Archidiecezja białostocka – podstawowe dane

Papież Franciszek mianował dziś 60-letniego pallotyna ks. Tadeusza Wojdę – arcybiskupem metropolitą białostockim. Z tej okazji przybliżamy podstawowe informacje o historii i współczesności tej archidiecezji.

Diecezję białostocką ustanowił Jan Paweł II podczas swojej wizyty w Białymstoku 5 czerwca 1991 r. Zakończony został w ten sposób okres tymczasowej administracji kościelnej na ziemiach między Biebrzą i Narwią, należących przez wieki do diecezji wileńskiej, a które po II wojnie pozostały w granicach Polski.

Rok później w ramach reorganizacji struktur Kościoła katolickiego w Polsce bullą „Totus Tuus Poloniae Populus” Jana Pawła II, diecezję białostocką podniesiono do rangi archidiecezji i wraz z diecezjami łomżyńską i drohiczyńską utworzono metropolię białostocką.

Terytorium archidiecezji zajmujące 5.550 km kw. Według danych Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego na rok 2016 r., na terenie archidiecezji mieszka 421 tys. osób, z czego 343 tys. to katolicy. Około 11 proc. stanowią prawosławni, a niewielki procent – muzułmanie i protestanci.

Od 21 października 2006 r. pasterzem archidiecezji był abp Edward Ozorowski. Biskupem pomocniczym był mianowany 17 listopada 2012 r. przez Benedykta XVI Henryk Ciereszko. W Białymstoku mieszka również abp Senior Stanisław Szymecki (arcybiskup metropolita białostocki w latach 1993-2000).

Archidiecezja podzielona jest na 115 parafii, w tym dwie zakonne. Istnieje ponadto parafia wojskowa należąca do Ordynariatu Polowego Wojska Polskiego. Średnio w parafii archidiecezji mieszka 3,1 tys. katolików. Na terenie archidiecezji są 34 parafie typowo miejskie i 25 parafii miejsko-wiejskich. Największą grupę stanowią parafie wiejskie – 56. Pomimo, że stanowią one niemal połowę wszystkich parafii, największa część katolików mieszka na terenie parafii miejskich (46 proc.).

Do archidiecezji białostockiej inkardynowanych jest 410 księży, z czego około 40 pracuje za granicą, 14 odbywa aktualnie studia specjalistyczne. Dwóch pełni posługę kapelana w Ordynariacie Polowym Wojska Polskiego.

W seminarium duchownym do kapłaństwa aktualnie przygotowuje się 40 alumnów. Ich liczba w przeliczeniu na 1000 katolików jest jedną z najwyższych w Polsce.

Na terenie archidiecezji swoją posługę pełnią 3 męskie zgromadzenia zakonne i 16 żeńskich, w sumie 24 księży zakonnych, 167 sióstr zakonnych oraz 6 braci zakonnych.

W archidiecezji działają instytucje naukowe i formacyjne: Katedra Teologii Katolickiej na Uniwersytecie w Białymstoku, Studium Teologii i Wyższe Zawodowe Studia Katechetyczne, będące filią Papieskiego Wydziału Teologicznego w Warszawie (Sekcja św. Jana Chrzciciela) oraz Studium Życia Rodzinnego.

W życiu religijnym i duszpasterskim dużą rolę odgrywają sanktuaria i miejsca pielgrzymkowe. W archidiecezji najważniejszymi sanktuariami są: Sokółka – szczególne miejsce kultu eucharystycznego, gdzie od października 2011 r. wystawiona jest do adoracji Cząstka Ciała Pańskiego oraz sanktuaria maryjne w Różanymstoku, Krypnie, Juchnowcu i Świętej Wodzie. W archikatedrze czczony jest wizerunek Matki Bożej Miłosierdzia patronki archidiecezji.

Archidiecezja białostocka angażuje się w ekumenizm na poziomie ogólnopolskim i lokalnym. Jeden z kapłanów archidiecezji jest członkiem Komisji ds. Dialogu KEP i Polskiej Rady Ekumenicznej. W Białymstoku działa Komisja Ekumeniczna złożona z przedstawicieli Kościoła prawosławnego, Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego i Kościoła Chrześcijan Baptystów, która organizuje uroczystości religijne, konferencje naukowe oraz wydarzenia towarzyszące Tygodniowi Modlitw o Jedność Chrześcijan.

Caritas archidiecezji wspólnie z prawosławnymi i protestanckimi instytucjami charytatywnymi organizuje różne akcje pomocy najbardziej potrzebującym.

Białystok od wielu lat nazywany jest Miastem Miłosierdzia z uwagi na postać bł. ks. Michała Sopoćki, duchowego opiekuna i spowiednika św. s. Faustyny. Spędził on w Białymstoku blisko trzydzieści lat, tworząc podstawy teologiczne i liturgiczne kultu Bożego Miłosierdzia. Jego beatyfikacja zgromadziła 28 września 2008 r. około 100 tys. wiernych z Polski i świata. Relikwie ks. Michała dotarły już do ponad 1000 sanktuariów, kościołów i kaplic na cały świecie.