Będzie drugi pogrzeb Mikołaja Kopernika

Drugi pogrzeb wielkiego astronoma Mikołaja Kopernika, niemal równo 467 lat po jego śmierci odbędzie się 22 maja w katedrze we Fromborku.

Poinformował o tym w trakcie sesji naukowej, poświęconej pochówkowi wieloletniego kanonika katedralnego oraz 750-lecia istnienia Kapituły Warmińskiej, ks. inf. Jan Jerzy Górny. Zgodnie z wielowiekową tradycją duchowny ten opiekuje się tym samym ołtarzem, którym opiekował się Mikołaj Kopernik.

Pośmiertna peregrynacja szczątków wielkiego astronoma zaczęła się w lutym w Toruniu i była kontynuowana w olsztyńskim zamku, gdzie Kopernik spędził 4 lata. 20 maja trumna zostanie przeniesiona do katedry św. Jakuba w Olsztynie, gdzie o godz. 19.00 rozpocznie się Msza św. celebrowana przez biskupa toruńskiego Andrzeja Suskiego, homilię zaś wygłosi metropolita warmiński abp Wojciech Ziemba.

21 maja kondukt przeniesie szczątki uczonego do Fromborka zatrzymując się w Dobrym Mieście, Lidzbarku Warmińskim, Ornecie, Pieniężnie i Braniewie. Do fromborskiej katedry trumna przybędzie przed godz. 19.

Następnego dnia, 22 maja rozpoczną się główne uroczystości powtórnego pochówku Kopernika. Mszę, w której będą uczestniczyć przedstawiciele Kancelarii Prezydenta RP oraz przedstawiciele rządu rozpocznie się o godz. 11. Będzie jej przewodniczyć prymas Polski abp Józef Kowalczyk, kazanie zaś wygłosi metropolita lubelski abp Józef Życiński. Po Mszy trumna ze szczątkami Kopernika zostanie złożona do grobu w tym samym miejscu, gdzie odnaleziono jego szczątki obok filaru, na którym oparty jest ołtarz św. Krzyża.

Przez 46 lat tym ołtarzem opiekował się Mikołaj Kopernik zgodnie ze zwyczajem, że każdy kanonik brał w opiekę jeden z ołtarzy w katedrze. Z okazji powtórnego pochówku został odnowiony ołtarz kanonicki Kopernika, a przy filarze nad grobem astronoma zostanie ustawiony jego nagrobek według projektu Pracowni Architektury PROJEKT z Warszawy.

Prof. Jerzy Gąssowski, dyrektor Instytutu Antropologii i Archeologii z Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora opowiedział fascynującą historię poszukiwań szczątków Mikołaja Kopernika. Gdy kilka lat temu otrzymał propozycję poszukiwania szczątków wielkiego uczonego, odmówił. Jednak przekonał go argument, iż spośród ok. setki kanoników, pochowanych w katedrze, można ograniczyć ilość, wśród których będą poszukiwane szczątki Kopernika, do kilkunastu. Każdy kanonik był bowiem chowany w pobliżu ołtarza, którym się opiekował. Szukano więc kości starego człowieka, który zmarł w wieku 50-70 lat. Gdy w końcu natrafiono na szczątki, które odpowiadały tym kryteriom, czaszkę, pozbawioną żuchwy, przesłano do rekonstrukcji do Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego,
gdzie nadkomisarz Dariusz Zajdel, z wykształcenia antropolog i plastyk, wykonał portret zmarłego. Nie wyjaśniono mu przy tym, do kogo należała ta czaszka. Efekt był zaskakujący – twarz uzyskana w laboratorium niezwykle przypomina wizerunki Kopernika, znane z portretów uczonego.

Jednak – wyjaśnił prof. Gąssowski – nie było całkowitej pewności. Tę można było uzyskać, przeprowadzając badania DNA. Rozpoczęto poszukiwania wuja uczonego, brata matki, bp. Łukasza Watzenrode oraz potomków matki i ciotki – w linii żeńskiej. Badania genealogiczne utknęły na XVIII wieku. – tylko do tego czasu znajdują się dokumenty w Polsce, gdyż Niemcy wywieźli wszelkie metrykalia do Lipska. Nie odnaleziono także szczątków bp Watzenrode. Ostatecznie autentyczność szczątków została potwierdzona dzięki kilku włosom, które znalazły się w książce „Calendarium Romanum”. Została ona skradziona, wraz z całym księgozbiorem Kopernika, przez Szwedów w czasie Potopu. Spośród 9 włosów, 4 miały cebulki, nadawały się więc do badania DNA, a 2 z nich odpowiadały kodowi, który odtworzono badając ząb trzonowy ze szczątków, które uznano za należące do astronoma. Badania potwierdzają i dają całkowitą pewność, że rzeczywiście odkryto szczątki genialnego uczonego.

Warmiński biskup pomocniczy Jacek Jezierski zapoznał zebranych z 750-letnią historią Kapituły Warmińskiej, która powstała jako dziesiąta na ziemiach polskich. Powołał ją pierwszy biskup warmiński Anzelm, który był krzyżakiem. Wybudował on katedrę w Braniewie i powołał 16 kanoników. W 1288 r. kapituła została przeniesiona do Fromborka, gdzie wzniesiono nową katedrę. Kanonikami kapituły byli nie krzyżacy, jak było to w zwyczaju na tamtych terenach, ale księża diecezjalni, którzy byli lojalni nie wobec Zakonu Krzyżackiego, a wobec polskich władców. Od powstania Kapituły należało do niej ponad 600 kanoników. Najwybitniejszym wśród nich był Mikołaj Kopernik, kanonikami byli też wybitni uczeni i badacze – Jan Dantyszek, Stanisław Hozjusz, Marcin Kromer, prymas Polski abp Józef Kowalczyk.

Po 1945 r. Kapituła została przeniesiona do Olsztyna.