Głębokie przywiązanie do całej wspólnoty katolickiej w Chinach z jednej strony i żarliwą wierność wielkim wartościom tradycji katolickiej w dziedzinie eklezjologii z drugiej podkreślił Benedykt XVI w swym liście do katolików mieszkających w najludniejszym państwie świata.

Ten od dawna zapowiadany i oczekiwany z wielkim zainteresowaniem dokument papieski, datowany na Niedzielę Zesłania Ducha Świętego 27 maja, ogłoszono w Watykanie 30 czerwca.

„List do Biskupów, Kapłanów, do Osób konsekrowanych oraz do Wiernych świeckich Kościoła katolickiego w Chińskiej Republice Ludowej” pragnie wyrazić tamtejszym katolikom swą miłość i bliskość. Jako Następca św. Piotra i Powszechny Pasterz Kościoła Ojciec Święty wyraża wiernym zarówno swą miłość, jak i prawdę, przypomina główne linie eklezjologii Soboru Watykańskiego II i tradycji katolickiej, a zarazem uwzględnia szczegółowe aspekty życia Kościoła w Chinach, włączając je w szeroką wizję teologiczną.

Dokument nie pomija trudnych wydarzeń i okresów minionego półwiecza, np. w latach pięćdziesiątych wypędzenia zagranicznych biskupów i misjonarzy oraz uwięzienia niemal wszystkich rodzimych duszpasterzy i działaczy świeckich, a także utworzenia instytucji państwowych, mających za zadanie kierowanie i kontrolowanie wszelkiej działalności religijnej w kraju. Wspomina również o cierpieniach wiernych, również tych, którzy „byli dyspozycyjni wobec reżymu”, w okresie tzw. rewolucji kulturalnej lat 1966-76.
Nadzieje na poprawę sytuacji przyniosła odwilż, głoszona i popierana przez Deng Xiaopinga na początku lat osiemdziesiątych: otwarto wówczas wiele kościołów i seminariów duchownych, mogły odrodzić się wspólnoty zakonne.

Okazało się wówczas po raz kolejny, że „krew męczenników stała się zasiewem nowych chrześcijan” – we wspólnotach przetrwała żywa wiara, większość katolików dała żarliwe świadectwo wierności Chrystusowi i Kościołowi, a rodziny stały się punktem oparcia dla przekazu wiary. „Nowy klimat wzbudził jednak równocześnie różne reakcje w łonie wspólnoty katolickiej” – zaznaczył papież.

Wyjaśnił, że chodziło o potajemne wyświęcania biskupów i księży, aby uniknąć „niesłusznej kontroli roztaczanej nad życiem Kościoła oraz aby zachować absolutną wierność Następcy św. Piotra i doktrynie katolickiej”. Ojciec Święty podkreślił, że „tajność nie jest rzeczą normalną w Kościele i historia pokazuje, że pasterze i wierni uciekają się do niej jedynie w przypadku bolesnego pragnienia zachowania nienaruszonej własnej wiary i nie godzenia się na ingerencję struktur państwowych w to, co dotyczy głębi życia Kościoła” (tamże). Jednocześnie zwrócił uwagę, że również wielu z tych, „którzy – kierując się troską o dobro wiernych i spoglądając w przyszłość – przyjęli święcenia bez zgody papieskiej, prosili później o włączenie do wspólnoty z Następcą św. Piotra i z innymi braćmi w episkopacie” (tamże). I wielu z nich otrzymało taką zgodę papieską – dodał autor Listu.

W latach dziewięćdziesiątych coraz częściej biskupi i kapłani chińscy prosili Stolicę Apostolską o dokładne wskazówki co do sposobu postępowania w obecnej sytuacji. Jan Paweł II skierował wtedy kilka posłań i apeli do Kościoła w Chinach, zachęcające jego wszystkich jego wyznawców do jedności i pojednania. Ale choć głos Papieża był życzliwie przyjęty, wzmagając żarliwe pragnienie jedności, napięcia z władzami i wewnątrz wspólnoty katolickiej nie zmalały.

Te i wiele innych problemów były przedmiotem obszernej i dokładnej analizy ze strony specjalnie w tym celu utworzonej Komisji kurialnej. W dniach 19-20 stycznia 2007 r. odbyła się w Watykanie narada z udziałem różnych duchownych, także chińskich, po czym Komisja ta zajęła się przygotowaniem dokumentu, który pomógłby wspólnocie katolickiej w Chinach. Wtedy też papież postanowił między innymi skierować własny List, obecnie ogłoszony.

Daje w nim wskazania odnośnie do uznania przez władze rządowe duchownych ze wspólnoty nieoficjalnej (n. 7) i szeroko uwydatnia temat chińskiego episkopatu (n. 8), ze szczególnym uwzględnieniem spraw dotyczących nominacji Biskupów (n. 9). Specjalne znaczenie mają też wskazówki duszpasterskie, podkreślające na pierwszym miejscu postać i misję biskupa we wspólnocie diecezjalnej. Są także wskazania co do koncelebrowania Mszy św. i zachęty do tworzenia organizmów diecezjalnych przewidzianych przez normy kanoniczne oraz wskazówki co do formacji kapłanów i życia w rodzinie.

Jeśli chodzi o stosunki wspólnoty katolickiej z państwem Benedykt XVI, w tonie pełnym szacunku, przypomina naukę katolicką, przekazaną również przez Sobór Watykański II i szczerze życzy, aby mógł rozwijać się dialog między Stolicą Świętą a Pekinem, zmierzający do osiągnięcia porozumienia co do nominacji Biskupów, możliwości pełnego praktykowania wiary katolickiej w poszanowaniu autentycznej wolności religijnej oraz normalizacji wzajemnych stosunków.

Na koniec Papież odwołuje wszystkie minione i niedawne uprawnienia i wytyczne o charakterze duszpasterskim, udzielone Kościołowi w Chinach przez Stolicę Świętą. Zmienione okoliczności ogólnej sytuacji Kościoła w Chinach oraz większa możliwość komunikacji pozwalają już teraz katolikom wypełniać ogólne normy kanoniczne, a jeśli zaistniałaby taka potrzeba, odwołać się do Stolicy Apostolskiej.

Przywiązanie do całej wspólnoty katolickiej w Chinach i wierność Kościołowi podkreślił Benedykt XVI w liście do katolików mieszkających w najludniejszym państwie świata. Ten od dawna zapowiadany i oczekiwany dokument papieski, został ogłoszony w Watykanie.

„List do Biskupów, Kapłanów, do Osób konsekrowanych oraz do Wiernych świeckich Kościoła katolickiego w Chińskiej Republice Ludowej” pragnie wyrazić tamtejszym katolikom swą miłość i bliskość. Jako Następca św. Piotra i Powszechny Pasterz Kościoła Ojciec Święty wyraża wiernym zarówno swą miłość, jak i prawdę, przypomina główne linie eklezjologii Soboru Watykańskiego II i tradycji katolickiej, a zarazem uwzględnia szczegółowe aspekty życia Kościoła w Chinach, włączając je w szeroką wizję teologiczną.
Dokument nie pomija trudnych wydarzeń i okresów minionego półwiecza, np. w latach pięćdziesiątych wypędzenia zagranicznych biskupów i misjonarzy oraz uwięzienia niemal wszystkich rodzimych duszpasterzy i działaczy świeckich, a także utworzenia instytucji państwowych, mających za zadanie kierowanie i kontrolowanie wszelkiej działalności religijnej w kraju. Wspomina również o cierpieniach wiernych, również tych, którzy „byli dyspozycyjni wobec reżymu”, w okresie tzw. rewolucji kulturalnej lat 1966-76.
Nadzieje na poprawę sytuacji przyniosła odwilż, głoszona i popierana przez Deng Xiaopinga na początku lat osiemdziesiątych: otwarto wówczas wiele kościołów i seminariów duchownych, mogły odrodzić się wspólnoty zakonne.
Okazało się wówczas po raz kolejny, że „krew męczenników stała się zasiewem nowych chrześcijan” – we wspólnotach przetrwała żywa wiara, większość katolików dała żarliwe świadectwo wierności Chrystusowi i Kościołowi, a rodziny stały się punktem oparcia dla przekazu wiary. „Nowy klimat wzbudził jednak równocześnie różne reakcje w łonie wspólnoty katolickiej” – zaznaczył papież.
Wyjaśnił, że chodziło o potajemne wyświęcania biskupów i księży, aby uniknąć „niesłusznej kontroli roztaczanej nad życiem Kościoła oraz aby zachować absolutną wierność Następcy św. Piotra i doktrynie katolickiej”. Ojciec Święty podkreślił, że „tajność nie jest rzeczą normalną w Kościele i historia pokazuje, że pasterze i wierni uciekają się do niej jedynie w przypadku bolesnego pragnienia zachowania nienaruszonej własnej wiary i nie godzenia się na ingerencję struktur państwowych w to, co dotyczy głębi życia Kościoła” (tamże). Jednocześnie zwrócił uwagę, że również wielu z tych, „którzy – kierując się troską o dobro wiernych i spoglądając w przyszłość – przyjęli święcenia bez zgody papieskiej, prosili później o włączenie do wspólnoty z Następcą św. Piotra i z innymi braćmi w episkopacie” (tamże). I wielu z nich otrzymało taką zgodę papieską – dodał autor Listu.
W latach dziewięćdziesiątych coraz częściej biskupi i kapłani chińscy prosili Stolicę Apostolską o dokładne wskazówki co do sposobu postępowania w obecnej sytuacji. Jan Paweł II skierował wtedy kilka posłań i apeli do Kościoła w Chinach, zachęcające jego wszystkich jego wyznawców do jedności i pojednania. Ale choć głos Papieża był życzliwie przyjęty, wzmagając żarliwe pragnienie jedności, napięcia z władzami i wewnątrz wspólnoty katolickiej nie zmalały.
Te i wiele innych problemów były przedmiotem obszernej i dokładnej analizy ze strony specjalnie w tym celu utworzonej Komisji kurialnej. W dniach 19-20 stycznia 2007 r. odbyła się w Watykanie narada z udziałem różnych duchownych, także chińskich, po czym Komisja ta zajęła się przygotowaniem dokumentu, który pomógłby wspólnocie katolickiej w Chinach. Wtedy też papież postanowił między innymi skierować własny List, obecnie ogłoszony.
Daje w nim wskazania odnośnie do uznania przez władze rządowe duchownych ze wspólnoty nieoficjalnej (n. 7) i szeroko uwydatnia temat chińskiego episkopatu (n. 8), ze szczególnym uwzględnieniem spraw dotyczących nominacji Biskupów (n. 9). Specjalne znaczenie mają też wskazówki duszpasterskie, podkreślające na pierwszym miejscu postać i misję biskupa we wspólnocie diecezjalnej. Są także wskazania co do koncelebrowania Mszy św. i zachęty do tworzenia organizmów diecezjalnych przewidzianych przez normy kanoniczne oraz wskazówki co do formacji kapłanów i życia w rodzinie.
Jeśli chodzi o stosunki wspólnoty katolickiej z państwem Benedykt XVI, w tonie pełnym szacunku, przypomina naukę katolicką, przekazaną również przez Sobór Watykański II i szczerze życzy, aby mógł rozwijać się dialog między Stolicą Świętą a Pekinem, zmierzający do osiągnięcia porozumienia co do nominacji Biskupów, możliwości pełnego praktykowania wiary katolickiej w poszanowaniu autentycznej wolności religijnej oraz normalizacji wzajemnych stosunków.
Na koniec Papież odwołuje wszystkie minione i niedawne uprawnienia i wytyczne o charakterze duszpasterskim, udzielone Kościołowi w Chinach przez Stolicę Świętą. Zmienione okoliczności ogólnej sytuacji Kościoła w Chinach oraz większa możliwość komunikacji pozwalają już teraz katolikom wypełniać ogólne normy kanoniczne, a jeśli zaistniałaby taka potrzeba, odwołać się do Stolicy Apostolskiej.