Spotkanie z królową Elżbietą II w Edynburgu i Msza święta z udziałem 65 tysięcy wiernych w Glasgow wypełniły pierwszy dzień wizyty Benedykta XVI w Wielkiej Brytanii. Obecnie papież jest już w Londynie. Odwiedzi jeszcze Birmingham – gdzie 19 września, w ostatnim dniu pielgrzymki, beatyfikuje kardynała Johna Henry Newmana.

Swoją czterodniową wizytę Ojciec Święty rozpoczął od wezwania Brytyjczyków, by nie usuwali Boga, religii i cnót z życia publicznego.

„Dziś Zjednoczone Królestwo stara się być społeczeństwem nowoczesnym i wielokulturowym. Niech w tym pełnym wyzwań przedsięwzięciu zachowuje zawsze szacunek dla tych tradycyjnych wartości i przejawów kultury, których najbardziej agresywne formy sekularyzmu już nie cenią ani nawet nie tolerują” – mówił Benedykt XVI podczas uroczystości powitalnej w Edynburgu.

Przemawiając w Pałacu Holyroodhouse – rezydencji królowej Elżbiety II w Szkocji – papież apelował, by społeczeństwo brytyjskie nie ukrywało „podstaw chrześcijańskich, na których wspierają się jego swobody”.

„Niech to dziedzictwo, które zawsze dobrze służyło narodowi, będzie nieustannie przykładem dla waszego rządu i narodu przed dwoma miliardami członków Wspólnoty Narodów i wielkiej rodziny narodów anglojęzycznych na całym świecie” – dodał Ojciec Święty.

Dziękując za zaproszenie, papież pozdrowił królową Elżbietę II , jej małżonka księcia Filipa, członków rodziny królewskiej i wszystkich Brytyjczyków – zaznaczając, że „wyciąga przyjazną rękę do każdego”.

Podziękował obecnemu i poprzedniemu rządowi za zaproszenie i przygotowanie wizyty. Z uznaniem wyraził się o pracy Ogólnopartyjnej Grupy Parlamentarnej ds. Stolicy Apostolskiej, która przyczyniła się do umocnienia przyjaznych stosunków istniejących między Stolicą Apostolską a Zjednoczonym Królestwem.

Nawiązując do nazwy pałacu „Holyroodhouse” papież zwrócił uwagę, że wskazuje ona na „Krzyż Święty” i przypomina o głębokich korzeniach chrześcijańskich, które „ciągle jeszcze są obecne w każdej warstwie brytyjskiego życia”.

Przypomniał monarchów Anglii i Szkocji, którzy byli chrześcijanami oraz „znakomitych świętych”: Edwarda Wyznawcę i Małgorzatę Szkocką.

„Orędzie chrześcijańskie jest integralną częścią języka, myślenia i kultury narodów tych wysp od ponad tysiąca lat. Szacunek waszych przodków dla prawdy i sprawiedliwości, dla miłosierdzia i miłości dotarł do was z wiary, która pozostaje potężną siłą do czynienia dobra w waszym królestwie ku wielkiemu pożytkowi zarówno chrześcijan, jak i niechrześcijan” – powiedział Benedykt XVI.

Papież przypomniał wielkie, historyczne postacie z historii Wielkiej Brytanii, jak: William Wilberforce i David Livingstone, którzy przyczynili się do powstrzymania międzynarodowego handlu niewolnikami oraz Florence Nightingale, która służyła ubogim i chorym oraz Johna Henry Newmana, którego będzie beatyfikował w Birmingham w ostatnim dniu wizyty.

„Oni, podobnie jak wiele innych osób im podobnych, czerpali natchnienie z głębokiej wiary zrodzonej i karmionej na tych wyspach” – zaznaczył Benedykt XVI .

Papież z uznaniem mówił o przywódcach Wielkiej Brytanii, którzy „przeciwstawiali się tyranii nazistowskiej, która chciała wykorzenić Boga ze społeczeństwa i odmówić naszego wspólnego człowieczeństwa wielu ludziom, szczególnie Żydom, którym zaprzeczano prawa do życia”.

Wspomniał duszpasterzy i zakonników chrześcijańskich, którzy przeciwstawiali się nazizmowi mówiąc „prawdę w miłości, stawiali opór nazistom i płacili za swój sprzeciw własnym życiem”.

Zwrócił uwagę na lekcję jaka płynie z ateistycznego ekstremizmu XX w. i przestrzegł przed usuwaniem „Boga, religii i cnót z życia publicznego”, które „prowadzi ostatecznie do okrojonej wizji człowieka i tym samym do zawężonej wizji osoby i jej przeznaczenia”.

Benedykt XVI z uznaniem mówił o zasługach Wielkiej Brytanii na arenie międzynarodowej m.in. w pokojowym rozwiązaniu konfliktu w Irlandii Północnej. Podkreślił znaczenie brytyjskich środków przekazu, które „ponoszą większą odpowiedzialność za wspieranie pokoju, rozwoju ludzkości i szerzenia rzeczywistych praw człowieka”.

„Niech wszyscy Brytyjczycy nadal żyją wartościami uczciwości, szacunku i gotowości do czynienia dobra, które zyskały im szacunek i podziw wielu ludzi” – zachęcał papież.

Witając papieża, Elżbieta II przyznała, że religia była zawsze znaczącym elementem narodowej tożsamości. „Sprawia to, że relacje pomiędzy poszczególnymi wyznaniami są fundamentem w koniecznej współpracy z i pomiędzy państwami” – stwierdziła monarchini.

Jak zauważyła królowa, kwestia pojednania była centralnym punktem nauczania kard. Newmana – który żył w XIX w. i przeszedł z anglikanizmu na katolicyzm. „Jego wkład w zrozumienie chrześcijaństwa wciąż ma wpływ na wiele osób” – powiedziała monarchini.

Elżbieta II  – która jest Głową Kościoła anglikańskiego – stwierdziła, że „wizyta Waszej Świątobliwości daje okazję do pogłębienia relacji pomiędzy Kościołem katolickim oraz Kościołem anglikańskim i Kościołem szkockim”.

„Kiedyś powiedział Wasza Świątobliwość, że religia nigdy nie może się stać nośnikiem nienawiści, że przemoc dokonywana w imię Boga nie jest usprawiedliwiona. Dzisiaj, w tym kraju, stajemy zjednoczeni wobec tego przekonania. Wolność wyznawania wiary jest sercem naszego tolerancyjnego i demokratycznego społeczeństwa” – zapewniła królowa.

Zwracając się do bezpośrednio do papieża, Elżbieta II zaznaczyła, że „obecność Waszej Świątobliwości przypomina nam o naszym wspólnym chrześcijańskim dziedzictwie oraz wkładzie chrześcijaństwa w zachowanie pokoju na świecie i ekonomicznym rozwoju biedniejszych krajów świata”.

Brytyjska królowa dodała, że „zdajemy sobie sprawę z wyjątkowego wkładu Kościoła katolickiego, szczególnie jeśli chodzi o posługę najuboższym i najsłabszym członkom społeczeństwa”.

„W imieniu umiłowanego narodu Brytyjskiego życzę owocnej i niezapomnianej wizyty” – zakończyła powitalne przemówienie Elżbieta II.

Papieski samolot wylądował przed południem na międzynarodowym lotnisku w Edynburgu. Benedykta XVI powitali: książę Filip, metropolita Edynburga – kardynał Keith O’Brien, nuncjusz apostolski w Wielkiej Brytanii – arcybiskup Faustino Sainz Munoz oraz ambasador Wielkiej Brytanii przy Stolicy Apostolskiej – Francis Campbell.

Następnie papież wraz z orszakiem udał się do Pałacu Królewskiego Holyroodhouse. Zebrało się tam wiele osób z papieskimi flagami oraz szalikami z wizerunkiem Benedykta XVI. Również na trasie przejazdu papamobile mieszkańcy miasta pozdrawiali Ojca Świętego. Ulicami miasta przeszła też okolicznościowa parada, z udziałem formacji wojskowych, uczniów szkockich szkół i orkiestr dętych.

Oficjalna ceremonia powitania przed siedzibą królowej w Edynburgu rozpoczęła się od odegrania hymnów: Wielkiej Brytanii i Stolicy Apostolskiej. Następnie Elżbieta II poprowadziła Benedykta XVI do pałacu, gdzie odbyła się krótka, prywatna rozmowa z udziałem księcia Edynburga Filipa.

Następnie Elżbieta II osobiście odprowadziła Benedykta XVI do papamobile, którym papież wyruszył ulicami Edynburga do pałacu arcybiskupiego, gdzie zje obiad w towarzystwie szkockich biskupów. Na ramiona papieża nałożono szal w szkocką kratę zwany tartanem klanowym.

Z Edynburga papież udał się do Glasgow, gdzie w Bellahouston Park odprawił Mszę św. dla 65 tys. wiernych. Przejeżdżając papamobile między sektorami, dwukrotnie zatrzymał się, by ucałować podane mu niemowlę. Na placu powiewały papieskie i brytyjskie flagi, a także kilka polskich.

Witając Benedykta XVI, arcybiskup Glasgow, Mario Conti podkreślił, że wierni Szkocji są posłuszni Ewangelii, która jest tu nauczana od ponad 15 wieków. „Przybyłeś do nas, aby świętować naszego pierwszego misjonarza św. Niniana, który zgodnie z czcigodną tradycją otrzymał wykształcenie w Rzymie i powrócił, aby głosić ewangelię Chrystusa i umacniać jego Kościół” – przypomniał abp Conti.

Po czym hierarcha przywołał postaci świętych: Augustyna, Kolumby i Patryka – ewangelizatorów Wysp Brytyjskich. Podkreślił również, że w okresie Reformacji „oddani mężczyźni i kobiety zostali umęczeni z powodu swej wiary”.

Papież otrzymał od przewodniczącego Konferencji Episkopatu Szkocji, kard. Keith’a O’Briena oraz abpa Contiego oprawiony w skórę żywot św. Niniana – pierwszego głosiciela chrześcijaństwa na szkockiej ziemi. Mszę w Bellahouston Park sprawowano właśnie z formularza o św. Ninianie, którego wspomnienie przypada 16 września.

W homilii Ojciec Święty zwrócił uwagę, że ewangelizacja kultury nabiera coraz większego znaczenia w naszych czasach, gdy „dyktatura relatywizmu” usiłuje przesłonić niezmienną prawdę o naturze człowieka, jego przeznaczeniu i jego ostatecznym dobru.

Papież ubolewał, że „niektórzy próbują dzisiaj wykluczyć wiarę religijną z życia publicznego, sprywatyzować ją, a nawet przedstawiać ją jako zagrożenie dla równości i wolności”. „A jednak religia jest w rzeczywistości gwarantem prawdziwej wolności i szacunku, prowadząc nas do dostrzegania w każdej osobie brata lub siostry” – podkreślił Ojciec Święty.

Wezwał katolików świeckich, aby byli jasnymi głosami, które proponują „prawo do życia nie w dżungli samozniszczenia i arbitralnych swobód, ale w społeczeństwie, które pracuje dla prawdziwego dobra swych obywateli i oferuje im przewodnictwo i ochronę w obliczu jego słabości i kruchości”.

Przywołując wizytę Jana Pawła II w Szkocji w 1982 r., Benedykt XVI podkreślił, że jego wezwanie do współpracy międzychrześcijańskiej „doprowadziło do większego zaufania i przyjaźni” katolików z członkami Kościoła anglikańskiego i episkopalnego. Zachęcił „do dalszych modlitw i pracy z nimi przy budowaniu jaśniejszej przyszłości dla Szkocji, opartej na wspólnym dziedzictwie chrześcijańskim”.

Przypominając, że trzy szkockie uniwersytety zostały założone przez papieży, a także imiona pierwszych świętych tej ziemi: Niniana, Mungo, Kolumbę i Małgorzaty, Benedykt XVI wezwał Szkotów, by starali się być godnymi tej wielkiej tradycji.

Kapłanom Szkocji papież zwrócił uwagę, że są „wezwani do świętości i do służenia ludowi Bożemu przez kształtowanie ich życia w tajemnicy krzyża Pana”.

„Głoście Ewangelię czystym sercem i jasnym umysłem. Poświęcajcie się samemu Bogu, a staniecie się dla młodych ludzi jaśniejącymi przykładami świętego, prostego i radosnego życia: oni ze swej strony z pewnością zapragną przyłączyć się do was w waszej, pełnej gotowości służbie ludowi Bożemu” – prosił papież szkockich księży.

Benedykt XVI zwrócił się także do młodzieży, mówiąc: „Każdy dzień stawia przed wami wiele pokus – narkotyki, pieniądze, seks, pornografia, alkohol – o których świat mówi wam, że przyniosą wam szczęście, tymczasem są one niszczycielskie i powodują podziały”.

„Jest tylko jedna rzecz, która przetrwa: miłość Jezusa Chrystusa osobiście do każdego z was. Szukajcie Go, poznawajcie Go i miłujcie Go a On wyzwoli was z niewoli błyskotliwej, lecz powierzchownej egzystencji, często proponowanej przez dzisiejsze społeczeństwo. Odrzućcie to, co bezwartościowe i uczcie się swej własnej godności jako dzieci Boże” – wezwał młodych papież.

Swoją homilię zakończył po szkocku słowami: „Pokój Boży i błogosławieństwo dla was wszystkich; niech Bóg was otoczy i niech Bóg błogosławi naród Szkocji!”.

Benedykt XVI jest drugim następcą św. Piotra, który przybędzie na Wyspy Brytyjskie. Poprzednio kraj ten odwiedził w 1982 r. Jana Paweł II. Jednak jego wizyta miała charakter wyłącznie duszpasterski i odbyła się na zaproszenie tamtejszej Konferencji Episkopatu. Jan Paweł spotkał się wtedy z Elżbietą II, ale nie jako głową państwa, lecz Głową Kościoła Anglikańskiego.

Jego następca został zaproszony przez rząd Zjednoczonego Królestwa, królową i episkopaty Anglii i Walii oraz Szkocji. Jest to więc pierwsza państwowa wizyta papieża w Wielkiej Brytanii.

Hasłem pielgrzymki są słowa z dewizy kard. Newmana: „Serce przemawia do serca”.  Jest to 17. podróż zagraniczna Benedykta XVI, a Wielka Brytania – 19 krajem, który odwiedza w trakcie pontyfikatu.

Przeczytaj program pielgrzymki Ojca Świętego

Benedykt XVI rozpoczął podróż apostolską do Wielkiej Brytanii. Przed południem papieski samolot wylądował na międzynarodowym lotnisku w Edynburgu. W dniach 16-19 września Ojciec Święty odwiedzi także Glasgow, Londyn i Birmingham.

Na płycie edynburskiego lotniska papieża powitali: książę Filip – małżonek królowej Elżbiety II, metropolita Edynburga – kardynał Keith O’Brien, nuncjusz apostolski w Wielkiej Brytanii – arcybiskup Faustino Sainz Munoz oraz ambasador Wielkiej Brytanii przy Stolicy Apostolskiej – Francis Campbell.

Po krótkim powitaniu Benedykt XVI wraz z orszakiem udał się do Pałacu Królewskiego Holyrood House, gdzie odbędzie się oficjalna ceremonia powitania z udziałem Elżbiety II.

Przed pałacem zebrało się kilkadziesiąt osób z papieskimi flagami oraz szalikami z wizerunkiem Benedykta XVI. Również na trasie przejazdu papamobile, w Edynburgu oczekują mieszkańcy miasta, chcący zobaczyć przejazd kolumny z papieżem.

Jest to 17. podróż zagraniczna Benedykta XVI, a Wielka Brytania – 19 krajem, który odwiedza w trakcie pontyfikatu.

Benedykt XVI jest drugim następcą św. Piotra, który przybywa na Wyspy Brytyjskie. Poprzednio kraj ten odwiedził w 1982 r. Jana Paweł II. Jednak jego wizyta miała charakter wyłącznie duszpasterski i odbyła się na zaproszenie tamtejszej Konferencji Episkopatu. Jan Paweł spotkał się wtedy z królową Elżbietą II, ale nie jako głową państwa, lecz Głową Kościoła Anglikańskiego.

Benedykt XVI został zaproszony przez rząd Zjednoczonego Królestwa, królową i episkopaty Anglii i Walii oraz Szkocji. Będzie to więc pierwsza państwowa wizyta papieża w Wielkiej Brytanii.

Obok rozmowy z monarchinią, ważne znaczenie będzie miało spotkanie głowy Kościoła katolickiego z prymasem Kościoła Anglii, abp. Rowanem Williamsem. Oba Kościoły prowadzą bowiem dialog ekumeniczny.

Najważniejszym wydarzeniem czterodniowej wizyty będzie beatyfikacja XIX-wiecznego konwertyty Johna Henry Newmana, który przeszedł z anglikanizmu na katolicyzm. Jest on tak samo czczony przez chrześcijan obu Kościołów. To słowa z dewizy angielskiego duchownego: „Serce przemawia do serca”, umieszczono w haśle papieskiej pielgrzymki.

Po zerwaniu w 1534 r. przez króla Henryka VIII stosunków z papiestwem i utworzeniu niezależnego od Rzymu narodowego Kościoła anglikańskiego, katolicy stali się na Wyspach Brytyjskich mniejszością. Obecnie żyje ich tam 10 mln.

W niechętnym – od pięciuset lat – papiestwu społeczeństwie pojawiły się słowa krytyki pod adresem Benedykta XVI. Przeciwnicy jego wizyty wypominają m.in. koszty, jakie musi ponieść rząd brytyjski w związku z papieską pielgrzymką.

„Wielu ludzi zdaje sobie z tego sprawę, że korzyści moralne w znacznej mierze zrekompensują wydatki” – odpierał zarzuty metropolita kard. O’Brien, który powitał Benedykta XVI na ziemi brytyjskiej.

Natomiast premier Wielkiej Brytanii, David Cameron w przesłaniu do rodaków stwierdził, że papieska wizyta to „wielki zaszczyt dla naszego kraju”.

Przeczytaj program pielgrzymki Ojca Świętego