Benedykt XVI: podstawowe prawa człowieka niezależne od kontekstu kulturowego

Benedykt XVI przyjął dziś na audiencji uczestników plenarnego posiedzenia Papieskiej Akademii Nauk Społecznych.

Jej członkowie obradują w dniach 1-5 maja w Watykanie na temat „Katolicka nauka społeczna a prawa człowieka”. Papież przypomniał, iż „Kościół zawsze twierdził, że fundamentalne prawa człowieka, niezależnie od różnych sposobów, w jakie są formułowane oraz odmiennego znaczenia, jakie mogą mieć w rozmaitych kontekstach kulturowych, muszą być respektowane i powszechnie uznawane, ponieważ są wpisane w naturę człowieka, stworzonego na podobieństwo Boga”.

„Skoro wszystkie istoty ludzkie są stworzone na obraz i podobieństwo Boga, podzielają wspólną naturę, która je wiąże razem i domaga się powszechnego szacunku” – powiedział Benedykt XVI.

Zauważył, że „odkrycie Ameryki oraz późniejsza antropologiczna debata w XVI i XVII w Europie doprowadziła do coraz wyższej świadomości praw człowieka jako takich oraz ich powszechności”. „Współczesne czasy pomogły ukształtować ideę, którą orędzie Chrystusa – ponieważ głosi ono, że Bóg kocha każdego mężczyznę i kobietę i że każda istota ludzka wezwana jest, by kochać Boga – ukazuje, że każdy, niezależnie od jego lub jej społecznych i kulturowych warunków, z natury zasługuje na wolność”. Jednocześnie, dodał papież, musimy zawsze pamiętać, że „wolność potrzebuje zatem wyzwolenia. Jej wyzwolicielem jest Chrystus”.

„W połowie ubiegłego wieku, po rozległych cierpieniach wywołanych przez dwie straszne wojny światowe i niewysłowione zbrodnie wyrządzone przez totalitarne ideologie, społeczność międzynarodowa wypracowała nowy system prawa międzynarodowego, opartego na prawach człowieka” – powiedział papież, zauważając, że system ten zgodny jest z orędziem, wygłoszonym przez Benedykta XV, kiedy wzywał on strony walczące w I wojnie światowej, by „przekształciły materialną siłę broni w moralną siłę prawa”.

Ojciec Święty przypomniał, że prawa człowieka stały się punktem odniesienia wspólnego uniwersalnego etosu, przynajmniej – jak zauważył – „na poziomie aspiracji dla całego gatunku ludzkiego”. Dodał, że prawa te zostały ratyfikowane przez niemal wszystkie kraje na świecie.

Benedykt XVI mówił, że Sobór Watykański II w deklaracji „Dignitatis humanae”, a także jego poprzednicy Paweł VI i Jan Paweł II z mocą przywoływali prawo do życia i prawo do wolności sumienia i religii jako będące w centrum tych praw, wynikających z samej natury człowieka. Prawo naturalne jest uniwersalnym przewodnikiem, rozpoznawalnym dla każdego, na podstawie którego wszyscy ludzie mogą wzajemnie rozumieć się i kochać. „Działania Kościoła w krzewieniu praw człowieka są wspierane przez rozumną refleksję, w taki sposób, aby prawa te były prezentowane wszystkim ludziom dobrej woli, niezależnie od wszelkich religijnych przekonań, jakie mogą mieć”.

Papież odnotował, że konieczne jest zwrócenie uwagi na najbardziej kluczowe problemy społeczne ostatnich dziesięcioleci, które wzrosły wraz z globalizacją i obecnym kryzysem ekonomicznym, ponieważ ujawnia się rażący kontrast między równym przypisywaniem praw, a nierównym dostępem do środków korzystania z nich, wymieniając tu m.in. dostawy żywności, dostęp do wody i źródeł energii. Podkreślił, że przywódcy muszą podjąć współpracę, by okazać gotowość do działania w dobrej woli przy poszanowaniu prawa maturalnego i krzewieniu solidarności z najsłabszymi regionami i ludnością planety. W ten sposób – zakończył Benedykt XVI – można będzie wyeliminować społeczne nierówności między krajami i społeczeństwami oraz zwiększyć globalne bezpieczeństwo.