„Tegoroczny Wielki Post rozpoczynamy od przypomnienia, że ćwierć wieku temu Bóg ocalił nasz miasto od zagłady – mówił Abp Edward Ozorowski w Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Białymstoku, podczas uroczystej Mszy św. dziękczynnej w 25. rocznicę ocalenia miasta po katastrofie kolejowej pociągu przewożącego chlor.

„Ocalenie od śmierci wiecznej jest ważne, ale dopóki żyjemy na ziemi, nasze bezpieczne życie też ma znaczenie” – zauważył metropolita białostocki. Podkreślił, że oba te wymiary obecności Boga w historii człowieka świadczą o jego wielkim miłosierdziu. Arcybiskup zachęcał zebranych na wspólnej modlitwie, aby Wielki Post stał się czasem miłosierdzia.

„Niech Wielki Post, który jest przywilejem jaki nam daje, aby naprawić to, co przez grzech zostało popsute, będzie czasem miłosierdzia, czasem powstania z upadków i grzechów poprzez sakrament pokuty” – mówił.

W homilii ks. prał. Wojciech Łazewski przypomniał, że przed dwudziestu pięciu laty doszło do najbardziej niebezpiecznego wypadku w historii Białegostoku – wykolejenia czterech 50-tonowych cystern z ciekłym chlorem, będących częścią składu kolejowego jadącego ze Związku Radzieckiego do ówczesnej NRD. Podkreślał, że specjaliści ze służb prowadzących wówczas akcję ratunkową twierdzą, że gdyby doszło do wycieku trującej substancji i skażenia środowiska, zagrożone byłoby życie mieszkańców miasta i osób mieszkających w promieniu kilkudziesięciu kilometrów.

„Do dziś mieszkańcy uważają, że uniknięcie katastrofy to cud przypisywany Miłosierdziu Bożemu i wstawiennictwu bł. ks. Michała Sopoćki” – mówił kaznodzieja. Zaznaczył, że jeszcze w 1989 roku do kurii białostockiej wpłynął memoriał podpisany przez grupę osób „w imieniu wszystkich ocalonych i ufających Miłosierdziu Bożemu”, wyrażający opinię, że Białystok dotknęło w sposób szczególny Miłosierdzie Boże.

Ks. Łazewski zauważył, że przeżywana rocznica jest także wskazówką na przeżywanie Wielkiego Postu, który jest szczególnym czasem Bożego Miłosierdzia. „Jest to wyjątkowy czas na drodze do świętości, która” – jak mówił kaznodzieja przywołując słowa bł. ks. Sopoćki – „nie jest przywilejem garstki wybranych, ale wszystkich bez wyjątku, największych grzeszników”.

Uroczystości, w których wzięło udział kilkuset białostoczan wzięło udział rozpoczęła się od złożenia kwiatów i ekumenicznej modlitwy przy Krzyżu-pomniku przy ul. Poleskiej upamiętniającym ocalenie miasta. Na uroczystości przybyli przedstawiciele władz, parlamentarzyści, służby mundurowe, harcerze i uczniowie szkół oraz poczty sztandarowe.

Spod pomnika uczestnicy uroczystości przeszli do Sanktuarium Miłosierdzia Bożego odprawiając nabożeństwo Drogi Krzyżowej. Przed południem dziękczynne modlitwy odbyły się również w cerkwi św. Mikołaja.

Pięć lat po katastrofie, w 1994 r., w miejscu wykolejenia się pociągu przy ul. Poleskiej, wzniesiono pamiątkowy krzyż. Co roku, w dniu 9 marca, odbywają się w tym miejscu uroczystości upamiętniające ocalenie Stolicy Podlasia.

Blisko tysiąc osób wzięło udział 9 marca w Białymstoku w modlitwie dziękczynnej w 22. rocznicę katastrofy pociągu przewożącego chlor. Młodzież szkolna, harcerze, służby mundurowe oraz białostocczanie wraz z abp. Edwardem Ozorowskim oraz władzami miasta przeszli odprawiając Drogę Krzyżową od Krzyża-Pomnika stojącego w miejscu katastrofy do Sanktuarium Miłosierdzia Bożego, gdzie spoczywają relikwie bł. ks. Michała Sopoćki. Wstawiennictwu tego błogosławionego przypisywane jest ocalenie miasta. Przed południem dziękczynne nabożeństwo odprawiono również w prawosławnej katedrze św. Mikołaja w Białymstoku.

Uroczystości rocznicowe rozpoczęły się od złożenia kwiatów pod krzyżem upamiętniającym katastrofę oraz okolicznościowego przemówienia prezydenta Białegostoku Tadeusza Truskolaskiego. Ekumeniczną modlitwę odmówili przedstawiciele Kościoła prawosławnego i ewangelicko-augsburskiego. Przemierzając trasę do Sanktuarium Miłosierdzia Bożego wierni rozważali stacje Drogi Krzyżowej. Nabożeństwo prowadzili alumni białostockiego seminarium duchownego.

„Podejmujemy dziś wielkie dzieło sprostania pragnieniu Pana Boga” – mówił podczas Mszy św. abp Ozorowski. „On pragnie jednego: abyśmy żyli i szli drogą ziemskiego pielgrzymowania do pełni zjednoczenia z Nim w niebie. Wciąż jest obecny na ścieżkach naszego życia. Ocalił nas przed katastrofą, nie tylko jeden raz. Dzięki Jego działaniu miasto Białystok jest miastem Bożego Miłosierdzia”.

Nawiązując do rozpoczynającego się okresu Wielkiego Postu przypomniał, że wszystko co człowiek posiada pochodzi od Boga, jednak „Bóg nie tylko daje, ale też zadaje, co oznacza, że chce nas mieć wolnymi przed sobą”. „Dlatego – wyjaśniał arcybiskup – daje nam ten czas jako czas pokuty, nawracania się, dobrych uczynków, robienia remanentów duchowych, spowiedzi. To wszystko dlatego, że jesteśmy wolni, że Bóg chce mieć nas jako wolne osoby wobec samego siebie”.

Metropolita białostocki przywołując wydarzenia sprzed dwudziestu dwóch lat wyraził pragnienie, aby mieszkańcy Białegostoku „tworzyli jedną wspólnotę, która tak samo czuje i tak samo ocenia wszelkie wydarzenia, tak, aby była to prawdziwa wspólnota duchowa”. Życzył, aby Wielki Post „był dla wszystkich czasem łaski i Bożego zmiłowania”.

Do katastrofy sprzed lat nawiązał również w homilii ks. Zbigniew Snarski. Mówił o potrzebie ludzkiego ocalenia i nawrócenia, zwłaszcza wobec obecnych w dzisiejszym świecie rozmaitych „moralnych katastrof”. Wskazując na post, jałmużnę i modlitwę, ukazał ich znaczenie w wielkopostnym czasie nawrócenia. Życzył zebranym, aby te trzy akty ascetyczne pomogły zrozumieć, „że jako ludzie wolni dysponujemy sobą i nie jesteśmy wydani na pastwę naszych potrzeb czy wręcz słabości i grzechu”.

Katastrofa pociągu przewożącego ciekły chlor miała miejsce 9 marca 1989 r. Nieopodal kaplicy, w której ostatnie lata życia spędził ks. Michał Sopocki wykoleił się skład, przewożący ze Związku Radzieckiego do NRD niezwykle groźny ładunek. Jak podkreślają specjaliści, gdyby rozszczelnieniu uległa któraś z 52 cystern, zabójczy obłok mógłby uśmiercić większą część populacji w promieniu kilkudziesięciu kilometrów. Od pierwszych miesięcy po wypadku mieszkańcy Białegostoku ocalenie miasta przed niewyobrażalnymi skutkami katastrofy zaczęli przypisywać Miłosierdzi Bożemu i szczególnemu wstawiennictwu ks. Michała Sopocki. Corocznie w miejscu katastrofy i w pobliskim Sanktuarium Miłosierdzia Bożego odbywają się uroczystości dziękczynne za ocalenie miasta.