Białystok: XV Marsz Żywej Pamięci Polskiego Sybiru

Sybiracy z całej Polski i z zagranicy, kombatanci, przedstawiciele władz i młodzież przeszli dziś ulicami Białegostoku w XV Marszu Żywej Pamięci Polskiego Sybiru. Ponad 14 tys. osób uczciło pamięć setek tysięcy Polaków deportowanych w głąb ZSRR oraz wszystkich dotkniętych przez sowieckie represje. W tegorocznym marszu wzięła udział Anna Maria Anders, córka gen. Władysława Andersa.

Uczestnicy marszu zgromadzili się przed Pomnikiem Katyńskim w białostockim Zwierzyńcu. Powitał ich prezes Związku Sybiraków Tadeusz Chwiedź.

Po ekumenicznej modlitwie za ofiary Sybiru i złożeniu pod Pomnikiem Katyńskim zapalonych zniczy, zgromadzeni przeszli ulicami Stolicy Podlasia do kościoła pw. Ducha Świętego, gdzie została odprawiona Msza św., której przewodniczył abp Edward Ozorowski.

„Dziś towarzyszą nam smutek, radość i nadzieja. Smutek, gdyż wspominamy tych, którzy wiele wycierpieli i często ginęli na «nieludzkiej ziemi». Radość, bo dziś widzimy tych, którzy ocaleli, a także ich dzieci i wnuków. Pamiętamy o tej żywej cząstce naszego narodu. A nadzieja, według słów św. Pawła zawieść nie może. I my tą nadzieją żyjemy, że wyrządzone krzywdy już do nas nie powrócą” – powiedział do uczestników marszu metropolita białostocki.

Po Mszy św. uroczystości przeniosły się pod Pomnik-Grób Nieznanego Sybiraka. Tam odmówione zostały modlitwy za zmarłych Sybiraków przez kapelanów wyznania katolickiego, prawosławnego i protestanckiego.

Miały też miejsce wystąpienia okolicznościowe. Odczytano listy skierowane do uczestników marszu przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę i Ministra Obrony Narodowej Tomasza Siemoniaka.

Prezydent Duda w swoim przesłaniu podkreślał, że to dzięki uczestnikom marszu przybywającym do Białegostoku z kraju i spoza jego granic, pamięć o Golgocie Wschodu pozostaje żywa. Nawiązując do tegorocznego hasła marszu Sybiraków: „Koniec wojny – nowe zniewolenie”, przypomniał, że dla wielu Polaków koniec wojny nie oznaczał powrotu do spokojnego, bezpiecznego i wolnego życia.

Zaznaczył, że dramat powojennych deportacji na Syberię i do Kazachstanu tysięcy ludzi, szykany wobec tych, którym udało się powrócić czy Obława Augustowska, to tylko niektóre z „trudnych kart naszej zbiorowej pamięci, którą jesteśmy jednak winni naszym przodkom, tym, którzy poświęcali swe życie i zdrowie dla idei niepodległości ojczyzny”.

Prezydent zachęcał do dalszego kultywowania tej pamięci „w sposób bezpośredni i osobisty, w wielopokoleniowej wspólnocie uczestników marszu”.

Anna Maria Anders, wspominając swojego ojca, przypomniała jego marzenia o wolnej Polsce. „Odwiedzając miejsca, które go upamiętniają mogę powiedzieć, że z dnia na dzień jestem coraz bardziej dumna. Muszę kultywować pamięć o moim ojcu, o ofiarach II wojny światowej, o Sybirakach. Ta pamięć nie może zaginąć, abyśmy mogli budować wolną i niepodległą Polskę, która miałaby swoją pozycję w Europie i świecie” – mówiła.

Wystąpienia zakończył apel poległych z salwą honorową żołnierzy z 18. Białostockiego Pułku Rozpoznawczego oraz złożenie kwiatów i zapalenie zniczy.

Wczoraj na Stadionie Miejskim w Białymstoku odbył się koncert zespołów Lao Che i Kult. Tegorocznemu marszowi towarzyszą także specjalnie przygotowane wystawy: pierwsza malarstwa Sybiraka – Ottona Grynkiewicza w Muzeum Wojska w Białymstoku, druga pt. „Marsze Żywej Pamięci Polskiego Sybiru. To już 15 lat…”, którą można obejrzeć w sali przy kościele pw. Ducha Świętego przy ul. Sybiraków 2 oraz wystawa Oddziału IPN w Białymstoku pt. „Nowe zniewolenie”.

Międzynarodowy Marsz Żywej Pamięci Polskiego Sybiru organizowany jest corocznie przez Związek Sybiraków przy współpracy wielu instytucji i organizacji społecznych, w tym Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku. Jak podkreślają organizatorzy, jednym z głównych celów organizacji marszu jest podtrzymywanie pamięci i przekazywanie wiedzy o wydarzeniach z przeszłości młodemu pokoleniu i troska o prawdę historyczną.

W Białymstoku znajduje się jedyny w Polsce Grób Nieznanego Sybiraka, w którym złożone są prochy tych, którzy zginęli na Wschodzie. W Stolicy Podlasia do 2016 roku ma również powstać Muzeum Pamięci Sybiru. Ma być usytuowane w jednym ze starych powojskowych magazynów przy ulicy Węglowej w Białymstoku. Będzie placówką ogólnopolską, prezentującą tematykę wywózek Polaków na Wschód.