Bielsko-Biała: 10 lat celebracji Mszy św. w nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego

Msza śpiewana – Missa cantata (z okadzeniami) – sprawowana 20 czerwca w kościele św. Barbary w Mikuszowicach Krakowskich była kulminacyjnym momentem jubileuszu 10-lecia celebracji Mszy św. w nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego w diecezji bielsko-żywieckiej. Zabytkowy kościół w dzielnicy Bielska-Białej jest jednym z czterech miejsc na Podbeskidziu, gdzie zbierają się na modlitwę wierni odkrywający piękno łacińskiej liturgii.

20 czerwca 2010 r. w kaplicy przy kościele św. Maksymiliana Kolbego w Bielsku-Białej Aleksandrowicach odprawiona została pierwsza w diecezji bielsko-żywieckiej po Soborze Watykańskim II publiczna Msza św. w tradycyjnym rycie rzymskim. Sprawował ją ks. Grzegorz Klaja – dziś moderator i opiekun grup wiernych związanych z łacińską tradycją Kościoła w diecezji. Msza sprzed dekady zapoczątkowała historię duszpasterstwa gromadzącego tych, którzy chcą poznawać i zgłębiać formy przedsoborowej liturgii.

Ks. Klaja przyznał w rozmowie z KAI, że diecezja bielsko-żywiecka była jedną z pierwszych w Polsce, które po Summorum Pontifcum w 2007 r. umożliwiły uczestniczenie w tzw. Mszach trydenckich. „Jeśli chodzi o całość tradycji łacińskich w kraju, jesteśmy jedną ze starszych grup. Po motu proprio papieża Benedykta XVI celebracje w starodawnej łacińskiej formie ruszyły, ale nie od razu. W naszej diecezji dosyć szybko pojawiły się grupy chcące uczestniczyć w takiej liturgii” – zaznaczył proboszcz mikuszowickiej parafii. Sprawował on w sobotę jubileuszową Mszę św. dziękczynną i błagalną w intencji tych, „którzy uczestniczyli, uczestniczą i będą uczestniczyć” w Eucharystiach przedsoborowych w ramach duszpasterstwa. Modlono się za związanych z tą formacją kapłanów i świeckich, którzy już nie żyją.

W kazaniu ks. Klaja przypomniał, że najistotniejszą różnicą pomiędzy Mszą w starym rycie a tą zreformowaną po soborze jest zewnętrzny wyraz akcentujący teocentryczność sprawowanej liturgii. „Każda Msza jest zwróceniem się do Boga – do Boga Ojca przez Chrystusa w Duchu Świętym – ale w tej starszej formie jest to bardzo wyraźnie zobrazowane. Choćby przez to, że kapłan i wszyscy wierni zwróceni są w jednym kierunku. W tej starszej formie co chwila przypominane jest to, że jesteśmy przed Bogiem, że na Niego jesteśmy ukierunkowani” – wyjaśnił kaznodzieja, wskazując, że liturgia „trydencka” przypomina o tym, że dotykamy chwały Bożej.

Jak zauważył duchowny, próby wyrażenia tajemnicy eucharystycznej od wieków dokonują się na modlitwie, „a nie za biurkiem”. „Stąd cała gama obrzędów, modlitw, śpiewów, piękna, by uświadomić sobie i przeżyć, że w Eucharystii człowiek doświadcza samego Boga” – podkreślił i zachęcił, by stanąć dziś przed Bogiem w postawie dziękczynienia, prosząc Go o błogosławieństwo i umocnienie.

Na koniec Mszy św. odśpiewano uroczyste „Te Deum”, a po liturgii uhonorowano pamiątkami – specjalnymi porcelanowymi filiżankami – osoby mocno zaangażowane w duszpasterstwo grup związanych z łacińską tradycją Kościoła w diecezji bielsko-żywieckiej.

Jubileuszową Mszę poprzedziły rekolekcje w Mikuszowicach Krakowskich oraz promocja książki ks. dr. Klaji „Msza Święta w nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego”. Tydzień temu odbyła się też premiera krótkiego filmu przypominającego historię duszpasterstwa łacińskiej tradycji Kościoła w diecezji bielsko-żywieckiej.

Nadzwyczajna forma rytu rzymskiego, zwana również Mszą trydencką, wyłoniła się z długiej historii przemian, które zachodziły w liturgii Eucharystii, poczynając od starożytności i średniowiecza. Pomimo reformy liturgii katolickiej, dokonanej po Soborze Watykańskim II przez papieża Pawła VI, forma trydencka jest nadal uważana przez Kościół katolicki za godziwą i ważną.

Po Soborze Watykańskim II zaczęto wprowadzać liczne zmiany w liturgii rzymskiej. Ich efektem było między innymi gruntowne zreformowanie mszału. Nowa liturgia Mszy św. różni się od trydenckiej m.in. zmianą ustawienia kapłana – we Mszy trydenckiej kapłan stoi twarzą do ołtarza, dopuszczeniem języków narodowych (zamiast łaciny), skróceniem rytów pokutnych, zrezygnowaniem z niektórych gestów, dopuszczeniem do sprawowania funkcji liturgicznych (np. czytania) osób świeckich.

Grupa wiernych z diecezji bielsko-żywieckiej przywiązanych do Mszy św. celebrowanej w klasycznym obrządku rzymskim funkcjonuje od 10 lat. Msza trydencka sprawowana jest w kościele św. Barbary w Bielsku-Białej Mikluszowicach Krakowskich oraz w innych miejscowościach diecezji –Żywcu, Cieszynie i Kętach.