Bielsko-Biała: koncert z okazji 10. rocznicy śmierci H.M. Góreckiego

Z okazji Dnia Muzyki oraz 10. rocznicy śmierci jednego z najwybitniejszych kompozytorów polskich – Henryka Mikołaja Góreckiego – odbył się 1 października koncert w Bielsku-Białej. Bielska Orkiestra Kameralna pod dyrekcją wnuka profesora Jana Stańczyka oraz pianistka Anna Górecka – córka kompozytora, wykonali w Bielskim Centrum Kultury utwory Pendereckiego, Chopina i Góreckiego.

Zmarły dekadę temu twórca był pomysłodawcą i patronem najważniejszej muzycznej imprezy w stolicy Podbeskidzia – Festiwalu Kompozytorów Polskich, którego tegoroczna edycja z powodu pandemii została przeniesiona na rok przyszły.
Podczas koncertu czwartkowego muzycy zaprezentowali Chaconne z „Polskiego requiem” Krzysztofa Pendereckiego, Koncert fortepianowy e-moll op. 11 Fryderyka Chopina oraz „Quasi una fantasia” Henryka Mikołaja Góreckiego.
H. M. Górecki urodził się w 1933 r. w Czernicy, w powiecie rybnickim. Ukończył Średnią Szkołę Muzyczną w Rybniku, studiował kompozycję w klasie Bolesława Szabelskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach. Studia muzyczne kontynuował w Paryżu.

W 1958 r. zadebiutował na II Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej Warszawska Jesień, gdzie wykonano jego „Epitafium”. Dzięki temu utworowi Górecki zyskał opinię jednego z najbardziej radykalnych kompozytorów awangardowych w Polsce.

W latach 60. XX w. wspólnie z grupą kompozytorów polskich wypracował specyficzny typ nowoczesnej muzyki zwanej często sonoryzmem. Jego utwór „Scontri”, wykonany po raz pierwszy na Warszawskiej Jesieni w 1960 r., ze swoimi szokującymi nowoczesnością brzmieniami, stał się symbolem polskiej awangardy muzycznej. Jednak z czasem kompozytor przeszedł na pozycje radykalnie odmienne – uprościł swój język i zredukował środki wyrazu, zwrócił się ku gatunkom wokalno-instrumentalnym, z sakralnymi na ogół tekstami.

15 października 2005 r., podczas 10. Festiwalu Kompozytorów Polskich w Bielsku-Białej, odbyła się światowa prapremiera III Kwartetu smyczkowego op. 67 „Pieśni śpiewają” w wykonaniu amerykańskiego zespołu Kronos Quartet.
Podczas 20. FKP wykonano IV Symfonię „Tansman Epizody” H. M. Góreckiego. To ostatni utwór, nad którym pracował zmarły w 2010 r. kompozytor. Pozostawił skróconą wersję partytury z dokładnymi zapiskami dotyczącymi orkiestracji, dynamiki i tempa. Partyturę wg wskazówek profesora rozpisał jego syn Mikołaj. Światowe prawykonanie utworu odbyło się 12 kwietnia 2014 r. w londyńskiej Royal Festival Hall.

W 2003 kompozytorowi przyznano honorowe obywatelstwo Bielska-Białej. W 1996 roku w bielskiej świątyni profesor po raz pierwszy dyrygował wykonaniem swej słynnej III Symfonii.

Górecki został wyróżniony m.in. Orderem św. Grzegorza Wielkiego – najwyższym odznaczeniem papieskim, które jest przyznawane osobom świeckim. Zmarł 12 listopada 2010 roku w wieku 77 lat.