Bielsko-Biała: o pszczołach, wosku i paschale w katedrze

O świecy paschalnej, nawiązującej swą symboliką i genezą do najważniejszej liturgii w roku liturgicznym Kościoła, sprawowanej w noc Zmartwychwstania Pańskiego – rozmawiali 5 września w bielskiej katedrze biskup pomocniczy bielsko-żywiecki Piotr Greger i redaktor diecezjalnego radia „Anioł Beskidów” ks. Jacek Pędziwiatr. „Rozmowy poświęcone” – cykliczne spotkania z hierarchą, które po wakacyjnej przerwie powróciły do bielskiej świątyni – mają za zadanie przybliżyć tajniki liturgii oraz dać odpowiedź na nurtujące wiernych pytania na temat Kościoła i liturgii.

Biskup przypominając tradycję Kościoła, wyjaśnił, dlaczego paschał, tak mocno związany z Liturgią Wigilii Paschalnej, jest poświęcany poza świątynią. Zauważył, że Kościół początkowo był zdystansowany wobec symboliki światła, ze względu na jej silną obecność w tradycjach pogańskich.

„Żeby tego nie utożsamiać, Kościół przyjął do liturgii symbolikę światła-ognia dopiero pod koniec IV wieku. Z tego czasu pochodzą najstarsze tego świadectwa, o których wiemy” – zaznaczył biskup, precyzując, że najstarszy taki dokument pochodzi z 384 roku. „Na pewno w tym roku był już paschał i używano ognia, jako symbolu, podczas Liturgii Wigilii Paschalnej. Tamten paschał nie wyglądał tak jak dziś, ale z pewnością był świecą. Od początku też świeca ta wyróżniała się swą wielkością” – podkreślił duchowny, wyjaśniając, że paschał zapalany jest w okresie wielkanocnym, a także w czasie chrztu i pogrzebu.

Rozmówcy zwrócili uwagę na chrześcijańską symbolikę światła, a w szczególności wyjaśnili, czym jest światło jako znak liturgiczny. Podkreślili, że niezmiennym wyróżnikiem świecy paschału – symbolu Chrystusa – jest to, że musi być wykonany z czystego, pszczelego wosku.

Bp Greger przywołał krytyczną opinię znanego liturgisty, ks. prof. Stanisława Czerwika nt. zjawiska, gdy w wielu kościołach sztuczne świece zastępują tradycyjny paschał, wykonany z najczystszego wosku pszczelego.

„Myślę, że z jednej strony wynika to z braku zrozumienia przez duszpasterzy, czym jest woskowa świeca, z drugiej zaś strony – z pewnego przyzwyczajenia jeszcze z lat 70. i 80. ub. wieku, gdy kupno takiej woskowej świecy graniczyło z cudem. Nie oznacza, że usprawiedliwiam takie praktyki” – zastrzegł biskup.

„Liturgia nie akceptuje żadnych znaków sztucznych, bo one tylko zaciemniają naturę. Preferuje i mocny akcent kładzie tylko na znaki naturalne” – powtórzył biskup.

Z kolei ks. Pędziwiatr przypomniał, że wosk jest owocem dziewiczego roju pszczelego, będącego symbolem Najświętszej Maryi Dziewicy. „Ta świeca jest owocem poświęcenia dziewiczych pszczół, tak jak Jezus był błogosławionym owocem dziewiczego łona Maryi” – dodał kapłan.

Bp Greger zauważył, że dziś wielu młodych ludzi nawet nie wie, skąd bierze się wosk, dlatego owoc pracy pszczelego roju, wspominany w hymnie wielkanocnym „Exsultet”, odśpiewywanym przez diakona przy poświęcaniu paschału, nie jest dla niektórych czytelnym znakiem.

„Rozmowy poświęcone” odbywają się w każdy pierwszy wtorek miesiąca o godz. 19:00. „Rozmowy są poświęcone sprawom prostym” − zapewniają rozmówcy. „Podejmiemy takie tematy, które pomogą słuchaczom zrozumieć i lepiej przeżyć liturgię, zwłaszcza Mszę św.” – wyjaśniają.

Inspiracją do podjęcia pomysłu „Rozmów poświęconych” są już od kilku lat rozmowy bp. Piotra Gregera i ks. Jacka Pędziwiatra na antenie radia diecezjalnego „Anioł Beskidów”. Ich uczestnicy postanowili wyjść ze studia radiowego i zaprosić do aktywnego udziału w nich szersze grono odbiorców. Jako miejsce spotkania wybrano katedrę – pierwszy kościół w diecezji.