Bielsko-Biała: wykład o nieznanych powstańcach styczniowych z Podbeskidzia

Losy konkretnych uczestników Powstania Styczniowego pochodzących z pogranicza Galicji i Śląska Cieszyńskiego przybliżał 22 stycznia w Bielsku-Białej dr Przemysław Stanko z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II. Spotkanie, które odbyło się w Liceum Ogólnokształcącym Zgromadzenia Córek Bożej Miłości, zainaugurowało obchody 150. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego pod patronatem posła RP Stanisława Pięty. W programie uroczystości zaplanowano wykłady w Bielsku-Białej i Żywcu, koncert pieśni powstańczej i patriotycznej, a także pokaz strzelania z XIX-wiecznej broni ręcznej.

Wykład dr. Stanki oparty był o różnorodne teksty źródłowe i dokumenty z archiwów polskich jak i zagranicznych, do których uczony dotarł w swojej pracy. Przytaczając wypowiedź Józefa Piłsudskiego z 1924 r., historyk przypomniał, że „rok 1863 dał wielkość nieznaną” i „był największym zrywem przeciw państwu rosyjskiemu”. Zaznaczał przy okazji, że nieprawdą jest, by Austria była sojusznikiem powstania, gdyż są dokumenty świadczące o współpracy urzędów austriackich i rosyjskich. Wyjaśniał znaczenie powstańczego herbu – korony symbolizującej zjednoczenie wszystkich ziem polskich, herbów: Korony, Litwy i Rusi.

Dr Stanko przybliżył losy konkretnych bohaterskich powstańców, mieszkańców pochodzących z terenów obecnych powiatów bielskiego – zarówno z części śląskiej, jak i małopolskiej, m.in. z Bielska, Białej i Kobiernic. Wskazywał na zróżnicowanie postaw mieszkańców Galicji wobec powstania i na rolę propagandy oraz agentury w tej kwestii. Zwracał uwagę na zaangażowanie zwykłych księży w sprawy powstania i powstańców oraz skuteczną pomoc zesłańcom w ramach działań lokalnego samorządu terytorialnego z Bielska, Białej i okolic. Chodziło o tych powstańców, którzy byli formalnie obywatelami austriackimi.

Odpowiadając na pytania uczestników wykładu, uczony podkreślił, że dopiero teraz po 150 latach bohaterowie wychodzą z cienia historii.

26 stycznia dr Stanko przedstawi wykład „Powstanie styczniowe. Udział ochotników z Żywiecczyzny” w klubie „Papiernik” w Żywcu. Wcześniej w żywieckim kościele pw. św. Floriana sprawowana będzie o godzinie 18.00 Msza św. w intencji Ojczyzny i powstańców styczniowych. W niedzielę 27 stycznia o 16.00 w kościele pw. Opatrzności Bożej w Białej odprawiona zostanie Msza w intencji poległych i pomordowanych powstańców styczniowych pochodzących z Białej, Bielska, Hałcnowa, Żywiecczyzny i Śląska Cieszyńskiego. Po liturgii, w sali plebanii kościoła odbędzie się koncert XIX-wiecznej pieśni powstańczej i patriotycznej w wykonaniu Dawida Hallmanna i muzyków z Towarzystwa Michała Archanioła. 28 stycznia na terenie bielskiej strzelnicy zaplanowano pokaz strzelania z XIX-wiecznego rewolweru czarnoprochowego Remington wz. 1858.