Biskupi apelują o język bez nienawiści i agresji

Poważna dyskusja nt. Radia Maryja, prezentacja wyników pracy Kościelnej Komisji Historycznej oraz związany z aktualnym kryzysem apel o wzajemną miłość, kulturę i dialog – to najważniejsze wątki spotkania Rady Stałej Konferencji Episkopatu i biskupów diecezjalnych.

Poważna dyskusja nt. Radia Maryja, prezentacja wyników pracy Kościelnej Komisji Historycznej dotyczącej akt IPN niektórych biskupów oraz związany z aktualnym kryzysem apel o wzajemną miłość, kulturę i dialog – to najważniejsze wątki zakończonego 25 sierpnia wieczorem spotkania Rady Stałej Konferencji Episkopatu i biskupów diecezjalnych.

„Przypominamy, że język polityka a zwłaszcza chrześcijanina i kapłana nie może być językiem nienawiści i agresji” – przypomnieli biskupi w specjalnym Słowie, przyjętym w czasie obrad. Obrady odbyły się w Jasnogórskim Sanktuarium w przeddzień uroczystości Matki Bożej Częstochowskiej.
Media katolickie mają służyć misji Kościoła a nie ugrupowaniom politycznym
Dyskusja biskupów na temat Radia Maryja miała charakter pogłębiony i merytoryczny, pełny poważnej troski o stan mediów katolickich w Polsce i misję ewangelizacyjną Kościoła – poinformował bp Stanisław Budzik, sekretarz generalny Episkopatu.
„Kościół i jego kapłani są powołani do budowania mostów, wspólnoty, a język kapłana nie może zawierać nienawiści. Księża Biskupi czują się odpowiedzialni za całość duszpasterstwa w Polsce” – wyjaśnił sekretarz Episkopatu w rozmowie z KAI. W trakcie dyskusji na Jasnej Górze mówiono też o podjęciu pewnych konkretnych kroków w sprawie założyciela Radia Maryja, co do których ostateczne decyzje zapadną później.
Bp Budzik dodał, że sprawa Radia Maryja omawiana była przez biskupów w szerszym kontekście sytuacji mediów katolickich oraz licznych patologii życia publicznego w Polsce. Przyjęte na zakończenie obrad Słowo Biskupów, zawiera w związku z tym bardzo poważny apel o wzajemną miłość, kulturę i dialog.
„Kryzys polityczny ostatnich tygodni, jak i polemiki prowadzone w parlamencie i w mediach, skłaniają do refleksji nad poziomem i formą publicznej debaty” – czytamy w Słowie Rady Stałej i Biskupów Diecezjalnych z Jasnej Góry. „Przypominamy, że język polityka a zwłaszcza chrześcijanina i kapłana nie może być językiem nienawiści i agresji. Biskupi zgromadzeni na Jasnej Górze apelują o wzajemną miłość, kulturę i dialog, o odrzucenie wszelkich form niechęci wobec drugiego człowieka, które ma inne poglądy polityczne, należy do innej religii, rasy czy narodu” – stwierdza przyjęty przez biskupów dokument.
„Równocześnie biskupi przypominają, że misja Kościoła nauczającego, w tym mediów katolickich, powinna służyć dobru Ojczyzny, nie utożsamiając się żadnym ugrupowaniem politycznym” – czytamy dalej.
Przewodniczący Rady Episkopatu ds. Środków Społecznego Przekazu abp Sławoj Leszek Głódź w rozmowie z KAI zapewnił, że biskupi na media katolickie „patrzą globalnie a nie poprzez pryzmat takich czy innych wydarzeń”. Potwierdził, że dyskutowali nie tylko na temat Radia Maryja, ale i wszystkich innych mediów kościelnych. Dodał, że problemami związanymi z Radiem Maryja zajmuje się specjalny zespół biskupów oraz wyznaczona przez Episkopat rada programowa i to te gremia będą odnosić się do konkretnych problemów. „Kontakt z Radiem Maryja jest utrzymywany i te prace trwają” – wyjaśnił.
W krótkim spotkaniu dla dziennikarzy przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski abp Józef Michalik wyjaśnił, że „jeśli chodzi o Radio Maryja, to nie wchodzi w rachubę jakiś jeden sposób rozwiązania tej sprawy. Podejmiemy wszystkie środki, aby wszelkie zaistniałe zaiskrzenia wyjaśnić, niekoniecznie preferując dyscyplinarne kroki” – oświadczył abp Michalik.
„Nie można osądzać człowieka w oparciu o jedno słowo, czy w oparciu o jakiś nietakt” – wyjaśnił. Stwierdził przy tym, że autentyczność taśm nie została potwierdzona.
Pytany o wady Radia Maryja abp Michalik odpowiedział, że „nie jest dobrze, jeśli ktoś uważa, że tylko on ma rację”. Zarzucił też Radiu postawę zbytniego zamknięcia. „Powinna być otwartość na różne partie, a nie na jedną” – dodał.
Materiały Kościelnej Komisji Historycznej trafią do Watykanu
W dalszych punktach obrad biskupi zajmowali się sprawozdaniem z prac Kościelnej Komisji Historycznej, jakie przedstawił łącznik pomiędzy Komisją a Episkopatem w osobie abp. Sławoja Leszka Głódzia. Wyjaśnił on, że zasadniczo wyniki prac Komisji zostały już ogłoszone w trakcie konferencji prasowej 27 czerwca. Ujawniono wówczas, że kilkunastu obecnie urzędujących biskupom służby bezpieczeństwa PRL nadały tytuły „tajnego współpracownika” lub „kontaktu operacyjnego”, a jednemu współpracownika wywiadu. Od tego czasu nie było jednak spotkań biskupów, dlatego dziś abp Głódź referował ten temat.
We wrześniu – jak wyjaśnił abp Głódź – materiały Kościelnej Komisji Historycznej nt. znajdującej się w IPN dokumentacji dotyczącej biskupów zostaną poddane pod ocenę czteroosobowego zespołu etyczno-prawnego, działającego na zlecenie Konferencji Episkopatu. Następnie, najprawdopodobniej na początku października, opracowanie Komisji zostanie przekazane watykańskiej Kongregacji ds. Biskupów za pośrednictwem Nuncjatury Apostolskiej w Warszawie.
Abp Głódź zapewnił, że nazwiska kilkunastu żyjących obecnie biskupów, którzy zostali zarejestrowani przez SB, nie zostaną ujawnione, gdyż badania Kościelnej Komisji Historycznej zostały przeprowadzone na wewnętrzne potrzeby Kościoła. Podkreślił, że fakt nadania komuś przez SB statusu „Tajnego Współpracownika”, wcale nie musi oznaczać jego rzeczywistej współpracy.
W ocenie abp. Głodzia badania przeprowadzone przez Kościelną Komisję Historyczną dają znacznie lepszy wynik niż się wcześniej spodziewano. Przebadana dokumentacja wskazuje bowiem, że zakres współpracy był nieporównywalnie mniejszy, niż było to wcześniej szacowane przez historyków i środowiska medialne.
Abp Głódź poinformował, że nadal trwają i trwać będą prace komisji w diecezjach, które analizują dokumentację dotyczącą współpracy poszczególnych duchownych. Z satysfakcją poinformował, że wyniki prac tych komisji pokazują także o wiele mniejszy zakres rzeczywistej współpracy, niż się tego spodziewano.
Arcybiskup podkreślił, że rozwiązania w zakresie rozliczenia trudnej przeszłości, przyjęte przez Konferencję Episkopatu Polski mają charakter pionierski zarówno wśród Kościołów lokalnych całego byłego „bloku wschodniego”, jak i w samej Polsce. Bowiem żadne inne środowisko w Polsce nie zdecydowało się na tak otwartą weryfikację akt IPN, dotyczącą własnych członków.
Nowelizacja statutu Episkopatu
Poważną część obrad na Jasnej Górze członkowie Rady Stałej i biskupi diecezjalni poświęcili kwestii nowelizacji Statutu Konferencji Episkopatu Polski. Prace nad nowelizacją Statutu trwają już od dwóch lat, a obecna dyskusja dotyczyła trybu ogłaszania najważniejszych dokumentów o charakterze doktrynalnym, wydawanych w związku ze współczesnymi przemianami oraz kwestii prawnego uregulowania odrębnych zebrań biskupów diecezjalnych.
Bp Budzik wyjaśnił, że w znowelizowanym statucie deklaracje doktrynalne Konferencji Episkopatu, a szczególnie te odnoszące się do nowych problemów i wyzwań, jeśli nie zostaną przyjęte jednomyślnie, to wymagane będzie ich zatwierdzenie ich przez Stolicę Apostolską.
„Taka sugestia jest zawarta w dokumentach Stolicy Apostolskiej, a chodzi o to, aby Kościół w obliczu tych nowych problemów, np. z bioetyki zajmował wspólne i jasne stanowisko na całym świecie. Różnice w tej dziedzinie później wykorzystywane są przez różne środowiska i media” – wyjaśnił sekretarz Episkopatu.
Druga ważna zmiana w Statucie Konferencji Episkopatu Polski, przywracać będzie odrębne zebrania biskupów diecezjalnych, niezależnie od plenarnych spotkań całego Episkopatu. „Zebrania te będą podejmować decyzje dotyczące różnych problemów związanych z zarządzaniem diecezjami jak i kwestii ekonomicznych, te należą bowiem do kompetencji biskupów diecezjalnych” – wyjaśnił bp Budzik.
Prace nad nowelizacją statutu polskiego Episkopatu trwają od dwóch lat. Prowadzi je zespół pod kierownictwem abp. Tadeusza Gocłowskiego. Choć Statut Konferencji Episkopatu Polski został przyjęty stosunkowo niedawno, w 1997 roku, to wymaga pewnych zmian, gdyż Stolica Apostolska wydała w tym czasie kilka istotnych dokumentów, precyzujących prace Księży Biskupów. Wśród nich można wymienić: Motu proprio „Apostolos suos” Jana Pawła II, adhortację apostolską „Pastores gregis” i dyrektorium na ten temat wydane przez Kongregację ds. Biskupów.
Praca nad znowelizowaniem Statutu zakończona zostanie prawdopodobnie w październiku br., a ich wynik przesłany będzie do Rzymu. Znowelizowany statut zostanie opublikowany i wejdzie w życie po zatwierdzeniu zmian przez Stolicę Apostolską.
Listy pasterskie w ważnych sprawach
Biskupi przyjęli też trzy listy pasterskie: o duszpasterstwie młodzieży, o przeszczepach oraz specjalny list z okazji zbliżającego się Dnia Papieskiego. W dokumencie tym postulować będą potrzebę dzielenia się własnymi organami w sytuacjach, które tego wymagają.
List nt. duszpasterstwa młodzieży, który powstał pod kierownictwem abp. Kazimierza Nycza, opublikowany zostanie 2 września. Poruszać też będzie m. in. aktualne i żywo dyskutowane kwestie katechezy w Polsce.
List pasterski poświęcony przeszczepom organów ludzkich ogłoszony ma być przed Tygodniem Miłosierdzia. Przytaczać będzie naukę Kościoła na ten temat i zawierać zachętę do ratowania ludzkiego życia właśnie drogą przeszczepów.
Trzeci z przyjętych listów dotyczyć będzie tegorocznego Dnia Papieskiego i opublikowany zostanie 7 października, na tydzień przed Dniem.
Stosunki państwo-Kościół
W zakresie stosunków państwo-Kościół była mowa o potrzebie ochrony gwarantowanej przez Konkordat autonomii cmentarzy katolickich. Okazuje się bowiem, że autonomia ta bywa kwestionowana w kontekście postulatu wprowadzenia na teren cmentarzy w pełni wolnego rynku usług, czego domagają się niektóre środowiska. Sprawa ta zostanie poruszona podczas jednego z najbliższych spotkań Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu.
Biskupi pozytywnie ocenili przyjętą wiosną br. wspólną deklarację Ministerstwa Spraw Zagranicznych i Komisji Episkopatu ds. Misji. Dokument ten otwiera możliwość wspierania misjonarzy ze źródeł MSZ, oczywiście tylko w zakresie pomocy humanitarnej przez nich świadczonej.
Obecni na Jasnej Górze biskupi, wieczorem 25 sierpnia wzięli udział w uroczystej procesji Maryjnej z katedry do jasnogórskiego sanktuarium. Procesja zainaugurowała uroczystość Matki Bożej Częstochowskiej.