Biskupi greckokatoliccy zakończyli obrady synodalne

W Rzymie zakończył się 13 września doroczny Synod Biskupów Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego (UKGK) pod hasłem „Duszpasterskie towarzyszenie poszkodowanym przez wojnę”. W obradach, rozpoczętych 3 bm., wzięło udział 44 hierarchów greckokatolickich z Ukrainy i z całego świata. Wybór miejsca tegorocznego spotkania, które – podobnie jak w ubiegłym roku – odbyło się poza Ukrainą, wynikał z dwóch przyczyn: rozpętanej przez Rosję wojny w tym kraju i 400. rocznicy męczeńskiej śmierci św. Jozafata Kuncewicza, którego relikwie znajdują się w bazylice św. Piotra w Watykanie. Ponadto biskupi UKGK chcieli wyrazić wdzięczność Kościołowi katolickiemu za wspieranie ich kraju oraz spotkać się z Franciszkiem, aby przekazać mu ból i przeżycia społeczeństwa ukraińskiego.

Ogłoszony 14 bm. komunikat po posiedzeniu przedstawił przebieg, główne tematy i owoce obrad Synodu.

Synod rozpoczął się on w rzymskiej bazylice Mądrości Bożej uroczystą liturgią, której przewodniczył zwierzchnik UKGK abp Swiatosław Szewczuk a wraz z nim sprawowało ją 44 biskupów tego Kościoła i zaproszeni kapłani. Tegoroczne spotkanie nazwał on „Synodem nadziei”, wyjaśniając, że uczestniczy w nim rekordowa liczba młodych biskupów. Obecnie episkopat UKGK liczy 55 członków a niebawem dojdzie do nich nowo mianowany (ale jeszcze nie wyświęcony) biskup eparchii (diecezji) New Westminster w Kanadzie – Mychajło Kwiatkowski.

Pod koniec liturgii zebranych pozdrowił prefekt Dykasterii dla Kościołów Wschodnich kardynał-nominat Claudio Gugerotti, który później uczestniczył w jednej z roboczych sesji synodalnych, omawiając z biskupami UKGK szereg ważnych zagadnień służby Kościoła oraz stosunków między UKGK a Stolicą Apostolską.

W ciągu pierwszych dni roboczych hierarchowie greckokatoliccy wysłuchali przemówienia programowego głowy UKGK arcybiskupa większego kijowsko-halickiego Swiatosława Szewczuka, który nakreślił przed nimi kilka ważnych bieżących tematów dotyczących życia i posługi Kościoła w warunkach wojskowej agresji rosyjskiej przeciw Ukrainie.

Dużo czasu i uwagi uczestnicy obrad poświęcili głównemu tematowi tego zgromadzenia, którego przygotowanie koordynował biskup olsztyńsko-gdański Arkadiusz Trochanowski. On też wygłosił podstawowy wykład „Uzdrowienie ran”. Rozwinięciem zawartych w nim treści były cztery referaty, wygłoszone przez bp. Bohdana Dziuracha i trzy inne osoby. Owocem tych wystąpień i towarzyszącej im dyskusji były ważne postanowienia synodalne i przyszłe orędzie posynodalne, które biskupi UKGK skierują w najbliższym czasie do wiernych i wszystkich ludzi dobrej woli na Ukrainie i na świecie.

Inne poruszane zagadnienia to prace nad wydaniem rytuałów św. Jana Złotoustego i św. Bazylego Wielkiego oraz nad odnowionym „Misiacesłowem” (ułożonym według miesięcy porządkiem nabożeństw i wspomnieniem świętych); droga synodalna UKGK; stan procesu beatyfikacyjnego metropolity Andrzeja Szeptyckiego: socjalna służba Kościoła w warunkach wojny na szczeblu eparchii i parafii oraz przez Caritas. Ekonom patriarszy przedstawił stan finansów Kościoła i działalność Fundacji „Mądra sprawa” a przewodniczący Wydziału Kanonicznego UKGK abp Eugeniusz Popowicz wraz ze swymi współpracownikami zapoznał biskupów z 10 kolejnymi rozdziałami przyszłego Kodeksu Kanonów UKGK.

Swoje sprawozdania i inne informacje przedstawili zebranym przewodniczący bądź inni delegaci różnych komisji i wydziałów oraz fundacji, mających za zadanie zapewnienie misyjnej, społecznej i duszpasterskiej posługi Kościoła.

Prace synodalne były przeplatane nabożeństwami i codzienną liturgią, podczas której kazania głosił o. Robert Łysejko – protoarchimandryta Bazyliańskiego Zakonu św. Jozafata; poprowadził on również dzień skupienia dla biskupów. 7 bm. złożono gratulacje wszystkim obecnym tam jubilatom, a 9 bm. zwierzchnik UKGK przewodniczył modlitwie za zmarłych hierarchów.

Gośćmi ojców synodalnych byli wysocy przedstawiciele Kurii Rzymskiej i Włoskiej Konferencji Biskupiej, m.in. wspomniany kard. Gugerotti i kard. Kurt Koch – przewodniczący Dykasterii Popierania Jedności Chrześcijan. Określił on publicznie ideologię „ruskiego świata” jako heretycką oraz zwrócił uwagę, że wojna na Ukrainie ujawniła głęboki kryzys w dialogu ekumenicznym ze względu na rolę i stanowisko oficjalnych przedstawicieli Patriarchatu Moskiewskiego wobec agresji rosyjskiej. Sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej kard. Pietro Parolin przypomniał tysiącletnie dzieje stosunków Kijowa z Rzymem i wysoko ocenił to, że UKGK uważa więź z następcą św. Piotra za „konstytutywny wymiar” swego istnienia.

Z ramienia episkopatu Włoch do zebranych przemówił jego przewodniczący kard. Matteo Zuppi, podkreślając wielką wartość świadectwa kobiet ukraińskich we Włoszech, dających przykład głębokiej pobożności oraz szczerej i miłosiernej miłości. Powiedział, że dwaj jego kapłani z parafii, w których pracują Ukrainki, pod ich wpływem sami zaczęli się więcej modlić. „Pokój na Ukrainie musi być nie tylko sprawiedliwy i trwały, ale też gwarantować bezpieczeństwo” – stwierdził kardynał, który jako niedawny papieski wysłannik ds. pokoju w tym kraju opowiedział też o swych spotkaniach, rozmowach i inicjatywach w tym kierunku.

Szczególnym wydarzeniem w ramach Synodu było spotkanie jego uczestników z Ojcem Świętym Franciszkiem 6 września. Trwało ono ponad dwie godziny i stało się miejscem szerokiej rozmowy o bólach i rozczarowaniach, nadziejach i oczekiwaniach narodu ukraińskiego. Goście z Ukrainy opowiedzieli o ludobójczych skutkach imperializmu rosyjskiego i „ruskiego świata”, o swej posłudze na swych ziemiach w warunkach wojny itp. Papież uważnie ich słuchał, komentując i wyjaśniając niektóre zagadnienia. Zwrócił uwagę na niszczycielską rolę tych ideologii, które instrumentalizują kulturę i religijne odczucia narodów.

Przyjmując jako symboliczny podarunek od Synodu osobiste przedmioty sakralne uwięzionych przez Rosjan hieromnichów Iwana Łewyćkiego i Bohdana Hełetiego, papież zapewnił biskupów o dalszych wysiłkach na rzecz ich wyzwolenia oraz uratowania wszystkich jeńców i deportowanych przemocą Ukraińców, zwłaszcza dzieci. Przychylnie przyjął propozycję ojców synodalnych, aby październik poświęcić na szczególne modlitwy o pokój na Ukrainie. Tegoż dnia, na zakończenie środowej audiencji ogólnej, wezwał swych słuchaczy, aby powierzyli „biczowaną Ukrainę” macierzyńskiemu wstawiennictwu Matki Bożej.

W niedzielę 10 września abp S. Szewczuk przewodniczył w bazylice św. Piotra Boskiej Liturgii z okazji 400. rocznicy męczeńskiej śmierci św. Jozafata – arcybiskupa połockiego. Wraz z nim koncelebrowali ją członkowie Synodu, goście i liczni księża z Włoch, Ukrainy i z innych krajów Europy i świata. Honorowym gościem i koncelebransem był kard. Leonardo Sandri – emerytowany prefekt Kongregacji Kościołów Wschodnich.
W swym kazaniu zwierzchnik UKGK podkreślił ważność jedności swego Kościoła z rzymską Stolicą Piotrową i podziękował Ojcu Świętemu, konferencjom biskupim, wspólnocie międzynarodowej i wszystkim ludziom dobrej woli za solidarność z Ukrainą, za przyjęcie milionów uchodźców ukraińskich, za powszechne poparcie tego narodu. Dzięki temu kryzys humanitarny, spowodowany rosyjską agresją wojskową, nie przerodził się w katastrofę humanitarną – dodał arcybiskup większy kijowsko-halicki.

Biskupi zakończyli swe obrady ustaleniem daty następnego takiego zgromadzenia, wyrażając przy tym nadzieję, że będzie się on mógł zebrać już na wyzwolonej od agresora Ukrainie oraz modlitwą dziękczynną do Matki Bożej, pod której macierzyńską opiekę zawierzyli oni Kościół i naród ukraiński.

Poprzedni Synod Biskupów UKGK odbył się również poza granicami Ukrainy – w Przemyślu w dniach 7-15 lipca 2022 roku.