„Bóg jest czerwony” – reportaż o chińskich chrześcijanach

„Bóg jest czerwony. Opowieść o tym, jak chrześcijaństwo przetrwało i rozkwitło w komunistycznych Chinach” – taki tytuł nosi książka Liao Yiwu, która ukazała się właśnie nakładem Wydawnictwa Czarne.

Chiński pisarz, sam prześladowany przez totalitarną władzę, dokumentuje podziemne życie tamtejszych chrześcijan.

„Bóg jest czerwony” to zbiór osiemnastu luźno związanych ze sobą rozmów i esejów, które powstały w latach 2002 – 2010. Książka jest efektem spotkań Yiwu z chińskimi chrześcijanami z całego kraju. Bohaterów reportażu łączy wiara oraz to, że muszą ją wyznawać potajemnie z obawy o swoje życie. Łączy ich także niezłomność w oporze wobec totalitarnej władzy i pragnienie wolności. Wśród rozmówców Yiwu znaleźli się m.in.: niewidomy uliczny muzyk, lekarz, 24-letni tybetański zakonnik katolicki, starszy zboru protestanckiego i nawrócona na katolicyzm poetka.

„Każda opowieść nadaje ludzką twarz i historycznym, i współczesnym politycznym bitwom, jakie zwykli ludzie z państwem, które wciąż pozostaje państwem policyjnym” – czytamy w przedmowie tłumacza na język angielski, Wenguanga Huang.

Liao Yiwu, ateistę, zbliżyła do chrześcijan niezgoda na panujący w Chinach ustrój. Z powodu „wywrotowych” w oczach chińskich władz treści swoich książek, Yiwu kilkakrotnie przebywał w więzieniu. Jego poprzednia książka, „Prowadzący umarłych”, dokumentująca życie codzienne najniższej warstwy chińskiego społeczeństwa, jest w Chinach zakazana.

Chrześcijaństwem pisarz zainteresował się w 1998 r. dzięki znajomości z Xu Yonghaiem, lekarzem neurologiem i kaznodzieją w podziemnej wspólnocie protestanckiej. Yonghai i Yiwu wielokrotnie rozmawiali o wierze i polityce. Kontaktowali się ze sobą do 2002 r., kiedy Yonghai został aresztowany za wygłaszanie kazania w prywatnym domu i skazany na trzy lata więzienia. To wydarzenie pogłębiło zainteresowanie pisarza życiem chińskich chrześcijan, choć sam pozostał ateistą.

Według World Christian Data Base w Chinach żyje około 70 milionów praktykujących chrześcijan. Chrześcijaństwo jest największą zorganizowaną religią w kraju, którego społeczeństwo podlega ścisłej kontroli ateistycznego rządu.

Kilkadziesiąt lat temu za wyznawanie swojej wiary chińscy chrześcijanie płacili więzieniem lub nawet życiem. Sytuacja zmieniła się po śmierci Mao Zedonga w 1976 r. Chrześcijanie zyskali więcej swobody w praktykowaniu religii, choć wiąże się to z przymusową przynależnością do „oficjalnych”, kontrolowanych przez komunistyczne władze Kościołów. Wielu chrześcijan nie podporządkowuje się jednak tym nakazom i cierpi rozmaite prześladowania.

Mimo to, chrześcijaństwo rozwija się na skalę zaskakującą dla zachodniego czytelnika, który najczęściej postrzega mieszkańców Chin jako buddystów, taoistów, konfucjanistów lub komunistycznych ateistów – wskazuje we wstępie Wenguang Huang. Wielu chrześcijan nie godzi się z narzucanymi przez władze ograniczeniami i zrzesza się we wspólnotach podziemnych. Miliony Chińczyków, nie zrażonych prześladowaniami ze strony władz, spotyka się potajemnie w domach, aby wspólnie modlić się i wyznawać swoją wiarę.

Liao Yiwu (ur. w 1958 roku w Syczuanie) jest poetą, prozaikiem, dziennikarzem. Debiutował na łamach rządowej prasy, jednak jego wiersze, zwłaszcza poemat napisany po zamieszkach na placu Tiananmen, zostały szybko uznane za antykomunistyczne, a on sam skazany na cztery lata więzienia. Już w więzieniu zaczął rozmawiać z prostymi ludźmi o ich życiu i pracy; po odbyciu kary żył jako bezdomny uliczny grajek. Powstała na podstawie wielu rozmów książka „Prowadzący umarłych” ukazała się pierwotnie na Tajwanie i jest zakazana w Chinach. Została przełożona m. in. na niemiecki, angielski, francuski i polski.

W 2003 roku Liao Yiwu otrzymał od Human Rights Watch stypendium dla pisarzy prześladowanych politycznie, a w 2007 roku nagrodę Freedom to Write od Niezależnego Chińskiego PEN Center. W 2010 roku po raz pierwszy pozwolono mu na wyjazd za granicę. W 2011 roku z przyczyn politycznych uciekł z Chin. Obecnie mieszka w Berlinie.

Książka „Prowadzący umarłych. Opowieści prawdziwe. Chiny z perspektywy nizin społecznych” otrzymała Nagrodę im. R. Kapuścińskiego za Reportaż Literacki 2011, natomiast w 2012 roku Autor otrzymał Pokojową Nagrodę Niemieckich Wydawców i Księgarzy.

Liao Yiwu, „Bóg jest czerwony. Opowieść o tym, jak chrześcijaństwo przetrwało i rozkwitło w komunistycznych Chinach”. Z angielskiego przekładu przełożyła Barbara Gadomska, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2014.