Bp Balcerek: kultywowanie tradycji bez wiary sprowadza się do folkloru religijnego

Przed kultywowaniem tradycji bez troski o zachowanie i rozwój wiary, która wówczas sprowadza się jedynie do folkloru religijnego, przestrzegł bp Grzegorz Balcerek uczestników XIII Międzynarodowego Spotkania Kolędników – Dudziarzy. Na spotkanie, które odbyło się 20 stycznia w wielkopolskim Połajewie przybyły kapele dudziarskie z kilku krajów Europy.

Tegoroczne, trzynaste, Międzynarodowe Spotkanie Kolędników – Dudziarzy w Połajewie odbywało się pod hasłem: „Do szopy hej pasterze – dudziarze!”. Uczestniczyły w nim kapele dudziarskie z Holandii, Słowacji, Włoch i Polski, w tym także z wielkopolskiego Zbąszynia, tzw. „Regionu Kozła”, gdzie dudy tradycyjnie nazywa się kozłem, a dudziarzy – koźlarzami.

Spotkanie kolędników rozpoczęła uroczysta Msza święta Pasterska sprawowana w miejscowym kościele pw. św. Michała Archanioła, której przewodniczył biskup pomocniczy archidiecezji poznańskiej Grzegorz Balcerek. Jak podkreślił w homilii, kolędując „włączamy się w tę wielką i piękną tradycję pochylania się nad tajemnicą Boga, który objawia się człowiekowi”.

„Dziś włączamy się w ten pochód narodów idących do żłóbka pokłonić się Zbawicielami, w pochód pokoleń, które swoją twórczością, będącą wyrazem wrażliwości na piękno, świadczą o swojej wierze” – zaznaczył biskup dodając, że Bóg objawia się na różne sposoby, także poprzez kulturę będącą świadectwem wiary poprzednich pokoleń.

Kaznodzieja, zwracając się do kolędników, wskazał też, że teraz oni biorą odpowiedzialność za świadectwo wiary przekazywane z pokolenia na pokolenie. „Bez tego świadectwa żywej wiary kultywowanie tradycji byłoby bardzo zubożone, wręcz zredukowane tylko do prostego folkloru religijnego” – przestrzegł bp Balcerek.

Międzynarodowe Spotkanie Kolędników – Dudziarzy nieprzypadkowo odbywa się już od trzynastu lat właśnie w Połajewie. W tamtejszym, wzniesionym pod koniec XVIII w. kościele znajduje się bowiem renesansowy tryptyk „Pokłon pasterzy” przedstawiający scenę Bożego Narodzenia, w której jeden z pasterzy przybyłych do żłóbka trzyma w rękach właśnie dudy.

Jak zauważył bp Balcerek wskazując na połajewski tryptyk, również twórczość artystyczna może być wyrazem wiary, zastępowała ona bowiem niejednokrotnie w przeszłości uczone kazania czy lekturę Pisma Świętego niedostępną dla wielu ówczesnych ludzi. Przyznał też, że tryptyk stanowi jedno z najwybitniejszych w swojej klasie dzieł w Polsce.

„Oprócz walorów artystycznych wyjątkowość tego dzieła polega na tym, że jednymi z jego głównych postaci są pasterze grający na dudach. Jest to wyraz wiary, że ludzie wszystkich ras, narodów, stanów i zawodów mogą stanąć przed Panem Bogiem, Który przychodzi do nas jako człowiek” – wyjaśnił biskup.

Powstałe w 1572 r. w pracowni poznańskiego malarza Mateusza Kossiora dzieło stało się inspiracją do wspólnego kolędowania, którego celem jest ożywienie tradycji, popularnych niegdyś w Wielkopolsce, kapel dudziarzy i koźlarzy.

Organizatorami Międzynarodowego Spotkania Kolędników – Dudziarzy w Połajewie są Gmina Połajewo, parafia pw. św. Michała Archanioła w Połajewie oraz Muzeum Instrumentów Muzycznych w Poznaniu.

Dudy, które w Polsce nazywa się także kozłami, gajdami czy sierszenkami, to instrumenty ludowe pochodzenia azjatyckiego, które w średniowieczu zostały przeniesione do Europy. W Polsce szczególnie popularne były w Wielkopolsce, na Podhalu, Beskidzie Żywieckim i Śląsku Cieszyńskim.