Bp Carlos Azevedo w Toruniu: Maryja jest wiosną ludzkości

– Maryja jest wiosną ludzkości – mówił bp Carlos Alberto de Pinho Moreira Azevedo z Papieskiej Rady Kultury. Wykład bp. Azevedo na temat przedstawiania Niepokalanej w ikonografii otworzył drugi dzień obrad 8 Międzynarodowego Kongresu „Katolicy i sztuka: szanse i zagrożenia”.

Biskup przypomniał, że ogłoszenie dekretu o Niepokalanym Poczęciu było tylko potwierdzeniem wiary obecnej w pobożności ludowej. To właśnie pobożność dała początek przedstawień Maryi w sztuce. Bp Azevedo na przykładzie obrazów i ikon omówił sposób przedstawiania Niepokalanej w sztuce. Na początku XVI w. chrześcijanie przedstawiali Maryję jako przyodzianą we wszechświat, rozpostartą między niebem a ziemią z rękami wzniesionymi ku Bogu. Często otoczona jest tekstami z Pisma św. lub z wezwaniami z Litanii Loretańskiej.

Hierarcha zaprezentował przykłady drzewa genealogicznego Jezusa. W tych przedstawieniach Maryja często umieszczana była na szczycie tego drzewa z Dzieciątkiem Jezus w ramionach. Wskazuje to na odwieczny plan Boga, który wkracza w dzieje ludzkości. Maryja na szczycie drzewa jest niczym owoc działania Boga w ludzkości. – To dar miłości Boga. Jest to rodowód, który podkreśla relację między kwiatem a korzeniem – mówił.

Często kult Niepokalanej połączony jest z kultem Jej rodziców: Joachima i Anny. Przy czym św. Anna jest przedstawiana częściej. Częstym sposobem przedstawiania Maryi jest scena jej narodzin oraz sceny z życia Świętej Rodziny. Bardzo rzadko Święta Rodzina przedstawiana jest w perspektywie świętego pokrewieństwa, a więc postaci Anny i Joachima Maryi i Józefa oraz dzieciątko Jezus w centrum. Najczęstszym sposobem przedstawiania Maryi jest ukazywanie Jej trzymającej Dzieciątko.

W ikonografii Niepokalana jest przedstawiana jako Niewiasta stojąca, depcząca głowę węża, obleczona w słońce i gwiazdy. Obraz ten zaczerpnięty z Księgi Rodzaju i Apokalipsy św. Jana ma uzmysłowić wielką prawdę o zbawieniu człowieka i walce ze złem, w której Maryja zajmuje szczególne miejsce. – Maryja przez posłuszeństwo rodzi nowe życie, Chrystusa – mówił hierarcha. Podkreślił, że przedstawienia Maryi mają oddać prawdę o Jej udziale w zbawczym planie Boga. – Maryja jest wiosną ludzkości i staje się pierwszym znakiem zwycięstwa i zadatkiem tego, do czego ludzkość została powołana – dodał bp Azevedo.

Kolejnym prelegentem pierwszej sesji drugiego dnia obrad był dr Jordi Bonet Armengol, emerytowany główny architekt Sagrada Familia. Prelegent skupił się na aspektach architektury Gaudiego, która jest na służbie przekazu ewangelicznego. Na przykładzie fotografii omawiał etapy budowy świątyni, wykonanych i trwających prac. Gaudi chciał,by ta architektura była żywa, zawierająca kolor i ruch. Postanowił, by kolumny w kościele były jak las drzew, które rozpościerają swoje konary sprawiając, że światło wpadać będzie do świątyni nie przez okna, ale od góry, co było wielką innowacją w architekturze. Owa gra koloru i światła oraz innowacyjne rozwiązania w architekturze mają przybliżyć obecnym w świątyni przebywanie w raju.

Dr Armengol przytoczył pewną anegdotę z życia Gaudiego. Ludzie widząc, jak długo trwa budowa pytali: kiedy ona się skończy? Gaudi odpowiadał: mój Klient nie ma pośpiechu. Prelegent podkreślił, że Gaudi był bardzo drobiazgowy i troszczył się o każdy szczegół. Sposób budowania miał przybliżać prawdy wiary. Wykazał to na przykładzie fasady Męki Pańskiej. Jeśli drogę męki i śmierci widać na zewnątrz, to scenę zmartwychwstania można zobaczyć tylko do środka. Trzeba wejść do wewnątrz kościoła, ponieważ jest to tajemnica wiary. Gaudi chciał poprzez tę wyjątkową świątynię oddać chwałę Bogu i przybliżyć Ewangelię światu. Jej zadaniem jest łączyć niebo z ziemią.

Prelegentami drugiej sesji kończącej obrady kongresu będą kompozytor ks. prał. Marco Frisina z Włoch, prof. Agnieszka Bender z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie oraz dr Łukasz Murzyn z Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.

Kongres organizowany jest przez Wyższą Szkołę Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu we współpracy z Katedrą Filozofii Kultury i Sztuki KUL. Patronat wydarzeniem objęła Papieska Rada Kultury i kard. Zenon Grocholewski, b. Prefekt Kongregacji Wychowania Katolickiego.