Bp Greger: mamy prawo decydować o kształcie naszego społeczeństwa

„Mamy prawo, abyśmy sami decydowali i modelowali kształt naszego, polskiego społeczeństwa. O tym wiedzieli na początku dwudziestego stulecia ludzie zgromadzeni wokół ks. Stanisława Stojałowskiego” – przypomniał bp Piotr Greger, który 15 października sprawował Mszę św. dziękczynną z okazji 120. rocznicy założenia Domu Polskiego. Placówka, krzewiąc polskość i patriotyzm, odegrała olbrzymią rolę w dziejach Bielska-Białej.

W homilii biskup pomocniczy diecezji bielsko-żywieckiej zaznaczył, że 120. rocznica powstania Domu Polskiego związana jest z jego pomysłodawcą – czołową postacią miejscowego polskiego ruchu narodowego ks. Stanisławem Stojałowskim. „W jego zamierzeniach Dom miał stanowić centrum życia społeczno-kulturalnego Polaków, którym przyszło żyć tutaj na początku XX stulecia, gdzie dominowała ludność narodowości niemieckiej” – przypomniał kaznodzieja, akcentując, że idea powstania Domu Polskiego zrodziła się w tym okresie historii, kiedy Polski na mapach nie było.

„Dzisiejsza uroczystość jest potwierdzeniem, jak bardzo wiara katolicka łączy się z naszymi tradycjami narodowymi, jak wrasta w życie kolejnych pokoleń Polaków. Miłość do tego, co polskie, czyli nasze, można wyprowadzać z różnych racji społecznych, kulturowych czy politycznych. Wyznawcy Chrystusa chlubią się, i słusznie, że najgłębsze motywy swojej miłości do tego, co Polskę stanowi, znajdują na drodze wiary” – podkreślił hierarcha.

„Jesteśmy otwarci na wszystkie ludy i narody; szanujemy inne państwa, ale w porządku miłości nasz kraj, nasz naród i nasze dziedzictwo stawiamy na pierwszym miejscu. To nie jest żaden przejaw egoizmu, ale rzetelne podejście do tego, co stanowi naszą codzienność, bogatą doświadczeniem minionej historii. Mamy prawo, abyśmy sami decydowali i modelowali kształt naszego, polskiego społeczeństwa. O tym wiedzieli na początku dwudziestego stulecia ludzie zgromadzeni wokół ks. Stanisława Stojałowskiego, a nam współczesnym nie wolno o tym zapominać” – zaapelował. Za Janem Pawłem II powtórzył, że budowanie polskiej rzeczywistości musi się odbywać na silnych fundamentach chrześcijańskiej tradycji.

„Papież Jan Paweł II wiele razy nas przestrzegał, iż Europa bez Chrystusa nie ma przyszłości. W zgiełkliwej propagandzie, w świecie medialnego szumu, gdzie rzadko się mówi o tym, co prawdziwie ważne dla naszego życia, tak łatwo zatracić obiektywną hierarchię wartości i zapomnieć o istnieniu porządku w obszarze miłości” – dodał i powtórzył, że powinność miłowania Ojczyzny i tego, co Polskę stanowi była główną inspiracją dla tych, którzy 120 lat temu w Bielsku „zatroszczyli się o nawet najmniejszy pierwiastek polskości”.

„To oni, na czele z ks. Stanisławem Stojałowskim zadbali o to, abyśmy – jako Polacy – mieli swój styl i zawsze byli z tego dumni” – stwierdził.

Pod koniec liturgii słowa podziękowania wypowiedział Piotr Ryszka, wiceprzewodniczący bielskiej Rady Miejskiej i reprezentujący zarząd Stowarzyszenia „Dom Polski”. Samorządowiec i prezes bielskiego koła Towarzystwa Pomocy św. Brata Alberta wręczył biskupowi najnowszą książkę o ks. Stojałowskim autorstwa Grzegorza Wnętrzaka: „Wszystko dla narodu, wszystko przez lud”.

Eucharystię koncelebrowali z biskupem m.in proboszcz katedralnej parafii ks. Antoni Młoczek i kapelan bielskiego KIK-u ks. Krzysztof Strzelczyk.

Ks. Stanisław Stojałowski urodził się 14 maja 1845 w Zniesieniu koło Lwowa. zmarł 23 października 1911 w Krakowie. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim. Był posłem na sejm galicyjski oraz do parlamentu austriackiego, wydawcą kilku pism, jednym z pierwszych przywódców ruchu ludowego oraz Stronnictwa Chrześcijańsko-Ludowego. Za swoją działalność polityczną trafiał do więzienia aż 27 razy, spędzając łącznie za kratami około 9 lat. Założony przez niego w Bielsku Dom Polski funkcjonował przez lata do wybuchu II wojny światowej, pełniąc różne funkcje. Działalność prowadzono w wielu obszarach ludzkiej aktywności; lokalne koło Sokół i Towarzystwo Szkoły Ludowej, a także Spółka Ochrony i Pomocy Narodowej. Redagowano czasopismo „Wieniec-Pszczółka”, powodzeniem cieszyła się biblioteka i czytelnia, działał teatr amatorski oraz obecne były struktury chrześcijańskich związków zawodowych.

Po pierwszej wojnie światowej, od roku 1919 działał Polski Komitet Plebiscytowy, a dwa lata później sformowano kompanię bielską walczącą w Trzecim Powstaniu Śląskim. W okresie międzywojennym Dom Polski pozostawał siedzibą organizacji polskich, a także był miejscem redakcji czasopism („Placówka Kresowa” i „Młody Narodowiec”) oraz spółki („Polska Strzecha”).

W czasie drugiej wojny światowej działalność placówki zawieszono, a w roku 1952 decyzją ówczesnego Urzędu Bezpieczeństwa została zlikwidowana. Obiekt zaniedbano, a w latach 70. ub. wieku został wyburzony podczas poszerzania ulicy. O historycznej placówce i siedzibie wspomina odsłonięta w roku 2002 tablica pamiątkowa. Pamięć o Domu Polskim pielęgnuje powstałe w roku 1996 stowarzyszenie o tej samej nazwie.