Bp Meta: w Albanii panuje pełna wolność wyznania i przekonań

W Albanii mamy pełną wolność wyznania i przekonań, myślę, że większą niż w innych krajach postkomunistycznych tego regionu – powiedział KAI biskup albańskiej diecezji Rrëshe, Gjergj Meta. Zaznaczył jednocześnie, że w prawie 20 lat po upadku komunizmu jego kraj ciągle przeżywa proces transformacji i stopniowego zbliżania się do członkostwa w Unii Europejskiej.

Krzysztof Gołębiowski (KAI) – Jakie główne wyzwania stoją dziś przed Kościołem i społeczeństwem albańskim?

Bp Gjergj Meta: Albania jest krajem, przeżywającym dziś proces transformacji po upadku reżymu komunistycznego i zabiegającym o zbliżenie się do Unii Europejskiej, jest też krajem rozwijającym się na płaszczyźnie zarówno gospodarczej, jak i społecznej i politycznej. W tym znaczenie również Kościół katolicki znajduje się na etapie wzrostu i rozwoju. Dotyczy to zresztą nie tylko naszego Kościoła, ale także wszystkich innych wyznań i religii, które też przeżywają czas wzrastania.

Za najważniejsze ze stojących przed nami wyzwań uważam znalezienie przez Kościół właściwych dróg wiodących do umacniania naszych więzi europejskich i zbliżania się do Unii. Z kościelnego punktu widzenia jest to przede wszystkim rozwijanie i wzmacnianie życia religijnego w kraju.

Bardzo poważnymi problemami społecznymi, z którymi stykamy się każdego dnia, są wielkie ubóstwo w całej Albanii i masowa ucieczka naszych rodaków, w większości młodych, za granicę. Poprawy wymaga również panujący u nas wymiar sprawiedliwości, który jest silnie skorumpowany.

Jednocześnie chcę mocno podkreślić, że nasze społeczeństwo, które od upadku komunizmu w 1991 przeszło proces głębokich przemian i przeobrażeń, jest dziś bardzo liberalne, tolerancyjne. Albania stała się krajem wszelkich swobód obywatelskich, pełnej wolności prasy, sumienia i wyznania, w którym można wyznawać swobodnie każdą religię albo nie wyznawać żadnej. Myślę, że w porównaniu z krajami postsowieckimi czy postkomunistycznym z Europy Środkowo-Wschodniej w Albanii panuje u nas dużo większa wolność we wszystkich dziedzinach.

KAI: Czy dostrzega się jeszcze jakieś ślady, jakąś spuściznę po czasach komunistycznych, gdy Albania była pierwszym krajem ateistycznym na świecie, w którym wszelka religia była zakazana?

– Nie, zasadniczo nie widać żadnego dziedzictwa tamtych czasów, a jedyną pozostałością po tamtych latach są ciągnące się długo procesy odzyskiwania majątków i mienia kościelnego, skonfiskowanego przez ówczesne władze. Wiele dawnych dóbr nam już zwrócono, ale ciągle jeszcze wiele innych majątków wspólnot religijnych pozostaje w innych rękach, a sama procedura zwrotu trwa długo i jest bardzo zbiurokratyzowana.

Na uwagę zasługuje również ogólna postawa naszych obywateli, którzy nie są agresywni względem siebie, odznaczają się wielką wyrozumiałością i tolerancją wobec swych sąsiadów, nawet jeśli ci mają inne poglądy czy zapatrywania polityczne. Każdy może myśleć, mówić i wierzyć w co chce, nie ma żadnych zakazów czy ograniczeń. Nad tym wszystkim góruje poczucie troski o dobro wspólne.

KAI: Jeszcze przed rozpoczęciem walki z religią Albania uchodziła za jedyne państwo Europie o większości muzułmańskiej. A jak obecnie wyglądają proporcje wyznaniowe w waszym kraju?

– I częściowo nadal tak jest. Według najnowszych danych statystycznych muzułmanie stanowią ok. 55 proc. ludności, poza tym ponad 30 proc. to chrześcijanie wszystkich odłamów, ok. 2,5 proc. to muzułmanie-bektasze – jest to taki szczególny nurt religijny, obecny chyba tylko w Albanii, wywodzący się z islamu, ale też mający wiele elementów obcych tej religii, dlatego są traktowani jako odrębna grupa wyznaniowa. Poza tym prawie 25 proc. mieszkańców uważa się za agnostyków, czy niewierzących lub wierzących w jakieś własne systemy światopoglądowe.

KAI: Jak układają się stosunki międzywyznaniowe i międzyreligijne w Albanii? Jakie macie kontakty z muzułmanami czy prawosławnymi?

– Stosunki są normalne, osoby różnych wyznań zasadniczo nie mają żadnych problemów ani w małżeństwach mieszanych, ani w codziennym życiu. Zwykli, prości ludzie nie mają trudności we współżyciu ze swymi sąsiadami, na co dzień w sposób naturalny praktykują dialog i współpracę w duchu pokoju.

Również przywódcy religijni bardzo poważnie podchodzą do swych obowiązków nie tylko zwierzchników duchowych, ale też przewodników w sprawach moralnych. Nie ma u nas zjawiska prozelityzmu – kto chce być katolikiem czy prawosławnym, jest tym, kim chce być.

KAI: Które wyznanie przeważa wśród chrześcijan: katolicy czy prawosławni? Kiedyś mówiło się, że więcej jest tych drugich….

– Według najnowszych statystyk katolików jest nieco więcej niż prawosławnych, ale też trzeba pamiętać, że wielu spośród tych ostatnich wyemigrowało w ostatnich latach do Grecji. Do Włoch udało się jeszcze więcej Albańczyków, ale byli wśród nich wszyscy – i muzułmanie, i chrześcijanie różnych wyznań, i oczywiście osoby niewierzące. Natomiast do Grecji wyjeżdżali głównie prawosławni.

KAI: Wspomniał Ksiądz Biskup o Włoszech. Istnieją tam jeszcze z czasów średniowiecza dwie eparchie (diecezje) tzw. italoalbańskie. Czy utrzymujecie z nimi kontakt?

– Tak, oczywiście. Są to wprawdzie eparchie greckokatolickie, a u nas grekokatolików właściwie nie ma, ale mamy bardzo dobre, ożywione więzi z tymi naszymi rodakami sprzed wieków – arbereszami.

– Dziękuję za rozmowę.

***

Bp Gjergj Meta urodził się w Duraczu (Durrës) – porcie w środkowej Albanii – 30 kwietnia 1976. Po ukończeniu szkoły podstawowej w mieście rodzinnym rozpoczął w 1994 kurs propedeutyczny w seminarium archidiecezjalnym we włoskim Bari, po czym w latach 1995-2000 kontynuował studia w seminarium regionalnym w mieście Molfetta koło Bari. Święcenia kapłańskie przyjął 21 kwietnia 2001 dla ówczesnej diecezji Durrë-Tirana. Pełnił następnie różne funkcje duszpasterskie i administracyjne w swej archidiecezji, po czym w latach 2006-09 studiował prawo kanoniczne na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie. Po powrocie do kraju ponownie pracował duszpastersko i jako sędzia kościelny w Szkodrze. Równolegle do tych obowiązków był w latach 2009-12 i od grudnia 2016 rzecznikiem albańskiego episkopatu. 15 czerwca 2017 Franciszek mianował go biskupem diecezji Rrëshen, sakrę nominat przyjął 2 września tegoż roku.