Bruksela: spór o finansowanie badań embrionalnych

W sporze wokół finansowania przez Unię Europejską badań na komórkach macierzystych pochodzących z embrionów nie zanosi się na szybki kompromis. W pierwszym głosowaniu podczas obrad ministrów ds. badań naukowych 24 lipca w Brukseli ujawniły się poważne rozbieżności poglądów.

Przedstawiciel Finlandii, kierującej w tym półroczu pracami Unii Europejskiej, wezwał do kompromisu. – Nie powinniśmy wyjeżdżać dziś z Brukseli nie osiągnąwszy kompromisu – powiedział fiński minister przemysłu Mauri Pekkarinen. Debata została przerwana na indywidualne rozmowy w czasie przerwy obiadowej.
Tematem nadzwyczajnego posiedzenia w Brukseli jest wyłącznie siódmy program badawczy UE. Po jego zatwierdzeniu na programy badawcze w latach 2007-2013 naukowcy otrzymają ponad 50 miliardów euro.
Komisarz UE ds. badań naukowych, Janez Potocnik podkreślił, że badania na komórkach macierzystych pochodzących z embrionu dotykają podstawowych problemów wartości. Dlatego wsparcie finansowe tej dziedziny powinno być możliwe na takich warunkach, jak dotychczas. Potocnik obiecał, że każdy projekt z osobna będzie poddawany surowej kontroli etycznej. Ponadto w zespołach administrujących państwa UE miałyby możliwość odrzucenia poszczególnych projektów.
Według zaakceptowanej przez Komisję Europejską propozycji Finlandii, przewodniczącej w tym półroczu unijnym pracom, powinny zostać wyłączone z programu finansowania tylko: klonowanie dla celów badawczych, wprowadzanie zmian w kodzie genetycznym i wytwarzanie embrionów w celach wyłącznie naukowych. Wśród wymienionych przez Potocnika ograniczeń nie ma badań na tzw. „zużytych” embrionach.
Niemiecka minister ds. badań naukowych Annette Schavan ostrzegła przed prowadzeniem debaty wyłącznie w aspekcie naukowym. Podkreśliła potrzebę stosownego wypośrodkowania interesów, uwzględniając również ochronę życia ludzkiego od chwili poczęcia. Dlatego badania na komórkach macierzystych pochodzących z embrionów nie powinny być finansowane z pieniędzy unijnych. Podobne stanowisko reprezentuje Austria, Polska, bliskie są temu stanowisku także Włochy, Malta, Litwa i Słowenia.
Jednak większość krajów UE opowiada się za finansowaniem tych badań. Szwecja podkreśla, że związane są z nimi nadzieje pacjentów chorych m.in. na parkinsonizm, Alzheimera i cukrzycę, dlatego też nie zaakceptuje projektu.
Portugalia ostrzegła, że naukowcy mogą opuszczać UE, jeśli gdzie indziej będą im proponowane lepsze warunki dla ich badań. Zwracano uwagę, że niedopuszczalnym jest, aby wrażliwość etyczna jednego rządu blokowała zmiany dotyczące badań w całej Europie.
Przeciwko propozycji Niemiec opowiedziały się także Węgry, Belgia, Czechy, Grecja, Hiszpania, Wlk. Brytania, Cypr, Dania, Holandia, Francja, Słowenia, Estonia, Łotwa i Irlandia.
Do podjęcia decyzji w Radzie Ministrów wymagana jest zwykła większość głosów. Nie wiadomo, czy któremuś z państw uda się zablokować planowany projekt. Jeśli wszystkie państwa, które w pierwszej rundzie debaty wypowiedziały się krytycznie, rzeczywiście zagłosują przeciwko projektowi Finlandii, wówczas zostanie osiągnięte wymagane minimum.