Bułgaria: Papież rozmawia z muzułmanami, protestantami i katolikami

To był intensywny dzień. Po wizycie w prawosławnym Monasterze Rylskim (Riłskim) Jan Paweł II spotkał się z przedstawicielami islamu, wspólnoty protestanckiej, katolikami obrządku zachodniego i wschodniego.

W siedzibie nuncjatury Ojciec Święty rozmawiał po południu z przedstawicielami wspólnoty muzułmańskiej, a następnie z protestantami.
Przewodniczący Najwyższej Rady Muzułmanów Bułgarii Mustafa Hadżi określił wizytę Jana Pawła II w Bułgarii jako historyczną. – Jest to historyczne wydarzenie, które pokazuje dobre stosunki międzyludzkie panujące w naszym kraju niezależnie od wyznawanej religii i światopoglądu – powiedział imam.
Hadżi wskazał na wspólne punkty łączące nauczanie Jana Pawła II z nauką muzułmańską. Podkreślił znaczenie fundamentalnej zasady stosunków międzyludzkich, która mówi, że prawa jednostki kończą się tam gdzie zaczynają się prawa innych. Wskazał, że muzułmanie i chrześcijanie podobnie widzą największe bolączki współczesnego świata: wynikającą z postawy konsumpcyjnej wobec życia pustkę duchową, narkomanię, alkoholizm, prostytucję.
Następnie Papież rozmawiał z przedstawicielami wspólnot protestanckich, którzy, choć stanowią wyznaniową mniejszość, mieli i mają duży wpływ na życie Bułgarii.
Kilka minut po godz. 18 miejscowego czasu Jan Paweł II w papamobile przybył do jedynej rzymsko-katolickiej parafii w Sofii pod wezwaniem św. Józefa, prowadzonej przez polskich kapucynów. Wokół niewielkiej świątyni Papieża okrzykami i śpiewem witało kilka tysięcy wiernych. Do wzięcia udziału w spotkaniu zostali zaproszeni mer Sofii Georgi Sofijanski, ambasador RP Grzegorz Lindenberg oraz ambasadorzy Włoch i Peru.
W sobotę wieczorem Jan Paweł II wizytował z kolei katolicką parafię obrządku wschodniego pod wezwaniem Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny. Jan Paweł II ofiarował relikwie papieża Jana XXIII. Gest ten przyjęty został z entuzjazmem przez około dwutysięczny tłum wiernych zgromadzonych wokół świątyni.
Jan XXIII cieszy się wielkim uznaniem w Bułgarii, gdyż przebywał tu jako delegat apostolski w latach 1925 -35. To on nawiązał kontakty z rozproszonymi unitami, unormował ich status w Kościele i skonsolidował wiernych obu obrządków. Jedyna w stolicy Bułgarii parafia katolików obrządku wschodniego liczy ok. 5 tys. wiernych. W sumie liczbę bułgarskich unitów szacuje się na ok. 10 tys.
Papież poświęcił również kamień węgielny pod nowy kościół pod wezwaniem tego błogosławionego, jaki wznoszony jest w Gornej Bani na terenie klasztoru sióstr eucharystek.
W serdecznych słowach powitał Egzarchę Apostolskiego, bp. Christo Projkowa, który przewodniczy także Konferencji Episkopatu Bułgarii oraz emerytowanego biskupa Metodi Stratiewa, prześladowanego i więzionego w czasach komunistycznych. Następnie Jan Paweł II nałożył korony papieskie na kopię obrazu Matki Bożej Częstochowskiej, przywiezioną do Adrianopola i ofiarowaną przez polskiego kupca polskim zmartwychwstańcom, a obecnie znajdującej się w miejscowości Malko Tyrnowo
Papież poświęcił też dzwon do nowego klasztoru sióstr karmelitanek bosych w Sofii.
W 7,5 mln społeczeństwie bułgarskim jest 1,3 mln *muzułmanów* (9,5 proc.), co stanowi, że są drugą pod względem ilości wyznawców grupą religijną kraju. Ich zwierzchnikiem jest Wielki Mufti Selim Mechmet. Mogą się modlić w 1300 meczetach. Według niedawno przeprowadzonych badań 41 proc. muzułmanów określa się jako „głęboko wierzących” i regularnie uczęszczający do świątyń.
Wierni Kościołów *protestanckich* stanowią w Bułgarii wyznaniową mniejszość. Szacuje się, że należy do nich ok. 150 tys. wiernych. Jednak ich znaczenie było i jest bardzo duże. W 150-letniej historii działalność misyjna Kościołów ewangelickich wywarła wyraźne piętno na życiu religijnym kraju, szczególnie na polu wydawniczym i edukacji. Ewangelicy zakładali szkoły, wydali pierwsze podręczniki gramatyki i słowniki języka bułgarskiego. Jednym z najważniejszych w wydarzeń na polu wydawniczym było wydanie w 1871 r. z inicjatywy Brytyjskiego Towarzystwa Biblijnego pierwszego pełnego przekładu Biblii na współczesny język bułgarski.
*Rzymskokatolicka* parafia św. Józefa w Sofii powstała pod koniec XIX w. Od samego początku pracowali w niej kapucyni – najpierw Włosi, później Bułgarzy. Do parafii należeli katolicy – cudzoziemcy i nieliczni Bułgarzy, pochodzący z okolic Płowdiwu czy północnej części kraju, którzy osiedlili się w stolicy. W czasie wojny kościół pw. św. Józefa został zbombardowany przez lotnictwo alianckie (Bułgaria należała do państw osi) w 1944 r. i nigdy już nie został odbudowany. Do dziś Msza św. odprawiana jest w dawnym salonem teatralnym.
W niedzielę przychodzi na Msze św. około 600 wiernych. Msze odprawiane są po bułgarsku, łacinie i polsku (w Sofii mieszkają Polacy – współmałżonkowie Bułgarów). Od 1992 r. w parafii pracują polscy kapucyni. Obecnie proboszczem jest o. Krzysztof Kużok. Ocenia on, że w Sofii mieszka około 3,5 tys. katolików.
Historia *katolików obrządku wschodniego* w Bułgarii łączy się z rokiem 1859 r. W małym miasteczku Kukusz w Macedonii została zawarta unia z Rzymem, a pod koniec 1860 kilka tysięcy Bułgarów, mieszkających w Konstantynopolu zwróciło się z petycją o przyjęcie na łono Kościoła łacińskiego. W marcu 1861 r. papież Pius IX konsekrował przeora monasteru sokołowskiego Josifa Sokołskiego na prymasa Bułgarii. Z tym faktem nie mogła pogodzić się Rosja, która uważała ziemie bułgarskie za strefę jej wpływów. Jej agenci porwali bp Sokołskiego i potajemnie wywieźli z Konstantynopola do Odessy. Później został uwięziony w Kijowie, gdzie zmarł w 1879 r. Mimo tego wspólnota unicka przetrwała, a jej biskupi mieli swe siedziby w Salonikach i Adrianopolu.
Po klęskach dwóch powstań antytureckich i przegranej wojnie bałkańskiej w 1913 r. większość unitów macedońskich, uciekając przed zemstą Turków, przeniosła się do Bułgarii. Ich największe skupisko powstało w Sofii, gdzie w 1922 r. wybudowano cerkiew pw. Zaśnięcia Bogurodzicy.
W 1944 r. – roku przyjścia komunistów do władzy w Bułgarii było ok. 5 tys. unitów. Obecnie jest ich 5-10 tys.