Bydgoszcz: o resocjalizacji i przemianie podczas Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej

„Istotą resocjalizacji religijnej opartej na sferze duchowej człowieka jest stworzenie skazanym możliwości przemiany” – podkreślił franciszkanin o. Jan Dezyderiusz Pol. Dyrektor Biura Naczelnego Kapelana Więziennictwa gościł w seminarium duchownym w ramach XXXVI Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej w Bydgoszczy.

Wystąpienie zatytułowane „Sacrum i profanum w przestrzeni więzienia” było próbą odpowiedzi na pytanie, czy religia za kratami jest koniecznie potrzebna? – Istotą resocjalizacji religijnej opartej na sferze duchowej człowieka jest stworzenie skazanym możliwości przemiany, a poprzez religijność – uwolnienie się od poczucia winy oraz przyjęcie odpowiedzialności za własne działania – dodał o. dr Jan Pol.

Kapłan zauważył, że w system rozwiązań prawnych i praktykę działań resocjalizacyjnych w jednostkach penitencjarnych, w naturalny sposób wpisuje się też religia. Dodał, że więzienia to także miejsca, w których występuje swoiste połączenie sacrum i profanum. Religia sytuuje się w nich jako uzupełnienie „świeckich” metod działania.

– W sytuacji izolacji więziennej mamy do czynienia z pewnym „zejściem” skrajnie odmiennych instytucji, jakie stanowią Kościół i więzienie. I choć cele „operacyjne” każdej z nich nieco się różnią – Kościół głosi wybaczenie, więzienie egzekwuje karę, cel główny, jakim jest naprawa moralna skazanego, prowadzi do ich zjednoczenia – podkreślił.

Gdy więzień odbudowuje swą religijną tożsamość, to – według o. dr. Jana Pola – uczy się budowania przyszłej tożsamości społecznej. Odnalezienie nowej drogi pozwala ponadto skazanemu na osiągnięcie poczucia celu i podniesienie własnej wartości, „co z kolei może stać się buforem dla lęku i osamotnienia towarzyszącego izolacji więziennej”.

– Wspólnota chrześcijańska daje szansę tworzenia nowych więzi społecznych w zakładzie karnym i podtrzymania ich na wolności. Obecność kapelana staje się więc dla więźniów znakiem, że choć zostali czasowo wykluczeni ze społeczeństwa, Kościół i społeczeństwo ich nie odrzuca. Trafnie określił to św. Jan Paweł II podczas wizyty w polskim więzieniu w Płocku: „Jesteście skazani, ale nie potępieni” – przypomniał.

„Zamieniłem pistolet na Różaniec” – usłyszeli obecni w auli seminaryjnej uczestnicy. Słowa te wybrzmiały w świadectwie byłego gangstera Pawła Cwynara. – Różaniec jest dla mnie skuteczną bronią przeciwko wszystkim atakom, które są wymierzone we mnie, ale i w katolików. Dzisiaj te same osoby z jednej strony krzyczą: wolność, równość, braterstwo, zero hejtu, a z drugiej – śmieją się z innych, nazywając ich ciemnogrodem, moherami, nawiedzonymi. Więc różaniec pozwala mi prosić Pana Boga o ochronę – powiedział.

Spotkanie zostało zakończone dyskusją panelową „Byłem w więzieniu, a przyszliście do mnie” z udziałem bydgoskich wspólnot. – Zależy nam na pozyskaniu nowych wolontariuszy, którzy otworzą się na ewangelizację w więzieniach. Również na budowaniu pomostów pomiędzy więźniami, a kapelanami i instytucjami pomocowymi – powiedziała Anna Stranz.

Prezes Stowarzyszenia Bractwo Więzienne Samarytania zwróciła również uwagę na konieczność pomocy byłym więźniom, którzy rozpoczynają nowy etap swojego życia. – Najważniejsze jest to, aby umieć takiej osobie podać rękę, porozmawiać i wejść w relację – dodała. – Są to wyjątkowe spotkania, z których można coś wynieść, czegoś się nauczyć. Można przeniknąć w pewien świat, który jest specyficzny w doświadczenia i przeżycia. Można go lepiej zrozumieć, przez to bardziej się zaangażować oraz mieć większe zrozumienie dla tych problemów – powiedział biskup ordynariusz Jan Tyrawa.

W Polsce działają 154 jednostki penitencjarne, w których przebywa ponad 73 tys. osób osadzonych (w 2012 roku było to 84156 osób). Posługę kapelanów pełni ponad 200 duchownych, z czego 20 to wolontariusze.