Caritas Europa o rozszerzeniu Unii Europejskiej

Główne wyzwania przed jakim stoi Caritas Europa w procesie integracji europejskiej to niebezpieczeństwo pogłębiania się nierówności społecznych oraz konsekwencje tego zjawiska dla ubogich i zmarginalizowanych grup społecznych.

19 czerwca 2003 r. w Brukseli został ogłoszony oficjalny dokument Caritas Europa nt. rozszerzenia Unii Europejskiej („Caritas Position Paper on the EU Enlargement: Towards an Aquitable Europe”). Jest on skierowany do przedstawicieli UE, rządów poszczególnych państw, Caritas krajów europejskich oraz do opinii publicznej.
Dokument Caritas Europa zwraca uwagę na fakt, że rozszerzenie Unii Europejskiej jest jednym z największych wyzwań dla europejskiego modelu społecznego od czasów jego powstania. Należy dostrzec ryzyko wzrastającego zubożenia, które dotyka grupy szczególnie nim dotknięte, zarówno z nowych krajów członkowskich Europy Środkowo-Wschodniej, jak i z przyszłych krajów granicznych Unii.
Według Caritas Europa, proces rozszerzenia powinien odbywać się w duchu społecznej akceptacji po to, by uniknąć tworzenia się Europy dwuwarstwowej – jednej dla bogatych, drugiej dla biednych. Caritas Europa w przygotowanym dokumencie określa swoje stanowisko na ten temat.
Caritas Europa zdaje sobie sprawę z tego, że proces rozszerzenia Unii przyniesie różnym grupom społecznym korzyści i straty. Kraje wchodzące do Unii w różnym stopniu przyswoją nowe warunki ekonomiczne. Podniesienie jakości życia nie będzie jednakowe dla wszystkich tych krajów. W związku z tym Caritas Europa chce koncentrować swoją uwagę na niebezpieczeństwie pogłębiania się nierówności społecznych, a także na konsekwencjach tego procesu dla ubogich i zmarginalizowanych grup społecznych.
Dokument Caritas Europa przedstawia swoje stanowisko z perspektywy geograficznej i tematycznej. Ewenementem dokumentu jest fakt, ze zajmuje się on także krajami sąsiadującymi z przyszłą, poszerzoną UE, takimi jak Ukraina, Białoruś, Rosja i kraje bałkańskie.
W dokumencie podkreśla się, iż mieszkańcy tych krajów będą mieli większe niż dotychczas trudności z przekraczaniem granic krajów członkowskich. Istnieje ryzyko wzrostu nietolerancji dla mniejszości narodowych. W związku z tym Caritas Europa zachęca poszerzoną o kraje członkowskie Unię Europejską do odpowiedzialnych działań wobec nowych sąsiadów oraz do opracowania strategii działania i współpracy dotyczących przekraczania granic.
Jednym z przesłań dokumentu jest założenie, że rozszerzenie UE może przyczynić się do rozbudzenia większej solidarności w Europie. W oparciu o społeczną naukę Kościoła Caritas radzi, by pracować nad „wspólnym dobrem”, inwestując nie tylko w instytucje i procesy, ale także w kapitał ludzki. W dokumencie stwierdza się m.in., że fundusze strukturalne UE powinny być kierowane na projekty społeczne i przyczyniać się do reformowania systemów opieki zdrowotnej.
Dokument akcentuje potrzebę inwestowania w kapitał ludzki na trzech płaszczyznach: przemieszczania się osób, zatrudnienia i opieki społecznej. Według Caritas Europa istnieje potrzeba stworzenia możliwości przekazywania wiedzy i wykorzystywania nabytych kompetencji przez tych, którzy wracają do swoich macierzystych krajów. Dokument mówi też o negatywnych skutkach tzw. czarnego rynku pracy w krajach członkowskich oraz o nielegalnej imigracji. Zwraca też uwagę na coraz bardziej niepokojące zjawisko handlu ludźmi.
W nawiązaniu do problemu bezrobocia dokument Caritas Europa wskazuje na fakt, że kraje członkowskie z Europy Środkowo-Wschodniej będą musiały zaadaptować się do nowych warunków rynkowych, a to może spowodować wzrost bezrobocia.
W części końcowej dokument podkreśla wkład organizacji pozarządowych w rozwój opieki społecznej. Organizacje te są często dostarczycielami usług z zakresu opieki zdrowotnej i socjalnej, co pozwala na budowanie uczciwego społeczeństwa obejmującego wszystkich obywateli Europy. Caritas Europa domaga się formalnego uznania roli organizacji pozarządowych na tym polu i przyznania im statutu organizacji użyteczności publicznej.
*Caritas Europa* z siedzibą w Brukseli zrzesza 48 organizacji działających w 44 krajach europejskich. Swoje działania koncentruje na sprawach ubóstwa i nierówności społecznej, migracji i uchodźstwa zarówno w krajach Unii Europejskiej, jak i poza jej granicami.
Caritas Europa wspiera akcje pomocy humanitarnej realizowane przez Caritas na arenie międzynarodowej. Angażuje się też w działania lobbingowe Caritas na poziomie europejskim i krajowym.
Inspiracją dla pracy Caritas w Europie jest Ewangelia i katolicka nauka społeczna. Caritas opowiada się za sprawiedliwością i sprzeciwia się jakimkolwiek formom represji. Główną wytyczną działań Caritas jest przekonanie o nienaruszalności godności osobistej człowieka stworzonego na obraz i podobieństwo Boże.
Dokument Caritas Europa pt. „Caritas Position Paper on the EU Enlargement” znajduje się na stronach internetowych www.caritas.pl.