Polacy niezadowoleni z reakcji Kościoła na film Sekielskich

Polacy krytycznie oceniają postawę Kościoła rzymskokatolickiego w okresie po ujawnieniu informacji dotyczących przypadków pedofilii wśród księży – podaje Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS). Niemal trzy czwarte badanych uważa, że powinna zostać powołana – zapowiadana przez władze – komisja badająca przypadki pedofilii – wynika z badań przeprowadzonych po opublikowaniu filmu „Tylko nie mów nikomu” w reżyserii Tomasza Sekielskiego.

Z badań CBOS wynika, że film częściej oglądali młodsi niż starsi badani: widziała go ponad połowa (54%) respondentów w wieku 18-24 lat, a jedynie 23% ankietowanych w wieku 65 lat i więcej.

Znajomość filmu częściej deklarują także mieszkańcy większych miejscowości, legitymujący się wyższym poziomem wykształcenia i uzyskujący większe dochody per capita. Co istotne, są to także osoby wyróżniające się pod względem światopoglądowym: raczej zwolennicy lewicy niż prawicy oraz badani rzadziej uczestniczący w praktykach religijnych.

Bezpośrednio po opublikowaniu filmu w serwisie YouTube (w maju 2019 r.) nastąpiło dość znaczące pogorszenie ocen działalności Kościoła rzymskokatolickiego. Chociaż w czerwcu zaobserwowano ich poprawę, wciąż są one niższe niż we wcześniejszych miesiącach. Trudno przewidzieć, na ile trwały będzie to efekt – zaznacza CBOS.

Mniej więcej połowa badanych (51%) uważa, że reakcja polskiego Kościoła na ujawniane informacje o wykorzystywaniu seksualnym jest niewłaściwa i niewystarczająca. Przeciwnego zdania jest 38% ankietowanych. Jeszcze więcej – około dwóch trzecich (67%) – sądzi, że jest ona niewystarczająca. Za wystarczającą uważa ją jedynie co piąty (20%) respondent.

Ogromna większość respondentów (87%) uważa, że Kościół sam doprowadza do obniżenia swojego autorytetu, niewystarczająco reagując na przypadki pedofilii. Ponad połowa (58%) jest także zdania, że skala pedofilii wśród księży jest znacznie większa, niżby to wynikało z ujawnionych już spraw.

Nieco ponad jedna trzecia (39%) badanych uważa, że w Polsce ma miejsce atak na Kościół, mający na celu obniżenie jego autorytetu i wprowadzenie zmian obyczajowych. Około połowy (51%) nie zauważa takiego zjawiska.

Badani w większości podejrzewają więc, że skala problemu pedofilii w Kościele jest raczej niedoszacowana niż przeszacowana. Dla większości z nich interpretacja mówiąca o ataku na Kościół rzymskokatolicki nie jest przekonująca, a jego działalność oceniają raczej krytycznie.

W przypadku wszystkich tych stwierdzeń obserwujemy podobne zróżnicowanie opinii. Główną rolę odgrywa orientacja światopoglądowa: opinie krytyczne wobec Kościoła częściej wyrażają osoby o poglądach lewicowych oraz rzadziej uczestniczące w praktykach religijnych.

To zróżnicowanie przekłada się także na różnice między potencjalnymi elektoratami głównych sił politycznych. Sympatycy Prawa i Sprawiedliwości oraz − w nieco mniejszym stopniu − ruchu Kukiz’15 znacznie częściej skłaniają się ku odpowiedziom przychylnym Kościołowi niż zwolennicy Platformy Obywatelskiej i Wiosny.

Warto szczególnie zwrócić uwagę na kwestię ataku na Kościół rzymskokatolicki w Polsce: kontrnarracja mówiąca o próbie obniżenia autorytetu Kościoła i wprowadzenia zmian obyczajowych przekonuje znaczącą większość zwolenników partii rządzącej.

Respondenci są całkowicie zgodni, że księża, którzy dopuścili się wykorzystywania seksualnego małoletnich, powinni być w każdym przypadku odsunięci od pracy z dziećmi. Właściwie powszechna jest także opinia, że powinni oni być odsunięci od publicznego sprawowania kultu (z takim stwierdzeniem zgadza się 91% ankietowanych) oraz usunięci ze stanu duchownego (85%).

Zdecydowana większość ankietowanych (71%) jest zdania, że konsekwencje przypadków wykorzystywania seksualnego dzieci przez księży powinni ponieść sami kapłani oraz ci biskupi, którzy ukrywali informacje na ten temat. Co siódmy (14%) uważa, że ukarani powinni zostać tylko duchowni, którzy dopuścili się tych czynów. Tylko 12% to zwolennicy rozszerzenia odpowiedzialności – na wszystkich biskupów (4%) lub nawet na cały Kościół katolicki w Polsce (8%).

Niemal trzy czwarte badanych (73%) uważa, że powołanie komisji badającej przypadki pedofilii − zapowiadane przez przedstawicieli władz państwowych − byłoby właściwą reakcją na ten problem. Przeciwnego zdania jest około jednej piątej (19%) respondentów.

Powołanie państwowej komisji śledczej popierają zarówno ci badani, którzy dobrze oceniają działalność Kościoła rzymskokatolickiego (71%), jak i oceniający ją źle (75%). Wyraźna większość ankietowanych skłania się ku opinii, że taka komisja – jeśli zostałaby powołana – powinna zajmować się przypadkami pedofilii nie tylko wśród księży, ale we wszystkich środowiskach. Takiego zdania jest ponad cztery piąte (83%) respondentów.

Badanie przeprowadzono metodą wywiadów bezpośrednich wspomaganych komputerowo (CAPI) w dniach 6–13 czerwca 2019 roku na liczącej 1073 osoby reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski.