Centralne obchody Narodowego Dnia Pamięci Polaków ratujących Żydów z udziałem Prezydenta RP

Z udziałem pary prezydenckiej w Markowej na Podkarpaciu odbyły się dziś, 24 marca, centralne obchody Narodowego Dnia Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. Zwieńczeniem była Msza św. w miejscowym kościele parafialnym pod przewodnictwem abp. Adama Szala z homilią abp. Józefa Michalika. – Ulmowie to przykład ludzi bez kompleksów, otwartych na obcych, którym w potrzebie trzeba pomóc. Ta odwaga ich postawy staje się dziś chlubą wioski, chlubą naszej diecezji, chlubą Kościoła – mówił kaznodzieja.

Obchody rozpoczęły się w południe w Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej. Prezydent zauważył, że placówka ta, istniejąca od dokładnie 7 lat, upamiętnia osoby, które oddały życie za pomoc drugiemu człowiekowi.

– Byli w tamtym czasie w Polsce ludzie, którzy mieli niezwykłą odwagę, którzy głęboko w sercu wpisane mieli ideały człowieczeństwa, szacunku dla życia, dla drugiego człowieka, miłości bliźniego tej chrześcijańskiej, wielkiego etosu Rzeczypospolitej wielu narodów – mówił Andrzej Duda. – Tutaj, w Markowej pochylamy głowy przed tymi, którzy zostali zamordowani. Dziękujemy im, ich rodzinom, za niezwykły dar człowieczeństwa i poświęcenia; za dar dla Rzeczypospolitej, jakim była pomoc drugiemu człowiekowi – dodał.

W trakcie uroczystości w Markowej prezydent wręczył powołania do Komitetu Obchodów Towarzyszących Beatyfikacji Rodziny Ulmów. Prezydent RP objął również patronatem honorowym obchody towarzyszące beatyfikacji Rodziny Ulmów, która odbędzie się 10 września 2023 roku w Markowej.

Podczas ceremonii przy Ścianie Pamięci muzeum przedstawiciele rodzin mieszkańców Podkarpacia, którzy nieśli pomoc Żydom odsłonili tabliczki upamiętniające ich krewnych. Upamiętnieni zostali: Szymon i Maria Fołtowie oraz ich dzieci, Karolina i Jan Kilianowie, Piotr Kapłon, Maria i Ludwik Kilianowie, Stefania i Antoni Wawrzaszkowie.

Para Prezydencka złożyła również kwiaty i znicz przy pomniku poświęconym pamięci ofiar zagłady i ich anonimowych polskich wspomożycieli oraz przed pomnikiem upamiętniającym Rodzinę Ulmów.

W swoim przemówieniu metropolita przemyski abp Adam Szal zaznaczył, że „naszym obowiązkiem i naszym powołaniem jest miłość Boga i miłość człowieka”. – Jest to właściwie jedna miłość, gdyż miłość Boga zakłada miłość człowieka, a miłość bliźniego jest związana z miłością do Pana Boga. Naszym zadaniem jest odkrycie tej prawdy i troska o to, by była ona wprowadzana w życie – mówił.

– Obchody Dnia Pamięci Polaków ratujących Żydów przypominają nam trudną postawę naszych przodków i są wezwaniem dla nas wszystkich do wprowadzania w życie przykazania miłości – podkreślił abp Szal.

Metropolita przemyski podziękował Prezydentowi Polski za promocję rodziny Ulmów i za objęcie patronatem wszystkich uroczystości towarzyszących. Abp Szal zaprosił też Andrzeja Dudę na uroczystości beatyfikacyjne w Markowej.

Do uczestników uroczystości premier Mateusz Morawiecki skierował list, który został odczytany przez wojewodę Ewę Leniart. „Rodzina Józefa i Wiktorii Ulmów stała się symbolem tysięcy polskich bohaterów, którym oddajemy dziś cześć. Ludzi, którzy wobec wszechobecnego strachu i kary śmierci, dali dowód wierności wartościom fundamentalnym.
Są wśród nich rozpoznawalne na całym świecie nazwiska – Rodziny Baranków, Kowalskich, Żabińskich. Są legendarni Jan Karski i rotmistrz Witold Pilecki – pierwsi alarmujący Zachód o tragedii Zagłady. Ale są też cisi bohaterowie, znani wyłącznie lokalnym społecznościom” – napisał premier.

Po złożeniu kwiatów odbyło się spotkanie Łańcuckiej Resursy Kultury Pamięci. Podczas konferencji wykład wygłosili: postulator procesu beatyfikacyjnego Rodziny Ulmów ks. dr Witold Burda – „Rodzina Ulmów – dziedzictwo dla Kościoła”, prezes Towarzystwa Przyjaciół Markowej Maria Rozner-Fołta – „Rodzina Ulmów – dziedzictwo dla Markowej” oraz wiceprezes IPN dr Mateusz Szpytma – „Rodzina Ulmów – dziedzictwo dla Polski”.

Na miejscowym cmentarzu abp Adam Szal przewodniczył modlitwom przy grobach Rodziny Ulmów i innych rodzin z Markowej ratujących Żydów. Uczestniczyli w niej ich krewni. Następnie w kościele uczniowie Szkoły Podstawowej im. Rodziny Ulmów w Markowej przedstawili program słowno-muzyczny.

Obchody Narodowego Dnia Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką w Markowej zakończyły się wieczorną Mszą św. pod przewodnictwem abp. Adama Szala w miejscowym kościele parafialnym. Homilię wygłosił abp Józef Michalik.

Kaznodzieja podkreślił, że „Ulmowie to przykład ludzi bez kompleksów, otwartych na obcych, na ludzi innych przekonań, innej wiary i narodowości, którym w potrzebie trzeba pomóc”. – Ta odwaga ich postawy staje się dziś chlubą wioski, chlubą naszej diecezji, chlubą Kościoła, który wynosi do chwały ołtarzy prostych, ale mocnych wiarą i miłością Boga i ludzi mieszkańców naszej wioski – zaznaczył.

Emerytowany metropolita przemyski stwierdził, że to nie przypadek, iż Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów i Narodowy Dzień Życia obchodzone są pod tą samą datą. – Życie człowieka zawsze trzeba chronić, bo przykazanie „nie zabijaj” obowiązuje wszystkich: Rosjan, Niemców, Polaków, Żydów i Arabów. Zawsze i wszędzie, we wszystkich okolicznościach – zaznaczył.

Zwrócił uwagę, że mimo terroru, jakiego doznawali ratujący i mimo śmierci Ulmów, kilka innych rodzin nadal ukrywało Żydów, dzięki czemu ponad 20 prześladowanych przetrwało okupację.

– Spotykamy się dziś na modlitwie, aby podziękować Panu Bogu za moc żywej wiary, jaką daje ludziom w najtrudniejszych czasach – ufamy, że i w naszych trudnych czasach, kiedy tak wielka walka idzie o to czy Bóg ma być na pierwszym miejscu w sercach ludzkich i w narodzie naszym czy nie – mówił abp Michalik.

24 marca 1944 r. Niemcy zamordowali 9-osobową rodzinę: Józefa i Wiktorię Ulmów oraz ich dzieci: Stasię, Basię, Władzia, Frania, Antosia, Marysię i siódme, nienarodzone, którego poród rozpoczął się w momencie zbrodni. Najstarsze z nich miało 8 lat, a najmłodsze 1,5 roku. Zginęło również ośmioro ukrywanych przez nich Żydów.

W 1995 r. Józef i Wiktoria Ulmowie zostali uhonorowani tytułem „Sprawiedliwi wśród Narodów Świata”.
17 grudnia ub. roku papież Franciszek zatwierdził dekret o męczeństwie całej rodziny. Ich beatyfikacja odbędzie się 10 września 2023 r. w Markowej.

Będzie to pierwszy w historii przypadek, kiedy do chwały ołtarzy zostanie wyniesiona cała rodzina, w tym jeszcze nienarodzone dziecko.