Cerkiew pod wezwaniem Świętych Borysa i Gleba

Cerkiew pod wezwaniem Świętych Borysa i Gleba na Kołoży w Grodnie wzniesiono w XII wieku (pierwsze wzmianki z 1138 roku). Kilkakrotnie remontowana i przebudowywana, między innymi na początku XVI wieku.

W 1853 roku, w wyniku osunięcia skarpy niemeńskiej, zawaliły się ściana południowa oraz część elewacji wschodniej i zachodniej. Wówczas świątynię wyłączono z kultu. Ruina została zabezpieczona na początku XX wieku. Od 1948 roku budynek pełnił funkcje muzealne. W roku 1991 cerkiew pod wezwaniem Świętych Borysa i Gleba przywrócono do kultu.

Cerkiew murowana, wątek ceglano kamienny, sklepienie nawy (nie zachowane) wsparte na ceglanych murach zewnętrznych i wewnętrznych filarach. W strukturze muru osadzone otwarte do wewnątrz naczynia o funkcji akustycznej. Na zewnątrz, w murze aplikowane ceramiczne plakiety z barwną glazurą. Wewnętrzne tynki zachowane na około 10% powierzchni istniejących sklepień i ścian (głównie sklepienie sanktuarium i nisze ścienne). Malowidła ścienne zachowane szczątkowo.

Prace dokumentacyjne prowadzone były przez ekipę Polskiego Bractwa Kawalerów Gutenberga w sierpniu 2015. Były one finansowane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ze środków ministerstwa w ramach programu „Dziedzictwo kulturowe”, priorytet – Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą w roku 2015.

Prace wykonane we wnętrzu świątyni w roku 2015 są pierwszym etapem projektu kompleksowej cyfrowej inwentaryzacji, naukowego opracowania i badań interdyscyplinarnych XII wiecznej cerkwi pod wezwaniem Świętych Borysa i Gleba na Kołoży w Grodnie.

W celu szerszej prezentacji prac wykonanych w 2015 roku uruchomiona została strona internetowa: www.e-dziedzictwo.pl.

Instytucje zaangażowane przy realizacji zadania :

– Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego,
– Polskie Bractwo Kawalerów Gutenberga,
– Cerkiew pw Świętych Męczenników Borysa i Gleba w Grodnie,
– Konsulat Generalny RP w Grodnie.