Chęciny: 20- lecie odzyskania klasztoru, zamienionego w PRL na hotel

20 lat temu franciszkanie odzyskali i poświęcili klasztor i kościół, w którym w czasach PRL urządzono hotel i restaurację. Jubileuszowe obchody rozpoczęła dzisiaj w Chęcinach Msza św. w odzyskanym klasztornym kościele, celebrowana przez franciszkanów przybyłych z różnych stron Polski, pod przewodnictwem o. Jarosława Zachariasza OFM Conv – prowincjała Prowincji św. Antoniego i bł. Jakuba Strzemię z Krakowa.

Eucharystię dziękczynną koncelebrowali m.in. byli gwardianie w Chęcinach: o. Zygmunt Mikołajczyk i o. Krzysztof Janus, obecny gwardian – o. Paweł Chmura oraz księża diecezjalni. Ojciec prowincjał J. Zachariasz życzył m.in., „by czekające klasztor zadania przyniosły owoce zgodne z Bożą wolą na następne kilkadziesiąt lat”.

Po Mszy św. w krużgankach klasztoru spotkali się przedstawiciele władz lokalnych i wojewódzkich z wicewojewodą Beatą Oczkowicz i wicestarostą kieleckim – Zenonem Janusem, dobrodzieje dzieł franciszkańskich. Licznie przybyli też mieszkańcy Chęcin, młodzież i dzieci ze świetlic funkcjonujących przy klasztorze oraz podopieczni franciszkańskiego ośrodka profilaktycznego w Chęcinach „San Damiano”.

Dzieje obecności franciszkanów w Chęcinach od XIV wieku przypomniał burmistrz Robert Jaworski, mówiąc także o ich roli współczesnej – kulturotwórczej, wychowawczej oraz w dziedzinie terapii. „Ten jubileusz to wspaniała okazja do podziękowania ojcom za wytrwałą służbę dla tej ziemi” – mówił burmistrz. „Kamieniem milowym w odzywaniu obiektu dla Kościoła była determinacja naszych mieszkańców, którzy nie ustawali w petycjach” – dodał.

„Tutaj była balustrada dla orkiestry, przy ołtarzu tańczono, a na tej posadzce leżał krzyżem o. Czesław Domański, który jak nikt walczył o odzyskanie kościoła dla Boga” – wspomina w rozmowie z KAI „chęcinianin z dziada pradziada” – Edmund Rylski.

„Sprawę odzyskania kościoła o. Domański traktował jak misję swojego życia” – uważa o Tomasz Pawlik, rzecznik franciszkańskiego klasztoru w Chęcinach. „Mieszkając w pobliżu – u sióstr bernardynek, organizował modlitwy, happeningi, nieskończone protesty u władz. Tutaj także z modlitwą w intencji odzyskania klasztoru, zatrzymywała się pielgrzymka kielecka” – dodaje o. Pawlik.

Współczesną działalność klasztoru franciszkanów, z jego sztandarową placówką – ośrodkiem „San Damiano” dla młodych ludzi uzależnionych, przedstawił gwardian z Chęcin – o. Paweł Chmura.

Obecnie w ośrodku odbywa terapię kilkanaście osób z różnych stron Polski, a 10 osób przebywa w hostelu, stanowiącym miejsce adaptacyjne dla powrotu do życia po terapii. Ojciec Pawlik ocenia, że o wyleczeniu z uzależnienia można mówić w przypadku ok. 20 procent odbywających terapię w Chęcinach.

Jubileuszowa agapa, przygotowana przez uczestników terapii z ich własnymi, podanymi w dużym wyborze wypiekami – zakończyła spotkanie.

Historia Klasztoru Franciszkanów w Chęcinach sięga XIV wieku.

Urban V bullą z 1367 r., wydaną na prośbę króla Kazimierza Wielkiego pozwolił na założenie klasztoru franciszkańskiego w Chęcinach. Za datę fundacji przyjmuje się 1368 r.

W 1561 r. doszło do zajęcia kościoła franciszkańskiego przez braci polskich. Franciszkanie odzyskali go w r. 1603.

W r. 1605 Stanisław z Ruszczy Branicki, miecznik królewski, starosta chęciński i lelowski, odbudował kościół i klasztor dla 17 zakonników oraz wybudował przy krużgankach kaplicę św. Leonarda.

W Wielkanoc 1657 r. wojska Rakoczego, Chmielnickiego i Karola Gustawa, zniszczyły Chęciny, a w klasztorze ponieśli śmierć trzej franciszkanie. Po zniszczeniach wojennych klasztor stopniowo odbudowywano.

11 listopada 1817 r. car Aleksander I dokonał kasaty klasztoru, a w jego budynkach i w kościele urządzono więzienie dla guberni kieleckiej. Ostatni franciszkanin chęciński zmarł w 1864 r. Przerobiony na więzienie kościół i klasztor mógł pomieścić ok. 250 więźniów i służył celom więziennictwa przez 110 lat.

W 1927 r. więzienie zostało zlikwidowane, lecz budynki klasztorne pozostały w rękach władz państwowych. Były siedzibą sądu grodzkiego i szkoły.

W czasie II wojny światowej zespół klasztorny zajmowało wojsko niemieckie. Według przekazu świadków, w kaplicy św. Leonarda było jeszcze wyposażenie sakralne i kapelan niemiecki odprawiał Mszę św.

Do 1948 r. w budynkach klasztornych mieściła się szkoła kamieniarska. Wtedy częściowo odnowiono obiekt. Kolejnym użytkownikiem były Zakłady Mięsne i Spółdzielnia Pracy „Twórczość”. Jeszcze później urządzono tu łaźnię miejską.

W latach 1968-72 władze państwowe dokonały odbudowy zespołu klasztornego. Podczas remontu usunięto resztki przedmiotów sakralnych. W kaplicy św. Leonarda zniszczono drewniany barokowy ołtarz pochodzący z czasu budowy kaplicy. Z kopuły kaplicy i ze szczytu kościoła usunięto krzyże, a także zasypano krypty.

Po remoncie budynek oddano Wojewódzkiemu Przedsiębiorstwu Turystycznemu „Łysogóry”. W kościele urządzono restaurację, a w zabytkowej kaplicy Branickich – koktajl bar. Budynki klasztorne przeznaczono na hotel, a zabudowania przy murach wykorzystano do celów administracyjno-gospodarczych i na schronisko turystyczne.

Urządzenie w kościele restauracji zbulwersowało opinię publiczną. Ludzie wierzący z całego kraju dawali temu wyraz w licznych listach protestacyjnych, pisanych do ówczesnych władz państwowych z żądaniem przywrócenia kościoła dla celów kultu religijnego. Zwłaszcza od r. 1980 nasiliły się starania o rewindykację obiektów klasztornych i przywrócenia im religijnego charakteru.

Odniosły one pozytywny skutek dopiero po 1990 r. Decyzją rządowej Komisji Majątkowej z 21 marca 1991 r. franciszkanie mogli powrócić do klasztoru. Zgodnie z wolą prowincjała zakonu – został tam ustanowiony na 5 lat postulat.

10 listopada 1991 r. ówczesny biskup kielecki Stanisław Szymecki poświęcił wybudowaną niegdyś przez Branickich – barokową kaplicę św. Leonarda i od tego czasu odprawiano w niej Msze św. i nabożeństwa.

Kilka lat zajęły prace nad uporządkowaniem ogołoconego z wszelkiego wyposażenia sakralnego kościoła i nad przywróceniem go do kultu religijnego. Poświęcenia odrestaurowanego kościoła dokonał 3 sierpnia 1997 r. bp Kazimierz Ryczan.

W kościele po 180 latach przerwy ponownie zaczęto odprawiać Msze św. i nabożeństwa.

W odzyskanym klasztorze chęcińskim w latach 90. mieściło się Centrum Apostolstwa Franciszkańskiego, w którym pracowali asystenci do dzieł Prowincji: Franciszkańskiego Zakonu Świeckich, Powołań i Ruchu Światło-Życie.

Aktualnie od 2004 r. funkcjonuje tam Franciszkańskie Centrum Profilaktyki Uzależnień, które prowadzi Ośrodek Leczenia Uzależnień od Środków Psychoaktywnych „San Damiano”. Skorzystały już z niego dziesiątki młodych ludzi z różnych stron Polski.