Chmielnik: dylematy wojennych relacji polsko – żydowskich podczas spotkania z dr Stanisławczyk

Żydzi w policji żydowskiej, pomoc Żydom ze strony chłopów i ziemiaństwa, chrześcijańskie przesłanki w aktach ratowania, akty denuncjacji, pamięć i niepamięć – takie m.in. tematy były poruszane podczas spotkania autorskiego z dr Barbarą Stanisławczyk – autorką książki „Czterdzieści twardych. Wojenne losy Polaków i Żydów – prawdziwe historie”. Barbara Stanisławczyk była dzisiaj gościem Świętokrzyskiego Sztetla w Chmielniku – spotkanie odbyło się w dawnej synagodze.

Książka Barbary Stanisławczyk ukazuje skomplikowane relacje i wzajemne zależności Polaków i Żydów w czasie II wojny światowej, zarówno w dużych miastach, jak i w wioskach. Autorka wskazuje m.in. na specyficzne więzi, jakie rodzą się między prześladowanymi a ich wybawcami, stawia trudne pytania: o wybory w sytuacjach skrajnych, emocje, wiarę. Atutem książki są autentyczne relacje uczestników wydarzeń, zdjęcia, przytaczana powojenna korespondencja.

Dr Stanisławczyk podczas spotkania w synagodze wyjaśniała, co rozumie przez słowa: „ta wojna zdemaskowała człowieka”, co oznaczała silna wzajemna zależność miedzy ratującymi a ratowanymi i jak skomplikowane rodziła relacje, od miłości, po niewdzięczność Była mowa o stereotypach i różnych ocenach tego samego czynu przez stronę polską i żydowską.

– Nie mamy prawa oceniać ludzkich postaw, nikt z nas nie wie, jak zachowałby się w tak skrajnych sytuacjach zagrożenia życia własnego, najbliższych, sąsiadów – mówiła autorka książki.

Odpowiadała na pytania publiczności i zachęcała do badania tych kwestii, do rozpoznawania wciąż nie do końca zbadanych wątków z czasów II wojny światowej.

W spotkaniu uczestniczyła grupa nauczycieli z uczniami, pracownicy chmielnickiej biblioteki, historycy i m.in. goście z Kielc.
Było to ostatnie wydarzenie z cyklu „Kto ratuje jedno życie”, w ramach dofinansowania przez Muzeum Historii Polski w Warszawie przyznanego w programie „Patriotyzm Jutra 2021”. Jest ono adresowane do wszystkich zainteresowanych II wojną światową, relacjami polsko-żydowskimi, faktami pomocy Żydom lub jej braku.

Za książkę „Czterdzieści twardych” Kongres Polonii Australijskiej odznaczył autorkę okolicznościowym Medalem im. Jana Strzeleckiego, a Polski Oddział Stowarzyszenia Sprawiedliwych wśród Narodów Świata przyznał legitymację Honorowego Członka i Jubileuszowy Krzyż Zasługi.

Barbara Stanisławczyk to pisarka, reportażystka i publicystka. Doktor nauk o polityce. Jako badaczka koncentruje się na zagadnieniach cywilizacyjnych. Obecnie pracuje jako główny specjalista IPN. Autorka książek, m.in.: „Czterdzieści twardych”, „Ostatni Krzyk”, „Kto się boi Prawdy? Walka z cywilizacją chrześcijańską”.