Kadisz na cmentarzu żydowskim, znicze pod Drzewem Pamięci, Msza św. w kościele parafialnym z modlitwą za zmarłych i żyjących chmielniczan wyznania mojżeszowego oraz o pokój na świecie – tak wyglądała religijna część kończących się dzisiaj IX Spotkań z Kulturą Żydowską w Chmielniku.

Kadisz poprowadzili: Pinkas Rozen – przewodniczący Związku Żydów Chmielnickich w Izraelu oraz Leopold Kozłowski, muzyk i kompozytor. Na założonym w 1820 r. cmentarzu żydowskim, odrestaurowanym przez gminę Chmielnik, modlili się dzisiaj m.in.: Nadav Eshcar – wiceambasador Izraela w Polsce, Bogdan Białek – wiceprzewodniczący Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów, Bożentyna Pałka-Koruba – wojewoda świętokrzyski, Andrzej Sygut – wiceprezydent Kielc, delegacja zaprzyjaźnionej gminy niemieckiej oraz przedstawiciele rodzin dawnych chmielnickich Żydów: rodziny Wygodny z Kanady, Zachary Zunszain z Izraela z żoną i córką, Meir Sztark z żoną Brachą z Hajfy – współpracujący z Chmielnikiem, a także goście z Warszawy, Krakowa, Kielc, Śląska oraz mieszkańcy Chmielnika.

„W Chmielniku jestem po raz drugi, pierwsza wizyta była w 1999 r., ale po raz pierwszy mam okazję być na tutejszym cmentarzu. Moja babcia – Rachela Mała – była z Chmielnika” – mówi KAI Nadav Eshcar, wiceambasador Izraela.

O „miłosiernym i litościwym Bogu”, o którym mają świadczyć „zarówno Żydzi, jak i chrześcijanie”, mówił podczas Mszy św. w Chmielnickim kościele ks. dr Tomasz Siemieniec – biblista z Kielc, wykładowca w WSD i KUL.

Podkreślił w homilii, że karty Biblii są świadectwem tego, w jaki sposób naród wybrany doświadczał obecności Boga „miłosiernego, litościwego”, podczas m.in. wyjścia z Egiptu, wędrówki po pustyni, objęcia Ziemi Obiecanej. Doświadczeniem tego miłosierdzia było odzyskanie po wiekach państwa Izrael. Przypomniał także zakończone tragicznie w II wojnie światowej – losy żydowskich mieszkańców Chmielnika.

Religijną część uroczystości zakończyło błogosławieństwo z Księgi Liczb oraz koncert fortepianowo– skrzypcowy w wykonaniu: Artura Jaronia (fortepian), Ludmiły Worobec–Witek (skrzypce) oraz Marzeny Sadłochy (sopran). Niespodzianką okazało się premierowe wykonanie fragmentu „Małej rapsodii chmielnickiej” przez jej autora – Leopolda Kozłowskiego.
Przez cały dzień na rynku, w Chmielnickim Centrum Kultury, w uliczkach wokół synagogi, odbywały się warsztaty tańca, degustacja kuchni żydowskiej, koncerty, wystawy, rozstrzygnięcia konkursów i in.

Kadisz na cmentarzu żydowskim i Msza św. w kościele parafialnym oraz debiuty teatralne, koncerty muzyczne, uliczne scenki rodzajowe, szkolne warsztaty i wiele innych wydarzeń wypełni IX Spotkania z Kulturą Żydowską w Chmielniku. Impreza organizowana w jednym z najliczniej zamieszkałych przez Żydów miasteczek w Polsce potrwa od 18 do 19 czerwca.

„Mamy szeroką propozycję kulturalną dla miłośników ‘żydowskich klimatów’, ale moim zdaniem najciekawsza jest oferta duchowa – spotkanie z naczelnym rabinem Krakowa, Msza św. o pokój między narodami i wyznaniami” – powiedział KAI Jarosław Zatorski, burmistrz Chmielnika, pomysłodawca imprezy, 9 lat temu.

Organizatorzy spodziewają się kilku tysięcy gości, którzy na spotkania z kulturą i tradycją żydowską przyjeżdżają tutaj z różnych stron Polski oraz m.in. z USA – są to dawni żydowscy mieszkańcy Chmielnika i ich rodziny. Młodzież szkolna i instytucje kultury przygotowują się do tego wydarzenia niemal cały rok.

Wśród propozycji na sobotę 18 czerwca są min.: wystawa malarstwa, grafiki i rysunku pt. „Śladami Starszych Braci” Cezarego Zbrojewskiego, spektakl teatralny „Dybuk” w wykonaniu Krakowskiego Teatru Studenckiego, premiera spektaklu teatralnego pt. „Jak chmielnicki kogutek świat zawojował” w wykonaniu Grupy Teatralnej „Chmielnicka Gęś”. Teatr został reaktywowany w tym roku przez ks. prefekta Marcina Zdona i przypomina historię przedwojennego znanego aptekarza chmielnickiego. "Ta premiera to wielka niespodzianka dla dawnych i obecnych mieszkańców” – zachęca burmistrz Zatorski.

W tym dniu odbędą się także pokazy tańca inspirowanego muzyką żydowską i degustacja potraw na kramach rozstawionych w miasteczku.

W niedzielę, 19 czerwca, Spotkania z Kulturą Żydowską w Chmielniku rozpocznie o godz. 11.30 kadisz, a poprowadzi go na cmentarzu żydowskim przy ul. Mruczej naczelny rabin Krakowa, Boaz Pash. Jest tam wmurowana płyta dedykowana dawnym żydowskim mieszkańcom.

O godz. 12.00 w chmielnickim w kościele odprawiona zostanie Msza św. Przewodniczyć jej będzie i homilię wygłosi ks. dr Tomasz Siemieniec – biblista, wykładowca KUL i WSD w Kielcach. Także w kościele odbędzie się okolicznościowy koncert muzyczny. Zaplanowano też złożenie wiązanek kwiatów i zapalenie zniczy przed „Drzewem pamięci” przy chmielnickiej synagodze oraz otwarcie wystawy fotografii Ryszarda Biskupa.

Przez cały dzień w uliczkach przy synagodze odbywać się będą zabawy w klimacie muzyki klezmerskiej z rodzajowymi scenkami ulicznymi, stoiskami handlowymi i pokazami. Na rynku zaplanowano spektakl Grupy Teatralnej Rafała Kmity Pt. „Aj waj! – czyli historie z Cynamonem” oraz warsztaty tańca żydowskiego i konkursy. Spotkanie zakończy ok. 22.00 koncert zespołu „Chmielnikers”.

Na wszystkie imprezy wstęp jest wolny.

Chmielnik to niegdyś jedno z najliczniej zamieszkałych przez Żydów miasteczek w Polsce – do II wojny światowej stanowili oni ok. 80 procent ludności. Niemcy założyli tutaj getto, z którego 13 tys. osób wywieźli głównie do Treblinki. Na cmentarzu żydowskim w Chmielniku, założonym w 1820 r., spoczywa kilkanaście tysięcy ludzi.

Od dziewięciu lat w Chmielniku organizowane są Spotkania z Kulturą Żydowską o charakterze ogólnopolskim oraz podejmowane są liczne, doceniane w kraju inicjatywy na rzecz współpracy polsko –żydowskiej. W ostatnich latach dzięki staraniom burmistrza miasta oraz Chmielnickiego Stowarzyszenia Kulturalnego poddano renowacji miejscowy cmentarz. Wsparcie finansowe na prace budowlane przekazała rodzina Kalish z Hajfy, pochodząca z Chmielnika. Renowacja odbywała się przy poparciu organizacji „Projekt Odnowy Cmentarzy Żydowskich w Polsce”.

Chmielnik otrzymał m.in. I nagrodę od krakowskiego Klubu Chrześcijan i Żydów „Przymierze” za inicjatywy społeczne promujące dialog chrześcijańsko – żydowski. Obecnie trwa odbudowa synagogi, gdzie powstanie nowoczesne, wyposażone w multimedia muzeum „Świętokrzyski Sztetl”.