Chmielnik: obchody Europejskiego Dnia Pamięci Sprawiedliwych

Nagrodzeni Medalem „Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata” – małżonkowie Macugowscy z Nowego Korczyna i historia rodziny Wygodnych z Chmielnika, były w centrum obchodów Europejskiego Dnia Pamięci o Sprawiedliwych, na które zaprosił ośrodek „Świętokrzyski Sztetl” do dawnej synagogi w Chmielniku.

Honorowymi gośćmi spotkania byli Urszula i Aleksander Bruzdowie – córka i zięć Stefanii i Józefa Macugowskich, którzy za ukrywanie dziewięciorga Żydów otrzymali w 1986 r. Medal „Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata” oraz list gratulacyjny podpisany przez prezydenta USA Ronalda Reagana.

Macugowscy przez blisko dwa i pół roku w maleńkim schowku przechowywali dziewięcioro Żydów. – Jeden, czy kilku i tak za to kara śmierci – miał powiedzieć Józef Macugowski, gdy kolejni Żydzi błagali o pomoc. Przechowywani żyli w niewyobrażalnej ciasnocie, w nocy śpiąc jeden obok drugiego nie mogli się przewrócić na bok, w chwilach kryzysu prosili Macugowskich o truciznę. Wszyscy doczekali 1945 roku; ocaleli, wyjechali do USA i Izraela.

– Rodzice tę swoją pomoc traktowali jako coś oczywistego, nigdy się tym nie chwalili, właściwie to nie chcieli nawet o tamtych czasach opowiadać. Byli zupełnie zwyczajnymi ludźmi – mówi KAI Urszula Bruza, jedna z trzech córek Macugowskich.

Podczas spotkania wspominali ich także krewni, sąsiedzi, były dyrektor szkoły. Pokazano film o Macugowskich i prezentację na ich temat.

Młodzież z Chmielnika przypomniała z kolei losy Irvina Wygodnego, któremu wojnę pomogli przetrwać mieszkańcy Śladkowa Małego. Wygodny trafił do obozu pracy w Kielcach, potem do Buchenwaldu, po wojnie wyjechał do Stanów Zjednoczonych. W 1986 r. przyjechał z rodziną do Chmielnika, w rodzinnym miasteczku gościł trzykrotnie. Pomagający mu Polacy nie zostali uhonorowani żadnym odznaczeniem.

Podczas spotkania dr Marek Maciągowski, dyrektor Ośrodka Myśli Patriotycznej i Obywatelskiej przypomniał historię i zasady przyznawania Medalu Sprawiedliwy wśród Narodów Świata przez Instytut Yad Vashem.

W wydarzeniu uczestniczyła młodzież z Chmielnika i Nowego Korczyna, członkowie Towarzystwa Miłośników Ziemi Korczyńskiej, goście z Miechowa, Michniowa, Kielc, Buska-Zdroju.

Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych został ustanowiony 10 maja 2012 r. przez Parlament Europejski celem uhonorowania pamięci osób, które sprzeciwiały się reżimom totalitarnym i masowym zbrodniom w XX i XXI wieku.