Chmielnik uczcił koncertem setne urodziny ostatniego żyjącego Żyda ze sztetla

Koncertem i wieczorem wspomnień w dawnej synagodze społeczność Chmielnika oraz bardzo liczni goście uczcili setne urodziny Majera Małego – ostatniego żyjącego żydowskiego mieszkańca Chmielnika, zamieszkałego w Izraelu.

Przed II wojną światową Żydzi stanowili ponad 80 % mieszkańców miasteczka, z których blisko sto procent zginęło w niemieckich obozach Zagłady.

– Majer Mały, pomimo trudów życia i zmiennych kolei losu, zawsze kochał swój Chmielnik. Kontakty nawiązaliśmy w latach 90. i całym sercem sprzyjał koncepcji przekształcenia synagogi w nowoczesne muzeum, w którym teraz go wspominamy – mówił Jarosław Zatorski, były burmistrz Chmielnika.

– Pochodził z mądrej, zamożnej rodziny. Myśmy bardzo dobrze żyli z Żydami, to byli pomocni sąsiedzi. Pierwsze kroki Majera, jak wrócił, jak spotkaliśmy się po latach – to był cmentarz – wspominała Zofia Kwaśniewska 97-letnia mieszkanka miasteczka.

Koncert dedykowany Majerowi Małemu składał się z kompozycji utworów Georga Perlmana, Henryka Wieniawskiego oraz z musicalu „Skrzypek na dachu”.

„Świętokrzyski Sztetl” przypomniał swojego patrona w specjalnej prezentacji, zawierającej dużo niepublikowanych nigdzie zdjęć, z czasów budowy państwa Izrael, a także z urodzinowego przyjęcia Majera Małego w kibucu pod Tel Awiwem, które odbyło się 17 stycznia 2020 roku.

Majer Mały urodził się 7 stycznia 1920 r. w Chmielniku, gdzie spędził młodość i dzieciństwo i gdzie uczęszczał do szkół. Liczna rodzina zginęła podczas II wojny światowej, zamordowana przez Niemców w Chmielniku, w jego okolicach i w obozie Zagłady w Treblince. Majer po udanej ucieczce do obszaru radzieckiego, został zmobilizowany do Ludowego Wojska Polskiego. Szlak bojowy zakończył w Oranienburgu. W 1946 r. opuścił Polskę. W 1947 r. po dwóch latach pobytu w obozie angielskim na Cyprze (jako nielegalny emigrant do Palestyny), spotkał pochodzącą także z Chmielnika Gucię Płuciennik, którą poślubił. 55 lat żyli razem w kibucu Yaqum, gdzie Majer Mały prowadził aktywną działalność, będąc pięciokrotnie jego przewodniczącym. Ma trzech synów i dziewięcioro wnuków.

W 1941 r. Niemcy założyli getto w Chmielniku, obejmujące prawie cały obszar miasteczka. 6 października 1942 r. i w dniach następnych wysiedlili ponad 11.000 osób narodowości żydowskiej. W czasie wysiedleń zabitych zostało na miejscu ok. 200 Żydów. i ponad 70 Polaków. Na roboty przymusowe do Niemiec zabranych zostało około 1695 osób. Wojnę przeżyło ok. stu Żydów z Chmielnika.