Chrześcijaństwo jest w Europie „obcym ciałem, jak i korzeniami”

Chrześcijaństwo w Europie jest zarówno „obcym ciałem, jak i korzeniami” naszego kontynentu. Podkreślił to arcybiskup Wiednia kard. Christoph Schönborn w wykładzie wygłoszonym w Berlinie podczas dorocznego „święta św. Michała” – spotkania ludzi Kościoła i świata polityki.

Zauważył przy tym, że chrześcijaństwu – mimo bezsprzecznej utraty znaczenia – „dobrze zrobiło to, że musiało przejść przez ogień krytyki oświecenia i sekularyzmu”. Daje to „szansę nawrócenia” i stawia „pytanie o jego wiarygodność” – dodał mówca.

Jednocześnie kardynał stwierdził, że w niektórych krytykach chrześcijaństwa przez stronę laicką „ukryta jest odrobina tęsknoty za tym, żeby jednak było coś takiego, jak prawdziwe, żywe chrześcijaństwo”. Dodał optymistycznie, że „w głębi duszy, bez względu na to, czy jesteśmy wierzącymi czy nie, wiemy, że tu tkwią korzenie utrzymujące Europę”.

W tej sytuacji arcybiskup Wiednia wezwał chrześcijan na naszym kontynencie do pogłębionego zaangażowania w społeczeństwo coraz bardziej świeckie. Będzie to możliwe dopiero wówczas, gdy sami chrześcijanie nie „zeświecczeją”, gdyż „w społeczeństwie laickim takie 'zeświecczone’ chrześcijaństwo nie jest interesujące”, a Kościół, który „odcina się od zeświecczenia”, jest bardziej zdolny do otwarcia się na świat – zaznaczył kard. Schönborn.

Według niego, użyte przez Benedykta XVI w czasie jego ubiegłorocznej podróży do Niemiec pojęcie “Entweltlichung” (odcięcia się od zeświecczenia) nie oznacza „wycofania się ze wszystkich powiązań instytucjonalnych, prawnych czy społecznych Kościoła ze społeczeństwem obywatelskim i państwem”. Mówca wyjaśnił, że chodzi raczej o to, aby „być wolnym do tego, co jest najważniejsze w chrześcijaństwie – na Ewangelię i jej znaczenie”.

Kard. Schönborn przemawiał w Akademii Katolickiej w Berlinie na zaproszenie Niemieckiej Konferencji Biskupów i jej przewodniczącego abp. Roberta Zollitscha. Wśród gości spotkania byli m.in. kanclerz Niemiec Angela Merkel, przewodniczący Bundestagu Norbert Lambert wraz z dwoma wiceprzewodniczącymi, ministrowie Annette Schavan, Thomas de Maizière i Wolfgang Schäuble, nuncjusz apostolski w Berlinie abp Jean-Claude Périsset oraz liczni hierarchowie z arcybiskupem Berlina kard. Rainerem Marią Woelkim na czele.

Analizując ostatnich 40 lat gość z Wiednia zwrócił uwagę, że „chrześcijaństwo jest coraz bardziej marginalizowane”. W coraz liczniejszych dziedzinach widać, że „mainstream” (główny nurt) w społeczeństwie zmierza w wielu dziedzinach w innym kierunku niż chrześcijaństwo. Jako przykład wymienił dominującą postawę społeczną wobec aborcji, eutanazji, badań na ludzkich zarodkach, zrównywanie praw par homoseksualnych z małżeństwami czy stanowisko wobec diagnostyki prenatalnej. W kwestii ochrony życia ludzkiego Kościół broni nie „szczególnego prawa wyznaniowego”, lecz opartego na rozsądku podstawowego prawa człowieka, a mimo to zaangażowani chrześcijanie czują się coraz bardziej „mniejszością” w Europie, powiedział arcybiskup Wiednia.

Mówiąc o miejscu wierzących w społeczeństwie świeckim przypomniał słowa niemieckiego filozofa Jürgena Habermasa o „potencjałach religijnych, nie tracących nigdy na aktualnym znaczeniu”, których w państwie liberalnym nie wolno nie dostrzegać ani usuwać. „Mogą to wnieść wierzący obywatele, ale muszą być traktowani poważnie” – stwierdził kard. Schönborn. Z drugiej strony – podkreślił – ludzi wierzących w zeświecczonym środowisku należy także zachęcać, aby starali się tłumaczyć swoje treści na język świata laickiego.