Ciekawe fakty wokół Pokojowej Nagrody Nobla

Dziś Komitet Nagrody Nobla ogłosi w Oslo laureata (lub laureatów) Pokojowej Nagrody Nobla. W związku z tym przypominamy interesujące fakty związane z  przyznawaniem tej prestiżowej nagrody.

– Od 1901 r. przyznano 104 Pokojowe Nagrody Nobla 141 laureatom, w tym 111 osobom i 30 organizacjom. Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża był laureatem tej nagrody trzykrotnie (1917, 1944 i 1963), a dwukrotnie Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (1954 i 1981). 

– W latach 1914-1916, 1918, 1923, 1924, 1928, 1932, 1939-1943, 1948, 1955-1956, 1966-1967 i 1972 przyznanie nagrody zawieszono.  

– Najmłodszą laureatką była 17-letnia pakistańska działaczka na rzecz praw dziecka Malala Yousafzai w 2014 r., najstarszym laureatem nagrodzony w 1995 r. w wieku 86. lat Jozef Rotblat (1908-2005), polski fizyk z brytyjskim paszportem, jak zawsze podkreślał. 

– Do tej pory Pokojową Nagrodę Nobla otrzymało 19 kobiet. Pierwszą była Bertha von Suttner (1843–1914) w 1905 r., a ostatnią irańska działaczka na rzecz praw człowieka Narges Mohammadi w ubiegłym roku.  

– Jane Addams (1860-1935),  amerykańska feministka, pionierka pracy socjalnej i działaczka pokojowa, była 91 razy nominowana do Pokojowej Nagrody Nobla, otrzymała ją wreszcie  w 1931 roku jako druga kobieta i pierwsza Amerykanka. 

– Matka Teresa (1910-1997) to jedyna zakonnica i święta (od 2016 r.) wśród laureatów Pokojowej Nagrody Nobla. Działająca wśród ubogiej ludności Kalkuty, zwana Matką Ubogich, otrzymała tę nagrodę w 1979 roku. 

– Wietnamski polityk Le Duc Tho (1911-1990) miał otrzymać w 1973 roku Nagrodę Nobla wraz z sekretarzem stanu USA Henrym Kissingerem za wynegocjowanie porozumienia pokojowego dla Wietnamu. Jest jedynym – jak dotąd – laureatem Nagrody Nobla, który odmówił jej przyjęcia.  

– Pięciu laureatów w momencie przyznania nagrody przebywało w więzieniu lub areszcie domowym: Narges Mohammadi w 2023 r., Ales Bialatski w 2022 r., Liu Xiabo w 2010 r., Aung San Suu Kyi w 1991 r. i Carl von Ossietzky w 1935 r.  

–  Pośmiertnie Pokojowa Nagroda Nobla została przyznana tylko raz – w 1961 r. Dagowi Hammarskjöldowi (1905–1961), ówczesnemu Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych. Zginął w katastrofie lotniczej w drodze na misję pokojową.

– Mahatma Gandhi (1869-1948) był pięciokrotnie nominowany do Pokojowej Nagrody Nobla, ale nigdy jej nie otrzymał. W 1937, 1947 i 1948 roku był w czołówce nominowanych. Ponieważ został zamordowany w styczniu 1948,  a Komitet nie chciał przyznawać nagrody pośmiertnie,  uroczystość wręczenia nagrody w 1948 roku zawieszono. 

 – Józef Stalin (1878-1953), Sekretarz Generalny Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, był nominowany do Pokojowej Nagrody Nobla w latach 1945 i 1948 za wysiłki na rzecz zakończenia II wojny światowej. Komisja odrzuciła tę kandydaturę. 

– W 1939 r. kandydaturę Adolfa Hitlera zaproponował szwedzki poseł Erik Brandt, który traktował to  jako rodzaj akcji satyrycznej. Ponieważ jednak jego pomysł  spotkał się z negatywnym echem – cofnął swoją propozycję.