Co oznacza „nihil obstat” dla Medziugoria?

Opublikowana w czwartek nota Dykasterii Nauki Wiary na temat doświadczenia duchowego związanego z Medziugoriem nie rozstrzyga kwestii nadprzyrodzonego charakteru domniemanych objawień Matki Bożej. Uznaje natomiast liczne owoce duchowe związane z tamtejszą parafią i kultem Królowej Pokoju. „Nihil obstat” ze strony Dykasterii oznacza zezwolenie na kult i pielgrzymki oraz promowanie objawień.

Normy rozeznawania

Ogłoszone w maju 2024 roku przez Dykasterię Nauki Wiary „Normy postępowania w rozeznawaniu domniemanych zjawisk nadprzyrodzonych” stanowią, że zasadniczo ani lokalny biskup, ani Stolica Apostolska nie będą się od tej pory wypowiadać w sprawie orzeczenia o nadprzyrodzonym charakterze danego zjawiska, a ograniczą się do zezwolenia na kult i pielgrzymki oraz ich promowania.

Według nowych norm Kościół rozeznaje: „czy w zjawiskach o domniemanym pochodzeniu nadprzyrodzonym można dostrzec obecność znaków działania Bożego; czy w ewentualnych pismach lub przesłaniach osób zaangażowanych w domniemane zjawiska, o których mowa, nie ma niczego, co byłoby być sprzeczne z wiarą i dobrymi obyczajami; czy dozwolone jest docenianie ich duchowych owoców, czy też konieczne jest oczyszczenie ich z elementów problematycznych lub ostrzeżenie wiernych przed niebezpieczeństwami z nich wynikającymi; czy wskazane jest, aby ich walor duszpasterski został uznany przez kompetentną władzę kościelną” (I, 10). Ponadto „w zwyczajnym przypadku nie należy oczekiwać pozytywnego uznania przez władzę kościelną boskiego pochodzenia domniemanych zjawisk nadprzyrodzonych” (I, 11). W związku z tym „ani biskup diecezjalny, ani konferencje episkopatów, ani Dykasteria z reguły nie wydają oświadczenia, że dane zjawiska są pochodzenia nadprzyrodzonego (…) i jedynie Ojciec Święty może zezwolić na rozpoczęcie procedury w tym zakresie” (por. I, 23).

Sześć przypadków

Normy zawierają możliwość sześciu różnych ocen w rozeznawaniu takich przypadków: od „nihil obstat” po opinię negatywną.

„Nihil obstat” nie wyraża się pewności co do nadprzyrodzonej autentyczności zjawiska, lecz rozpoznaje się znaki działania Ducha Świętego. Zachęca się biskupa do docenienia wartości duszpasterskiej, a także do popierania rozpowszechniania danego zjawiska, w tym poprzez pielgrzymki.

Prae oculis habeatur — rozpoznaje się pozytywne znaki, jednak występują również elementy zamieszania lub ryzyko, które wymagają rozeznania i dialogu z odbiorcami [danego doświadczenia]. Jeśli istnieją pisma lub przesłania związane ze zjawiskiem, może być konieczne wyjaśnienie doktrynalne.

Curatur — występują elementy krytyczne, jednak zjawisko jest szeroko rozpowszechnione i obecne są duchowe owoce, które można zweryfikować. Odradza się wydanie zakazu, bo mógłby on zaniepokoić wiernych, lecz wymaga się od biskupa, aby nie promował tego zjawiska.

Sub mandato — krytyczne kwestie nie są związane z samym zjawiskiem, ale z niewłaściwym użytkiem, jaki robią z niego osoby lub grupy osób. Stolica Apostolska powierza kierownictwo duszpasterskie w danym miejscu biskupowi albo innej osobie delegowanej.

Prohibetur et obstruatur — pomimo istnienia pewnych elementów pozytywnych występują poważne elementy krytyczne i niebezpieczeństwa. Dykasteria wymaga od biskupa, aby publicznie ogłosił, że przyjęcie tego zjawiska nie jest dozwolone, i wyjaśnił powody tej decyzji.

Declaratio de non supernaturalitate — biskup, opierając się na konkretnych dowodach, jak wyznanie domniemanego widzącego lub wiarygodne świadectwa o zafałszowaniu zjawiska, jest upoważniony do ogłoszenia, że dane zjawisko nie jest nadprzyrodzone.

Normy a Medziugorie

W świetle tych norm „nihil obstat” w sprawie Medziugoria:

1. nie rozstrzyga kwestii nadprzyrodzonego charakteru domniemanych objawień Matki Bożej – nikt nie jest więc zobowiązany w nie wierzyć;
2. uznaje wartość owoców duchowych związanych z doświadczeniem Medziugoria i zezwala wiernym na ich przyjęcie (wśród tych pozytywnych owoców wymienia „wiele nawróceń” osób, które odkryły lub ponownie odkryły wiarę; powrót do spowiedzi i komunii sakramentalnej, liczne powołania, „rozliczne przypadki pojednania między małżonkami” oraz odnowę życia małżeńskiego i rodzinnego”, a także „dużo uzdrowień”);
3. ogólnie pozytywnie ocenia również przesłania przekazane widzącym (Matka Boża nie stawia siebie w centrum, ale ukazuje swoje całkowite ukierunkowanie na nasze zjednoczenie z Bogiem, zaś wstawiennictwo i dzieło Maryi ukazują się jako wyraźnie podporządkowane Jezusowi Chrystusowi jako sprawcy łaski i zbawienia w każdej osobie), choć wyraża też zastrzeżenia dotyczące niektórych wypowiedzi (na przykład przekazów dla parafii, w których Maryja zdaje się pragnąć kontrolować szczegóły duchowego i duszpasterskiego życia albo te, w których używa zwrotów „mój plan”, „mój projekt”); jednak „pozytywna ocena większości orędzi medziugorskich jako tekstów budujących nie oznacza stwierdzenia, że mają one bezpośrednie pochodzenie nadprzyrodzone”;
4. nie osądza życia moralnego domniemanych widzących, gdyż dary duchowe „niekoniecznie wymagają moralnej doskonałości osób zaangażowanych, aby mogły działać”;
5. zezwala na kult publiczny w Medziugoriu – nic nie stoi na przeszkodzie, by korzystać z duchowych owoców tego miejsca, docenić jego wartość duszpasterską i rozpowszechniać tę duchową propozycję;
6. przypomina osobom udającym się do Medziugoria, że pielgrzymują tam się nie „po to, by spotkać się z domniemanymi widzącymi, ale po to, by spotkać się z Maryją, Królową Pokoju”;
7. nie używa w odniesieniu do Medziugorie terminu „sanktuarium”.