Coraz mniej Polaków uważa, Boże Narodzenie za święto religijne

Boże Narodzenie w Polsce od lat najczęściej traktowane jest jako święto rodzinne, rzadziej zaś religijne czy też związane z tradycją chrześcijańską – zauważa Centrum Badana Opinii Społecznej (CBOS). Wedle najnowszych badań spadł odsetek wskazań na Boże Narodzenie głównie jako święto religijne. Pozostaje ono takim dla 23% ankietowanych i jest to spadek o 4 punkty procentowe w stosunku do 2017 roku.

Na pytanie czym dla Pani/Pana jest Boże Narodzenie dominującą odpowiedzią jest deklaracja, że jest ono przede wszystkim świętem rodzinnym. W obecnym roku wybrało ją 56% badanych.

Na dość zbliżonym poziomie od ponad 10 lat plasuje się odpowiedź, że Boże Narodzenie to przede wszystkim święto ludzi związanych z tradycją chrześcijańską (18%). W dłuższym trendzie można zaobserwować, że bardzo powoli staje się ono coraz mniej świętem religijnym, a bardziej – rodzinnym – zauważa CBOS.

Istotnie częściej niż pozostali deklarują, że Boże Narodzenie to przede wszystkim święta religijne, badani praktykujący kilka razy w tygodniu (59%) lub co niedzielę (35%), osoby identyfikujące się światopoglądowo z prawicą (38%), a także starsi respondenci (34% badanych w wieku 65 lat i więcej).

Niezależnie od osobistej religijności i przekonań co do istoty świąt Bożego Narodzenia w wielu polskich domach podtrzymywane są świąteczne tradycje i zwyczaje. Niezmiennie od lat powszechnie praktykowane jest wzajemne składanie sobie życzeń (99%) oraz dzielenie się opłatkiem (98%). Na tym samym poziomie utrzymuje się spożywanie tradycyjnych wigilijnych potraw (98%) i ubieranie choinki (97%).

W dłuższym trendzie widoczny jest systematyczny – choć powolny – wzrost odetka odwiedzin, wymiany życzeń z krewnymi i znajomymi. Obecnie 95% Polaków deklaruje praktykowanie tego zwyczaju w święta, a 19 lat temu robiło tak 75% badanych (o 20 punktów procentowych mniej).

Zdecydowana większość ankietowanych przygotowuje dodatkowe nakrycie na stole dla niespodziewanego gościa oraz kupuje prezenty pod choinkę (po 91%), zachowuje post w Wigilię (88%) i śpiewa kolędy (80%). Ponad cztery piąte badanych (83%) deklaruje, że odwiedza groby bliskich zmarłych. To znaczący wzrost w stosunku do poprzedniego badania z 2017 roku – o 6 punktów procentowych – i odkąd CBOS monitoruje tę kwestię (w 2003 roku robiło tak 51% Polaków).

Na przestrzeni lat, wraz z rozwojem technologii, zmieniły się sposoby składania życzeń dalszym krewnym i znajomym. Obecnie najpowszechniejszą metodą jest wysyłanie SMS-ów – robi tak ponad trzy czwarte badanych (77%) i odsetek ten utrzymuje się na zbliżonym poziomie od 2015 roku. Spada udział Polaków, którzy wysyłają tradycyjne kartki świąteczne – w tym roku podtrzymywanie tego zwyczaju deklaruje co drugi ankietowany (51%), a dekadę temu praktykowało go 77%.

Około trzech czwartych badanych praktykuje przygotowanie zwyczajowej liczby potraw, wkładanie siana pod obrus (po 76%) i oczekiwanie z rozpoczęciem kolacji na pierwszą gwiazdkę (73%), a mniej więcej dwie trzecie odmawia modlitwę i/lub odczytuje odpowiedni fragment Pisma Świętego (68%) i uczestniczy w pasterce (66%), przystępując także z okazji świąt do spowiedzi (65%).

W połowie polskich domów wywiesza się wianki świąteczne (51%), a w mniejszości są badani, którzy dzielą się opłatkiem ze zwierzętami (41%) i przebierają się za św. Mikołaja (gwiazdora lub aniołka) – 22%. Dwa lata temu częściej niż co trzeci ankietowany deklarował, że zaprasza na wigilię osobę samotną lub ubogą (35%). W tegorocznym badaniu mówi o tym o 6 punktów procentowych mniej Polaków (29%).

Badanie przeprowadzono w dniach 28 listopada – 5 grudnia 2019 roku na liczącej 910 osób reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski.