Czego boją się Polacy w czasie pandemii koronawirusa?

W czasie pandemii koronawirusa 20% Polaków boi się utraty zdrowia, rozwoju i skutków samej epidemii – 16%, zakażenia – 13% a kryzysu gospodarczego i bezrobocia 9-10%. Jedynie co dwudziesty Polak niczego się nie obawia – wynika z najnowszego sondażu CBOS, dotyczącego obaw związanych z trwającą pandemią.

W ósmym miesiącu pandemii, u progu zimy, CBOS zapytał respondentów, czego najbardziej obawiają się, myśląc o najbliższych miesiącach. Badani odpowiadali na pytanie otwarte, mogli zatem swobodnie się wypowiedzieć, bez ograniczenia z góry narzuconą listą odpowiedzi do wyboru.

Jedynie co dwudziesty (5%) badany stwierdził, że myśląc o najbliższych miesiącach, niczego się nie obawia. Obawy Polaków najczęściej koncentrują się wokół kwestii związanych ze zdrowiem – wymieniała je więcej niż połowa (51%) badanych. Najczęściej respondenci boją się utraty zdrowia, jakiejkolwiek choroby (20%). Na drugim miejscu znalazła się trwająca pandemia COVID-19 i jej skutki (16%). Znacząca grupa badanych obawia się zakażenia koronawirusem (13%). Czterech na stu ankietowanych najbardziej lęka się choroby kogoś bliskiego (4%).

Mniejsze grupy boją się braku dostępu do lekarzy, braku pomocy medycznej, braku opieki lekarskiej, złej opieki medycznej (3%) oraz upadku, zapaści systemu opieki zdrowotnej, niewydolności służby zdrowia (2%). Co setny respondent (1%) obawia się natomiast braku możliwości skorzystania z leczenia szpitalnego (w tym porodu w szpitalu). Pojawiły się też niepokoje związane z obowiązkowymi szczepieniami, przymusem szczepień (0,3%), niepożądanymi skutkami szczepionki na koronawirusa (0,1%). Wyrażano także lęk przed zachorowaniem na depresję (0,2%).

Co piąty (19%) ankietowany wymieniał różne aspekty destabilizacji naszego państwa, przy czym najwięcej osób w najbliższych miesiącach obawia się załamania gospodarczego, kryzysu gospodarczego, recesji gospodarczej, krachu gospodarki (10%).

Co dwudziesty badany obawia się zamieszek, niepokojów i większych protestów społecznych, strajków, wojny domowej, wojny polsko-polskiej (5%). Nieco mniej osób swoje obawy wyraziło w sposób bardziej ogólny, mówiąc o destabilizacji/degeneracji państwa, chaosie w działaniach rządu, niewydolności rządu i konfliktach wśród rządzących (3%). Obawy budzi też funkcjonowanie różnych usług publicznych – systemu ochrony zdrowia (2%), systemu edukacji (0,3%) oraz ZUS (0,2%). Kryzysu w Kościele w kontekście najbliższych miesięcy boi się 0,2% badanych.

Blisko co dziesiąty (9%) respondent, myśląc o najbliższych miesiącach, najbardziej obawia się utraty pracy, bezrobocia, braku możliwości znalezienia nowego zatrudnienia. Tylko nieznacznie mniejsza grupa boi się biedy, braku środków do życia, zmniejszenia zarobków, utraty dochodów, pogorszenia własnych warunków materialnych (8%). Co setny badany (1%) obawia się w najbliższych miesiącach utraty pracy przez członka rodziny lub inną bliską osobę. Z taką samą częstością (1%) wymieniano podwyżki cen, drożyznę, wysokie koszty życia.

Dość znacząca jest grupa badanych obawiających się ograniczenia różnych swobód konstytucyjnych (łącznie 8%). W tym kontekście najczęściej pojawiał się lęk przed lockdownem, zamknięciem w domu, zakazem wychodzenia z domu (4%). Nieco mniej (3%) obawia się natomiast dalszego ogólnie rozumianego ograniczania swobód/wolności obywatelskich, ograniczenia praw człowieka i obywatela. W tym kontekście pojawiało się też ograniczenie swobody działalności gospodarczej polegające na zamykaniu lub ograniczaniu działalności różnych branż (2%). Niejednokrotnie wspominano jednocześnie, że epidemia wykorzystywana jest jako pretekst do takich działań władz.

Trzy procent stwierdziło, że boi się niestabilności, nieprzewidywalności, poczucia niepewności, braku poczucia bezpieczeństwa, chaosu. Tyle samo osób, myśląc o najbliższych miesiącach, najbardziej obawia się pomysłów i decyzji/działań rządzących, działań polityków (3%). Również 3% respondentów wyraziło ogólną obawę, że będzie gorzej, że sytuacja się pogorszy, że przyszłość będzie gorsza niż teraźniejszość. Nieco mniej osób (2%) boi się braku tolerancji dla różnorodności w społeczeństwie, podziałów społecznych, niezgody, nienawiści między Polakami.

Dwóch na stu badanych, myśląc o najbliższych miesiącach, najbardziej obawia się własnej śmierci (2%), a co setny śmierci bliskiej osoby (1%). Również co setny respondent (1%) najbardziej w najbliższych miesiącach obawia się wybuchu wojny (ogólnie lub z zewnętrznym wrogiem). Także wśród 1% pytanych niepokój wywołują nadchodząca zima i mrozy. Tyle samo (1%) w tym kontekście wymieniło rozpad rodzin i konflikty rodzinne (ogólnie, a nie w odniesieniu do własnej sytuacji rodzinnej).

Badanie przeprowadzono w dniach od 5 do 15 listopada 2020 roku na próbie liczącej 1052 osoby. Badanie zrealizowano w ramach procedury mixed-mode na reprezentatywnej imiennej próbie pełnoletnich mieszkańców Polski, wylosowanej z rejestru PESEL. Każdy respondent wybierał samodzielnie jedną z metod: wywiad bezpośredni z udziałem ankietera, wywiad telefoniczny po skontaktowaniu się z ankieterem, samodzielne wypełnienie ankiety internetowej.