Częstochowa uczci ofiary II wojny światowej

Z udziałem przedstawicieli organizacji kombatanckich, żołnierzy kampanii wrześniowej, Armii Krajowej oraz młodzieży szkolnej, władz miejskich i przedstawicieli parlamentu i Kościoła 1 września odbędą się w Częstochowie uroczyste obchody 79. rocznicy wybuchu II wojny światowej.

Obchody rozpocznie symboliczne zapalenie zniczy na mogiłach Żołnierzy 7 Dywizji Piechoty Wojska Polskiego na cmentarzu Kule. Następnie na Placu Pamięci Narodowej zostanie odprawiona Msza św. w intencji w intencji poległych i pomordowanych w czasie II wojny światowej mieszkańców Częstochowy i regionu. Po Mszy św. odbędzie się Apel Pamięci i złożenie kwiatów pod Pomnikiem Poległym w Obronie Ojczyzny.

Natomiast w Wieluniu uroczyste obchody rocznicy wybuchu II wojny światowej odbędą się 31 sierpnia i 1 września.

Już 31 sierpnia odbędzie się prezentacja wystaw 735 – lecie Wielunia – „Wieluń miastem pokoju i pojednania” oraz spotkanie świadków i kombatantów z uczestnikami Biegu Pamięci – Polska Nowa Wieś – Wieluń w Muzeum Ziemi Wieluńskiej. Następnie odbędzie się zapalenie Znicza i Pokoju i Pojednania na lotnisku w Polskiej Nowej Wsi pod Opolem, z którego 1 września 1939 roku, wystartowały niemieckie samoloty do ataku na Wieluń. Uczestnikami Biegu Pamięci są uczniowie wieluńskich szkół ponadgimnazjalnych oraz zaproszeni goście z Osterburga – miasta partnerskiego Gminy Wieluń. Uczestnicy biegu przekażą sztafecie z Ostrzeszowa, Burzenina i Sieradza, Ogień Pokoju i Pojednania w trakcie głównych uroczystości.

Wieczorem 31 sierpnia o godz. 21.00 w Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia w Wieluniu odbędzie się koncert „Requiem” Wolfganga Amadeusza Mozarta w wykonaniu Radomskiej Orkiestry Kameralnej pod dyrekcją Dawida Bera oraz Chóru Kameralnego Vivid Singers.

Natomiast wieluńskie obchody 1 września rozpoczną się o godz. 4.40 przy pomniku upamiętniającym ofiary bombardowania 1 września 1939 roku, gdzie będzie przekazanie Ognia Pokoju i Pojednania przez uczestników Biegu Pamięci sztafecie biegowej z Ostrzeszowa, Burzenina i Sieradza.

Centralnym punktem obchodów będzie Msza Św. o godz. 16. 30 pod przewodnictwem abp. Wacława Depo, metropolity częstochowskiego na odrestaurowanych fundamentach wieluńskiej fary. Tego samego dnia odbędzie się m. in. w Muzeum Ziemi Wieluńskiej spotkanie z Janem Tyszlerem, autorem książki „Wieluń i pamięć” , świadkiem bombardowania miasta.

W Radomsku, w ramach obchodów 79. rocznicy wybuchu II wojny światowej ich uczestnicy złożą kwiaty w miejscach upamiętniających wydarzenia II wojny światowej: pod Pomnikiem Grobem Nieznanego Żołnierza, kwiatów pod Tablicą Memoriałową ku czci straconych w latach 1940-1944 i poległych w czasie bombardowania w dniu 1 września 1939 r. pracowników zakładów „Metalurgii” w Radomsku, pod tablicą poświęconą „Cywilnym Mieszkańcom Radomska, którzy zginęli podczas bombardowania miasta przez niemieckie lotnictwo 1 i 2 września 1939 r.” na Starym Cmentarzu w Radomsku oraz pod pomnikami: Grobem Lotników poległych w II wojnie światowej oraz Grobem Żołnierzy Bohaterów poległych w walce o wolność Ojczyzny we wrześniu 1939 r. znajdującymi się na Nowym Cmentarzu w Radomsku.

Na zakończenie radomszczańskich obchodów o godz.18.00 będzie celebrowana Msza święta w intencji poległych w obronie Ojczyzny w kolegiacie św. Lamberta w Radomsku.

Natomiast w Zawierciu główne obchody 79. rocznicy wybuchu II wojny światowej odbędą się 3 września. Najpierw obchody rozpoczną się pod Pomnikiem Ofiar Hitleryzmu i Stalinizmu. Następnie o godz. 18.00 w bazylice pw. Św. Ap. Piotra i Pawła zostanie odprawiona Msza św. w intencji poległych za Ojczyznę żołnierzy walczących w czasie II wojny światowej.

Wojska hitlerowskie wkroczyły do Częstochowy 3 września 1939 r. Dzień później, w tzw. krwawy poniedziałek, w masakrze przeprowadzonej przez Wehrmacht straciło życie ponad 200 mieszkańców. Już w dniach 1-3 września w pobliżu Częstochowy doszło do jednej z największych bitew kampanii wrześniowej. Na polach wsi Mokra Wołyńska Brygada Kawalerii dowodzona przez płk. Juliana Filipowicza zniszczyła ponad 100 czołgów i pojazdów mechanicznych nieprzyjaciela.

W okresie II wojny światowej ogromny dramat spotkał częstochowskich Żydów. Zagłada „dużego getta” rozpoczęła się 21 września 1942 r. i kosztowała życie blisko 30 tys. ludzi. Po Powstaniu Warszawskim Częstochowa stała się faktyczną stolicą Polski podziemnej. Znajdowała się tu Komenda Główna AK wraz z jej dowódcą gen. Leopoldem Okulickim ps. „Niedźwiadek”. Tu także funkcjonował największy uniwersytet „podziemny”, stworzony przez kadrę naukową Uniwersytetu Warszawskiego, Poznańskiego, SGH, SGGW, Akademii Medycznej w Warszawie oraz Wilnie. W częstochowskim kościele św. Jakuba schronienie znalazło wielu kapłanów i uciekinierów po Powstaniu Warszawskim. 16 stycznia 1945 r. do miasta wkroczyły wojska radzieckie.

Już 1 września 1939 r. o godz. 4.40 niemieckie lotnictwo przeprowadziło atak bombowy na Wieluń. Rozkaz zbombardowania Wielunia wydał generał-major Wolfram von Richthofen – odpowiedzialny za zbombardowanie Guerniki były szef sztabu, a potem dowódca Legionu Condor; we wrześniu 1939 r. dowódca niemieckiego lotnictwa szturmowego, które w 1939 r. bezlitośnie bombardowało również Warszawę.

Nalot na Wieluń przebiegał w trzech fazach. Pierwsza fala samolotów (29 maszyn) uderzyła w zachodnią część Wielunia. Jedne z pierwszych ładunków wybuchowych spadły na cel chroniony konwencjami międzynarodowymi – szpital pw. Wszystkich Świętych, wyraźnie oznaczony na dachu symbolem Czerwonego Krzyża. Podobny los spotkał położony nieopodal budynek oddziału położniczego oraz gmach szpitala zakaźnego przy ul. Piłsudskiego w Wieluniu. Drugi nalot (również 29 samolotów) został przeprowadzony pół godziny po zakończeniu pierwszego, a jego celem była wschodnia część miasta. Podczas trzeciego ataku, w którym znów uczestniczyło 29 maszyn, ponownie zbombardowano szpital, gdzie w sumie zginęło 26 chorych, dwie zakonnice i cztery pielęgniarki.

Niemcy zrzucili na Wieluń łącznie 380 bomb, które zabiły ok. 1200 osób, w tym dzieci i chorych. Miasto zostało zniszczone w 70 proc. a samo ścisłe centrum w 90 proc., m.in. ratusz miejski, budynki sakralne – kościół farny i klasztor poaugustiański oraz synagoga.

Najtrudniejsza sytuacja dla polskiej ludności katolickiej, w okresie II wojny światowej, istniała w tzw. Kraju Warty (Reichsagau Posen, Wartheland, Warthegau), do którego została włączona część diecezji częstochowskiej, w powiększonym powiecie wieluńskim. Od samego początku kapłani z terenu ziemi wieluńskiej zostali poddani represjom. Już 9 listopada 1939 r. Niemcy aresztowali 7 kapłanów katolickich i pastora ewangelickiego z Wielunia. 6 października 1941 r. wszyscy kapłani zostali aresztowani i wywiezieni do obozu przejściowego w Konstantynowie k. Łodzi, a stamtąd do obozu koncentracyjnego Dachau. W sumie do obozu w Dachau zostało wywiezionych 55 kapłanów z ziemi wieluńskiej (w tym 2 zakonników).

W latach 1939-1945 zostało zamordowanych 61 duchownych diecezji częstochowskiej, w tym dwóch kapłanów wieluńskich: ks. Maksymilian Binkiewicz i ks. Ludwik Gietyngier, którzy zostali beatyfikowani przez Jana Pawła II w dniu 13 czerwca 1999 r. w Warszawie.