Czy świętujemy za często?

Przywrócenie po 50 latach święta Trzech Króli jako dnia wolnego od pracy w Polsce wywołało też i falę krytyki, jakoby w naszym kraju było zbyt dużo świąt. Porównuje się Polskę z innymi państwami Unii Europejskiej. Okazuje się, że gdzie indziej liczba dni wolnych od pracy ze względu na święta religijne czy państwowe wcale nie jest mniejsza, a w wielu wypadkach bywa wyższa niż u nas.

W Polsce liczba dni ustawowo wolnych od pracy i nauki w szkołach i uczelniach wyższych (w tym wypadku nie licząc wakacji i ferii zimowych i wiosennych) wynosi obecnie 13, z tym że obejmuje ona dwie niedziele: Wielkanocną i Zesłania Ducha Świętego, gdy i tak się nie pracuje, czyli w istocie jest 11 dni wolnych. Są to kolejno: 1 stycznia – Nowy Rok, 6 stycznia – uroczystość Objawienia Pańskiego (święto Trzech Króli), Niedziela i Poniedziałek Wielkanocny, 1 maja – Święto Pracy, 3 maja – Dzień Konstytucji, Niedziela Zesłania Ducha Świętego, Boże Ciało (zawsze w czwartek), 15 sierpnia – uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, 1 listopada – Wszystkich Świętych, 11 listopada – Święto Niepodległości, 25 grudnia – Boże Narodzenie, 26 grudnia – święto św. Szczepana, Pierwszego Męczennika.

Jak na tym tle wyglądają inne państwa Unii? Większość ma zbliżoną lub nawet większą liczbę dni wolnych – najwięcej Hiszpania: 30 i Estonia: 24. Należy jednak pamiętać, że w tym pierwszym kraju co najmniej połowę takich dni stanowią święta regionalne, obchodzone w danym dniu tylko w jednej lub dwóch prowincjach czy wspólnotach autonomicznych. Na przykład Katalonia ma swe święto narodowe 11 września, Kraj Basków – 25 października, Wyspy Kanaryjskie – 30 maja, a Galisja ma nawet dwa własne święta: 17 maja – Dzień Literatury i 25 lipca – uroczystość św. Jakuba (dawniej było to również święto ogólnopaństwowe). Ogólnokrajowych dni wolnych jest nie więcej niż 15.

W luterańskiej w większości Estonii rangę świąt, ale nie zawsze są to dni wolne od pracy, mają nie tylko święta ogólnochrześcijańskie i państwowe, ale także np. Dzień Języka Ojczystego – 14 marca, Dzień Matki – 8 maja, Dzień Flagi Narodowej – 4 czerwca, a nawet Dni Dziadka i Ojca (ten drugi – 13 listopada). Pokaźną liczbę świąt stanowią też dni upamiętniające różne ważne wydarzenia z życia tego małego kraju, np. 2 lutego – rocznica układu pokojowego z Tartu z 1920, który kończył wojnę o niepodległość Estonii, 24 tegoż miesiąca – Dzień Niepodległości (święto narodowe), 14 czerwca – Dzień Żałoby i Pamięci, upamiętniający ofiary deportacji sowieckich z lat 1941 i 1949, 20 sierpnia – Dzień Przywrócenia Niepodległości (1991), 23 tegoż miesiąca – Dzień Pamięci o Ofiarach Komunizmu i Nazizmu (rocznica układu Ribbentrop-Mołotow z 1939) itd.

W Niemczech dni wolnych od pracy, obowiązujących w całym kraju, jest 8, ale należy do tego dodać jeszcze dwa święta: Boże Ciało i Wszystkich Świętych, które są wolne w ponad połowie krajów związkowych oraz co najmniej kilka innych świąt, obowiązujących tylko w niektórych landach (a czasami tylko w jednym).

Stosunkowo dużo dni wolnych – 18 jest w Belgii, ale tam także część ma charakter regionalny i są one w różnych terminach obchodzone we Flandrii i Walonii.

Regionalne bądź lokalne święta istnieją też w kalendarzu Wielkiej Brytanii, która w sumie ma ich 16, ale np. 17 marca – dzień św. Patryka – obchodzony jest tylko w Irlandii Północnej, a 9 maja jest świętem na wyspach Jersey i Guernsey. W tym roku doszedł do tego nowy dzień wolny – 29 kwietnia, gdy książę Walii William poślubi Catherine Middleton. Ponadto dniem świątecznym są też urodziny królowej Elżbiety II, ale mają one charakter ruchomy – obchodzi się je w pierwszą lub drugą sobotę czerwca.

Urodziny monarchy – króla, królowej, księcia i innych – są zresztą na ogół świętami narodowymi w tych krajach, w których oni rządzą i, jeśli są takowe, w podległych im innych posiadłościach. Tak jest np. z koloniami brytyjskimi, również tymi byłymi (np. Australia, Kanada i inne).

Dodajmy jeszcze, że we wszystkich państwach Unii Europejskiej świętami są 1 stycznia, Wielkanoc – w różnych terminach, również zależnie od wyznania: katolicy i protestanci obchodzą je zwykle wcześniej niż prawosławni, 25 grudnia – tu też występują różnice w datach, związane z trzymaniem się kalendarza gregoriańskiego lub juliańskiego; w tym drugim wypadku, a dotyczy to większości Kościołów prawosławnych, ale nie władz państwowych, święta te są obchodzone 7 stycznia. W co najmniej 10 krajach unijnych, głównie tych o tradycji katolickiej i w ogóle zachodniej, dniem wolnym od pracy jest również 6 stycznia.