Czy w wigilię obowiązuje post? Kiedy trzeba iść do kościoła w święta?

Czy na wigilijnym stole mogą pojawić się mięsne potrawy? Czy jeśli uczestniczyło się w Pasterce, trzeba iść na Mszę 25 grudnia? Czy 26 grudnia jest obowiązek mszalny? Co roku wiele osób ma podobne dylematy.

Post w Wigilię?

Uroczysta kolacja wigilijna jest elementem pięknej tradycji, towarzyszącej rodzinnemu przeżywaniu świąt Bożego Narodzenia. Nazwa nawiązuje do liturgicznej wigilii – czyli czuwania w wieczór poprzedzający święto. Warto więc pamiętać, by ta wigilijna wieczerza nie była pozbawiona wspólnej modlitwy i odczytania fragmentu Ewangelii mówiącego o narodzeniu Zbawcy.

Prawo kanoniczne nie przewiduje postu 24 grudnia. Po drugim soborze watykańskim postne praktyki w Kościele zostały mocno złagodzone. W Polsce jednak sam prymas Stefan Wyszyński poprosił w imieniu polskich biskupów papieża Pawła VI, by można było zachować post jakościowy (wstrzemięźliwość od spożywania mięsa) w wigilię Bożego Narodzenia. Paweł VI zgodził się, uwzględniając wielowiekową tradycję.

W 2013 r. polscy biskupi przyjęli nowelizację Przykazań Kościelnych, ogłaszając rok później również ich wykładnię. Przykazanie IV nie przewiduje żadnego postu w Wigilię Bożego Narodzenia. Prawo więc postu nie wymaga. Biskupi i duszpasterze jednak gorąco zachęcają do kultywowania tej pradawnej polskiej tradycji bezmięsnej wigilijnej wieczerzy. Zachęca się też, by podczas Wigilii nie podawać alkoholu, o czym przypomniał niedawno bp Tadeusz Bronakowski, przewodniczący Zespołu Konferencji Episkopatu Polski ds. Apostolstwa Trzeźwości i Osób Uzależnionych.

Trzy Msze bożonarodzeniowe i św. Szczepan

Uroczystość Bożego Narodzenia ma aż trzy mszalne formularze przewidziane na różne części święta – noc, świt i dzień. Trzy Msze sięgają starożytnych tradycji betlejemskich i późniejszych rzymskich. Teksty tych trzech mszalnych formularzy akcentują różne tajemnice związane z celebrowaną uroczystością, wspólnie tworząc bogatą całość.

Jednak wyznaczony przez kościelne przykazanie obowiązek uczestnictwa we Mszy w święta spełniony zostanie, gdy uczestniczy się chociaż w jednej z tych Mszy, np. „Pasterce” celebrowanej tradycyjnie o północy, lub trochę wcześniej. Podobną sytuację mamy z Wigilią Paschalną.

Przypomnijmy, że prawo kanoniczne przewiduje spełnienie „obowiązku mszalnego”, gdy uczestniczy się w Eucharystii w sam dzień świąteczny lub wieczorem dnia poprzedniego (kan. 1248 § 1 KPK) – dowolny jest formularz mszalny, a nawet jej ryt (może być nie tylko rzymski, ale np. któryś ze wschodnich).

Msza w drugi świąteczny dzień – 26 grudnia, kiedy wspominamy męczeństwo św. Szczepana – nie jest już obowiązkowa, Kościół jednak gorąco zachęca do udziału w liturgii.