“Damy w bieli” odebrały Nagrodę Sacharowa

Z ośmioletnim opóźnieniem kubańska grupa obrończyń praw człowieka – „Damy w bieli” – mogła odebrać 24 kwietnia w Brukseli przyznaną im przez Parlament Europejski Nagrodę Sacharowa.

Z rąk przewodniczącego Parlamentu Europejskiego, Martina Schulza nagrodę przyjęła rzeczniczka organizacji, Berta Soler. Schulz wyraził uznanie dla “ustawicznego i pokojowego wkładu” kobiet na rzecz wolności na Kubie. „Żadnej dyktaturze na świecie nie uda się przez dłuższy czas powstrzymać demokracji” – stwierdził polityk.

W uroczystości uczestniczyło pięć ubranych na biało laureatek nagrody. Po minucie ciszy, upamiętniającej zmarłych kubańskich bojowników o wolność „Damy w bieli” oświadczyły, że nie chcą na siebie przyjmować roli ofiar, gdyż „na Kubie jest jeszcze wiele do zrobienia”. Wyraziły też przekonanie, że „Kuba będzie krajem wolnym i demokratycznym”.

„Damy w bieli” (Damas de Blanco) to organizacja kubańskich kobiet, których mężowie i synowie przebywają w więzieniach za to, że występowali na rzecz wolności myśli i wolnych mediów.

Ruch został założony w reakcji na kubańską „czarną wiosnę” 2003 r., kiedy to aresztowano licznych krytyków reżimu i skazano na wieloletnie kary więzienia. Od tego czasu „damy w bieli” regularnie protestują publicznie, chcąc dowiedzieć się o losie swoich bliskich i domagają się uwolnienia więźniów politycznych. Noszą białe stroje na znak pokojowego oporu. Dzięki mediacjom Kościoła katolickiego w minionych miesiącach wypuszczono na wolność niemal wszystkich więźniów politycznych i wysłano na emigrację do Hiszpanii.

W 2005 r. Parlament Europejski nagrodził Nagrodą Sacharowa pracę ruchu praw obywatelskich „Damy w bieli” za ich duchową wolność. Nagroda w wysokości 50 tys. euro została przyznana w równych częściach między Kubanki, nigeryjską adwokat Hauwę Ibrahim oraz organizację dziennikarzy „Reporterzy bez granic”. Nagrody nie mogły dotychczas odebrać „Damy w bieli”, ponieważ władze kubańskie odmawiały im udzielenia pozwolenia na wyjazd.

Berta Soler jest jedną z pierwszych osób krytykujących reżim, której po złagodzeniu przepisów wyjazdowych mogła wyjechać z Kuby. Od początku marca Soler odbywa podróż po Europie, podczas której informuje o sytuacji politycznej na Kubie i apeluje o wsparcie dla opozycji. Odwiedziła m.in. Niemcy, gdzie uczestniczyła w dorocznym zebraniu Międzynarodowej Organizacji Praw Człowieka (IGFM) oraz spotkała się z niemieckim ministrem spraw zagranicznych Guido Westerwelle.

Nagroda za wolność myśli nosi imię rosyjskiego fizyka i laureata Pokojowej Nagrody Nobla z 1975 r. Andrieja Sacharowa (1921-1989). Jest przyznawana od 1988 r. corocznie przez Parlament Europejski osobom i instytucjom, które w sposób szczególny działają na rzecz praw człowieka i ochrony mniejszości, poszanowania prawa narodów i wolności duchowej. Wysokość nagrody wynosi 50 tys. euro. Tradycyjnie jest ona wręczana podczas grudniowego posiedzenia Parlamentu Europejskiego przez jego przewodniczącego. Poprzez tę nagrodę europosłowie pragną wspierać prawa człowieka i demokrację na całym świecie.

Wśród dotychczasowych laureatów Nagrody im. Sacharowa są m.in. były sekretarz generalny ONZ Kofi Annan i b. prezydent RPA Nelson Mandela. W 2011 r. Nagrodę Sacharowa otrzymało pięciu reprezentantów „arabskiej wiosny” z Egiptu, Libii, Tunezji i Syrii, a w 2012 r. – dwoje irańskich obrońców praw człowieka: adwokat więzionych opozycjonistów Nasrin Sotoudeh i reżyser Dżafar Panami. Oni także, podobnie jak „Damy w bieli”, nie mogli osobiście odebrać swojej nagrody.