Diecezja włocławska: weszły w życie normy ochrony dzieci i młodzieży

Weszły w życie „Normy dotyczące ochrony dzieci i młodzieży – Kodeks właściwego postępowania w diecezji włocławskiej”. Dokument podpisany 21 listopada przez bp. Wiesława Meringa i niedawno opublikowany w urzędowym piśmie diecezji ma być jednym z elementów programu profilaktyki wszelkich nadużyć względem małoletnich, przeznaczonego tak dla duchownych, jak i świeckich podejmujących różne zakresy odpowiedzialności w pracy z małoletnimi w diecezji.

Treść dokumentu została zaprezentowana podczas duszpasterskich konferencji rejonowych dla księży, które odbyły się 27 i 28 listopada w Sieradzu, Koninie i Włocławku. W ramach tych spotkań duszpasterze zostali przeszkoleni także w zakresie elementów strukturalnych w instytucjach, które mogą sprzyjać nadużyciom seksualnym, czynów karalnych w tym zakresie oraz aktualnego ustawodawstwa cywilnego i kościelnego oraz procedur z nimi związanych.

Jesienią podobne szkolenia przeszli także katecheci świeccy, dodatkowo zapoznając się z typologią sprawców nadużyć seksualnych oraz skutkami wykorzystywania seksualnego. Na przyszły rok planowane są kolejne szkolenia, także dla innych osób pracujących z dziećmi i młodzieżą, mające między innymi pomóc w rozpoznawaniu symptomów przemocy.

„Normy” są przeznaczone do stosowania przez księży oraz świeckich wychowawców, nauczycieli, trenerów, animatorów, wolontariuszy, praktykantów oraz stażystów zatrudnionych na różnych stanowiskach i podejmujących różne zakresy odpowiedzialności w diecezji w zakresie pracy duszpasterskiej z osobami małoletnimi (w katechezie szkolnej, duszpasterstwie w parafii, także podczas wyjazdów przez nie organizowanych). Wspomniane grupy osób będą zobowiązane do zapoznania się z treścią dokumentu i stosowania w ich w praktyce.

„Normy” stanowią jeden z elementów programów profilaktyki nadużyć seksualnych, które przygotować mają wszystkie diecezje w Polsce. Powstał w oparciu o dokumenty Kongregacji Nauki Wiary („Normae de gravioribus delictis”, 2010) „Okólnik do Konferencji Episkopatów w sprawie opracowania „wytycznych” dotyczących sposobów postępowania w przypadku nadużyć seksualnych popełnionych przez duchownych wobec osób niepełnoletnich” (2011), „Wytyczne Konferencji Episkopatu Polski dotyczące wstępnego dochodzenia kanonicznego w przypadku oskarżeń duchownych o czyny przeciwko szóstemu przykazaniu Dekalogu z osobą niepełnoletnią poniżej osiemnastego roku życia” (tekst znowelizowany w 2017 r.) oraz „Prewencję nadużyć seksualnych wobec dzieci i młodzieży i osób niepełnosprawnych w pracy duszpasterskiej i wychowawczej Kościoła w Polsce” (2014).

Uwzględniono w nim także normy polskiego prawa karnego. Dokument składa się z trzech części: norm ogólnych, szczegółowych zasad postępowania i norm proceduralnych.

W części pierwszej przypomniano cel podejmowania praktyki wychowawczej, jakim jest dobro fizyczne, psychiczne i duchowe wychowanków; zwrócono także uwagę na konieczność współpracy z rodzicami, opiekunami małoletnich.

Część druga zawiera szczegółowe zasady postępowania w pracy z małoletnimi. Przypomniano zakaz stosowania wszelkich kar cielesnych, zakaz faworyzowania (słowem, gestem, prezentami), częstowania małoletnich tytoniem, alkoholem i innymi środkami psychoaktywnymi. Zwrócono uwagę na używanie środków, metod i języka adekwatnego do wieku i rozwoju małoletnich, unikając wulgaryzmów i erotyzacji. Zaakcentowano, iż nie jest dozwolone przebywanie z małoletnim sam na sam w prywatnym mieszkaniu duchownego i że nie wolno przyjmować i gościć osób małoletnich po godz. 22.00 w budynkach parafialnych (na plebanii i w mieszkaniu duchownych).

Dalsze numery „Norm” dotyczą wprost ochrony integralności seksualnej małoletnich w nawiązaniu do norm prawa polskiego i kościelnego. Przypomniano, że jeżeli wychowankowie, z racji wieku, bądź fizycznych ograniczeń, nie są w stanie wykonać czynności osobistych, pomocy powinni udzielać świeccy wychowawcy, najlepiej tej samej płci, informując o takiej konieczności rodzica lub opiekuna osoby małoletniej.

W tej części znalazł się także zapis, iż nie wolno zabierać małoletnich na samodzielne wyjazdy bez zgody rodziców lub prawnych opiekunów. Przypomniano, że parafie i organizacje kościelne, które zapewniają małoletnim dostęp do Internetu, powinny wdrożyć środki bezpieczeństwa (w szczególności zainstalować i aktualizować oprogramowanie zabezpieczające) uniemożliwiające dostęp do treści stanowiących zagrożenie dla ich prawidłowego rozwoju (w tym treści erotycznych, przemocy pod różnymi postaciami).

W części zatytułowanej normy proceduralne przypomniano, że do obowiązków wychowawcy należy: odebranie informacji od małoletniego o doznanej krzywdzie seksualnej lub próbie jej popełnienia, bez wydawania sądów, komentowania wobec małoletniego czy innych postronnych osób; zapewnienie bezpieczeństwa, oddzielając małoletniego od domniemanego sprawcy; niezwłoczne poinformowanie jego rodziców lub prawnych opiekunów i zastosowanie się do ich woli odnośnie do małoletniego.

Fakt wykorzystania seksualnego małoletniego, próbę wykonania takiej czynności lub uczynioną mu krzywdę fizyczną lub emocjonalną należy bezzwłocznie zgłosić do biskupa diecezjalnego lub delegata biskupa diecezjalnego ds. ochrony małoletnich. Norma ta dotyczy wszystkich sytuacji, w których osobą oskarżoną był duchowny, alumn lub inna osoba sprawująca opiekę z ramienia instytucji Kościoła.

Od 27 lutego 2015 r. w diecezji włocławskiej delegatem ds. ochrony dzieci i młodzieży jest ks. dr Piotr Stolecki, psycholog pracujący w Katolickim Centrum Służby Rodzinie im. G. B. Molli we Włocławku. Do zadań delegata należy przyjmowanie zgłoszeń o wykorzystywaniu seksualnym osób poniżej 18. roku życia przez duchownych inkardynowanych do diecezji włocławskiej.

Ks. Piotr Stolecki odbył specjalistyczne szkolenia organizowane przez koordynatora Episkopatu Polski ds. ochrony dzieci i młodzieży oraz Centrum Ochrony Dziecka w Krakowie.