Sesja „Budowanie systemu ochrony małoletnich i bezbronnych w Kościele w Polsce – bilans i perspektywy” – Marta Titaniec

Rok: 2022
Autor: Marta Titaniec

Filozofię działania Fundacji Świętego Józefa KEP opisuje ewangeliczna przypowieść o miłosiernym Samarytaninie. Ten nie tylko udzielił bezpośredniej pomocy pokrzywdzonemu człowiekowi, ale także zapewnił mu długofalowe wsparcie, by ten odzyskał zdrowie. Poprzez dostępne środki Fundacja świadczy pomoc bezpośrednią osobom zranionym wykorzystaniem seksualnym we wspólnocie Kościoła, a także wspiera profesjonalizację kościelnego systemu reagowania, pomocy i prewencji. Finansowana jest ze składek biskupów oraz prezbiterów inkardynowanych w diecezjach oraz w zakonach męskich.

Rok 2021 był drugim rokiem działalności Fundacji Świętego Józefa KEP. W ubiegłym roku Fundacja podwoiła swoje wydatki na działania statutowe, które realizuje dwutorowo tj. jako działania własne oraz w formie grantów dla podmiotów zewnętrznych. Działając w ten sposób Fundacja wydała w 2021 r. kwotę 1 300 730,34 zł.

Na poziomie lokalnym Fundacja działa we współpracy z koordynatorami FSJ, mianowanymi w każdej diecezji oraz w zgromadzeniach męskich. Obecnie liczba koordynatorów diecezjalnych: to 49 osób, zakonnych: 24 osoby.

Fundacja wspiera koordynatorów FSJ oraz inne osoby z diecezji czy w zakonie w składaniu wniosków na budowanie systemu pomocy, dokształcanie indywidualne oraz pomoc dla osób pokrzywdzonych. Fundacja współpracuje z koordynatorami FSJ w celu pozyskania informacji o dotychczas udzielanej pomocy przez diecezję/zakon, gdy osoba pokrzywdzona zgłasza się do Fundacji z prośbą o pomoc. Potwierdzany jest status pokrzywdzonego i ustalane formy dotąd udzielonej pomocy. Koordynatorzy FSJ są osobami do kontaktu we wszystkich sprawach osób pokrzywdzonych zgłaszających się najpierw do Fundacji.

Pomoc Fundacji w ramach Regulaminu Grantowego
W 2021 r. zostało udzielonych 38 grantów dla podmiotów zewnętrznych, w tym:

13 grantów dotyczyło podnoszenia kwalifikacji i rozwoju profesjonalnego osób pracujących z osobami pokrzywdzonymi (skorzystało z nich 15 osób),
10 grantów dotyczyło prewencji,
9 grantów dotyczyło pomocy bezpośredniej realizowanej przez diecezje i zakony męskie,
5 grantów dotyczyło finansowania punktu konsultacyjnego, grupy wsparcia, interwencji kryzysowej, funkcjonowania COD, superwizji,
1 grant dotyczył projektu naukowego i wydania dwóch publikacji, które rozpoczęły serię wydawniczą „Ochrona Małoletnich i Bezbronnych”.
Wsparcie Fundacji
Fundacja wspierała w 2021 r. następujące podmioty:
Centrum Ochrony Dziecka
Regionalne Punkty Konsultacyjne dla Osób Zranionych w Kościele
Inicjatywa Zranieni w Kościele
17 diecezji
1 zgromadzenie męskie
1 zgromadzenie żeńskie
4 osoby indywidualne.

Finansowanie pomocy bezpośredniej osobom pokrzywdzonym

Fundacja w 2021 r. opłacała bezpośrednio 25 osobom pomoc: terapeutyczną, medyczną (leki), edukacyjną, prawną oraz konsultacje psychiatryczne. Na tę pomoc wydatkowano kwotę 147 980,23 zł.
Dofinansowanie rozwoju obszaru profesjonalnego osób pracujących z osobami pokrzywdzonymi
15 osób skorzystało z formy wsparcia na podnoszenie kwalifikacji (studia specjalistyczne).

Pomoc Fundacji w obszarze Prewencji

Pomoc dotyczyła wsparcia w budowaniu systemu prewencji wykorzystania seksualnego dla osób pracujących w środowisku kościelnym. W jej ramach były realizowane szkolenia prewencyjne dla seminarzystów, neoprezbiterów, księży z wieloletnim stażem kapłańskim, katechetów, terapeutów, nauczycieli ze szkół katolickich, osób zaangażowanych w tej kwestię jak: delegaci, duszpasterze, kuratorzy, psycholodzy, odpowiedzialni za prewencję.

Pomoc osobom pokrzywdzonym realizowana przez diecezje i zakony męskie

Dotyczy pomocy osobom pokrzywdzonym w formie sfinansowania terapii, pomocy medycznej oraz edukacji realizowanej przez diecezje i zakony męskie.

Dofinansowanie systemu pomocy osobom pokrzywdzonym w terenie

Pomoc dotyczyła finansowania:
Centrum Ochrony Dziecka
Regionalnego Punktu Konsultacyjnego dla Osób Zranionych w Kościele w Poznaniu, Gnieźnie i Kaliszu
Inicjatywy „Zranieni w Kościele”: czyli grupy wsparcia dla kobiet oraz telefon wsparcia w ramach programu interwencji kryzysowej
Wsparcie badań naukowych z zakresu ochrony dzieci i młodzieży w Kościele
Fundacja sfinansowała wydanie dwóch pierwszych tomów publikacji „Wykorzystanie seksualne osób małoletnich. Ujęcie dyscyplinarne – część I i część II”, które rozpoczęły serię wydawniczą „Ochrona Małoletnich i Bezbronnych” wydawaną przez pracowników naukowych Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie.
1) Ważniejsze projekty i działania własne FSJ

1. Telefon i strona internetowa „Zgłoś krzywdę” ( www.zgloskrzywde.pl )
Strona zawiera informacje pomocne osobom, które zostały skrzywdzone w sferze seksualnej w dzieciństwie lub młodości albo mają wiedzę o krzywdzie czy zaniedbaniu w wyjaśnianiu sprawy w Kościele. Telefon (571 805 535) i e-mail (zgloskrzywde@fsj.org.pl) przeznaczone są dla osób, które próbowały zgłosić krzywdę w Kościele, ale napotkały trudności lub mają uwagi do kościelnego systemu zgłoszenia i pomocy pokrzywdzonym. W 2021 r. na ten numer zadzwoniły 34 osoby (niektóre kontakty wielokrotne – w sumie 166 rozmów w ramach 491 godzin dyżuru), zaś z maila skorzystano 295 razy.

2. Współpraca Krajowym Ośrodkiem Duszpasterstwa Rodzin
We współpracy z Krajowym Ośrodkiem Duszpasterstwa Rodzin przy KEP, rozpoczęto realizację 3-letniego projektu „Wsparcie diecezjalnych Wydziałów Duszpasterstwa Rodzin w zakresie prewencji wykorzystania seksualnego” (opłacenie 2 osobom z każdego diecezjalnego duszpasterstwa rodzin studiów podyplomowych z profilaktyki przemocy seksualnej w COD albo specjalistycznych studiów). W roku 2021 r. w projekcie uczestniczyło 14 osób: po 7 na studiach w COD i na studiach specjalistycznych.

3. Publikacja „Spowiednik wobec dramatu wykorzystania seksualnego”
Fundacja zamówiła i sfinansowała opracowanie i druk książki „Spowiednik wobec dramatu wykorzystania seksualnego. Poradnik” – pomocy dla księży, którzy w konfesjonale mogą spotkać się zarówno z pokrzywdzonymi, jak i ze świadkami oraz sprawcami wykorzystania seksualnego. Ponad 20 000 książek trafiło do wszystkich parafii i domów zakonnych w Polsce.

4. Współpraca z Konsultą Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych
W porozumieniu z Konsultą Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych, uruchomiono dwa projekty: siostry towarzyszące zranionym oraz telefon zaufania dla sióstr (SdS).

Pierwszy projekt zwiększa obecność kobiet w systemie pomocy osobom skrzywdzonym wykorzystaniem seksualnym w Kościele dając im oraz wszystkim, których porusza zło w Kościele, możliwość bycia wysłuchanym przez 11 z 10 zgromadzeń żeńskich. Lista dyżurów na stronie https://wspolnotazezranionymi.pl/towarzyszenie/
Telefon zaufania „Siostry dla Sióstr” jest prowadzony pod nr 798 009 615 przez 7 sióstr i skierowany do obecnych i byłych sióstr zakonnych, które, albo same potrzebują pomocy z powodu doznanej krzywdy wykorzystania seksualnego czy innej formy przemocy, albo w środowisku, w którym pracują, spotkały osobę, która doświadczyła tego typu zranienia. Telefon działał od grudnia 2021 raz w tygodniu – w środy, w godzinach 19.00-21.00. W tym okresie odebrano 13 telefonów.