Duchowość w drodze – Europejski Szlak Dziedzictwa Kulturowego Paulinów

Konferencja prasowa prezentująca kolejny etap prac zainicjowanego dwa lata temu Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Kulturowego Paulinów odbyła się w poniedziałek na Jasnej Górze. W centrum szlaku, którego inicjatorami są Zakon św. Pawła Pierwszego Pustelnika i Województwo Śląskie reprezentowane przez Urząd Marszałkowski znajduje się jasnogórski klasztor, ale jest także kościół św. Barbary w Częstochowie i malowniczo położone na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej sanktuarium Matki Bożej Patronki Rodzin w Leśniowie.

Chodzi nie tylko o zabytki materialne, ale przede wszystkim o upowszechnianie i ochronę spuścizny duchowej, w której fundamentalne znaczenie ma dziedzictwo paulińskie. To dziedzictwo sięga XIII wieku i obejmuje, obok architektury, liczne zabytki ruchome, w tym: archiwalia, rękopisy, starodruki, malarstwo, rzeźbę, tkaniny czy muzykę. Jak podkreśla przełożony generalny Zakonu Paulinów wszystkie one „wyrosły na gruncie modlitwy i kontaktu z Bogiem” i szlak będzie okazją do promocji „duchowości w drodze”.

Szlak Dziedzictwa Kulturowego Paulinów obejmować ma trasy: piesze, rowerowe i samochodowe z opisami miejsc, kwerendą historyczną, praktyczną platformą informacyjną i siecią info-kiosków.

Podczas konferencji zaprezentowany został znak szlaku. – Logo odwołuje się do symboliki drogi – powiedział Wojciech Dziąbek, dyrektor departamentu turystyki Urzędu Marszałkowskiego woj. śląskiego. Wyjaśnił, że „droga ta może być interpretowana jako ścieżka wewnętrznej przemiany, pielgrzymowanie, ale i przestrzeń poznania historii, piękna przyrody czy kontemplacji”.

Rysunek drogi został wywiedziony z rys na przedstawieniu twarzy Maryi z Ikony Jasnogórskiej. Dwie bruzdy kreślą ścieżkę zwężającą się na horyzoncie. Kojarzą się również z promieniami światła. Kierunek rys poddano przekształceniu. Ukośne linie nacięć zostały spionizowane a następnie uzupełnione o nowy element, którym jest okrąg oznaczający: świętość, doskonałość. Z połączenia dwóch pionowych, równoległych linii i okręgu powstała litera „P” – inicjał Zakonu Paulinów.

Podczas spotkania przedstawiona została również szczegółowa strategia rozwoju Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Kulturowego Paulinów na terenie woj. śląskiego, która zawiera np. analizę trendów kulturowych i turystycznych w odniesieniu do potrzeb odbiorców, badania porównawcze rozwiązań stosowanych przy realizacji podobnych przedsięwzięć a także szeroko rozumianą interpretację szlaku.

– Prace nad stworzeniem tej wyjątkowej drogi trwają od dwóch lat, ale zwłaszcza ostatni rok był bardzo intensywny – powiedział jeden z pomysłodawców szlaku, o. Mariusz Tabulski. Jak podkreślił, odbyło się szereg spotkań, warsztatów, z paulinami, ale też ze świeckimi ekspertami, także tymi, którzy mają już szereg doświadczeń przy tworzeniu podobnych inicjatyw.

O wyjątkowości i unikatowości Szlaku Dziedzictwa Kulturowego Paulinów mówił także na konferencji marszałek woj. śląskiego. Jakub Chełstowski zauważył, że „ten szlak to coś, co mocno wpisze się w historię Polski, Śląska, ale i Europy”. – Mamy nadzieję, że Europa będzie tu pielgrzymować, żeby podziwiać i szukać tego co najważniejsze. Covid zmienił nasze postrzeganie rzeczywistości, w wielu aspektach zniszczył pewne relacje. Naszym zadaniem będzie to wszystko odbudować i myślę, że ten szlak będzie jednym z kluczowych elementów odbudowy więzi społecznych, turystycznych i szukania wartości – podkreślił marszałek.

Po opracowaniu szczegółowej strategii w ramach realizacji Szlaku Dziedzictwa Kulturowego Paulinów teraz działania skoncentrowane będą na utworzeniu infrastruktury, oznakowaniu szlaku i jego promocji, ugruntowaniu projektu w świadomości społecznej. Nie bez znaczenia jest również wskazanie potencjalnym pielgrzymom walorów kulturowych, historycznych oraz przyrodniczych.

Inicjatorzy szlaku są przekonani, że piękne obiekty architektury sakralnej, cudowne krajobrazy Jury Krakowsko-Częstochowskiej, sieć pieszych szlaków, ścieżek rowerowych – wzmocnią pozytywny wizerunek województwa śląskiego oraz Polski w Europie i na świecie. Jak podkreślają, pielgrzymowanie, które jest wpisane w naturę człowieka, otwiera szerokie perspektywy.

W wielu miejscach Europy, a szczególnie w jej środkowej i południowej części, Zakon Paulinów ma pieczę nad wieloma obiektami i zabytkami związanymi z europejską historią i tradycją kultu św. Pawła Pierwszego Pustelnika. Chodzi między innymi o węgierską kolebkę Paulinów, klasztory w Chorwacji, na Słowacji i we Włoszech, Niemczech, Czechach. Te wszystkie miejsca zostaną połączone jednym szklakiem dziedzictwa kulturowego, którego centralnym punktem będzie Sanktuarium na Jasnej Górze zlokalizowane w województwie śląskim.

Obecnie w Polsce szlaki kulturowe poświęcone dorobkom poszczególnych zakonów posiadają, np. cystersi i benedyktyni.