Duchowy wymiar ekumenizmu – sympozjum z okazji 10-lecia Instytutu Ekumenicznego

„Ekumenizm duchowy – duchowość pojednania” to temat sympozjum, jakie odbyło się w środę 16 października na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Opolskiego. Świeccy i duchowni teolodzy z kilku krajów zastanawiali się nad duchowym wymiarem dialogu międzyreligijnego i międzywyznaniowego. Sympozjum stało się także okazją do uczczenia 10-lecia działalności Instytutu Ekumenizmu i Badań nad Integracją.

Biskup opolski Andrzej Czaja, otwierając konferencję powiedział, że termin „ekumenizm duchowy” oznacza nawrócenie serca i świętość życia, łącznie z publicznymi i prywatnymi modlitwami o jedność chrześcijan.

Bp Czaja zwrócił uwagę, że duchowość pojednania to nie tylko droga życia człowieka wierzącego, który chce służyć pojednaniu. Należy ją też rozumieć jako postępowanie ku jedności według Ducha Świętego, nie zaś według siebie.

Ks. dr hab. Rajmund Porada z Instytutu Ekumenizmu i Badań nad Integracją WTUO przypomniał, że cały czas toczy się dyskusja na temat definicji pojęcia duchowości ekumenicznej, która wymaga sprecyzowania. Zdaniem ks. Porady trzeba odpowiedzieć na pytanie, czy przez pojęcie duchowości ekumenicznej należy rozumieć jedynie obszar modlitwy, czy potrzeba także uwzględniać w nim inne obszary jak choćby kwestia chrześcijańskiego świadectwa, działalności charytatywnej czy też doświadczenia spotkania międzyosobowego.

Ks. prof. Wojciech Hanc z UKSW wyraził opinię, że duchowość pojednania jest efektem finalnym wszelkich duchowych praktyk i doświadczeń. Przypomniał, że soborowe i posoborowe dokumenty Kościoła katolickiego przypisują priorytetową rolę ekumenizmowi duchowemu, który stanowi bazę dla wszelkiego rodzaju duchowości chrześcijańskiej. Jak zaznaczył ks. Hanc celem dialogu pojednania i duchowości pojednania jest wydobycie i uwydatnienie wszystkich wartości zawartych w Kościołach Wschodu i Zachodu.

O tym, że duchowość stanowi jedną z najbardziej podstawowych płaszczyzn dialogu i pojednania mówił ks. prof. Marek Chmielewski z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W swoim wystąpieniu rozróżnił wiele rodzajów i płaszczyzn duchowości. Zauważył, że o ile duchowość jest właściwością wszystkich osób, to duchowość chrześcijańska rozumiana jako życie duchowe jest atrybutem jedynie ludzi ochrzczonych. – I tu już mamy płaszczyznę porozumienia funkcjonującą w wymiarze ogólnoludzkim, a jeszcze bardziej możemy porozumieć się na płaszczyźnie duchowości religijnej, duchowości chrześcijańskiej – podkreślił prelegent i zaapelował, by zamiast toczyć bój o różnice drugorzędne, skupić uwagę na istocie, jaką w przypadku duchowości chrześcijańskiej jest doświadczenie zjednoczenia z Chrystusem, a w przypadku duchowości religijnej doświadczenie Absolutu będącego gwarantem wieczności.

Ks. dr Franciszek Kurzaj, który od 1986r. pracuje w San Antonio w USA, podzielił się doświadczeniami ekumenizmu duchowego realizowanego na poziomie parafii, której przewodzi i na obszarze której społeczność jest bardzo zróżnicowana wyznaniowo. Jak podkreślił, oprócz prowadzonych dyskusji teologicznych podejmowanych jest także wiele oddolnych czysto ludzkich inicjatyw w tym zakresie. – W mojej parafii są ludzie starsi i chorzy, którzy doświadczają pomocy nie tylko od duchowieństwa innych wyznań, ale przede wszystkim od osób świeckich. Oni się też spotykają na modlitwie, wymieniają między sobą poglądy i organizują wspólne rekolekcje.

W trakcie konferencji rozmawiano także m.in o ekumenizmie wewnętrznym w rosyjskim prawosławiu i o współczesnych obliczach duchowości luterańskiej. Poruszono także temat duchowości ekumenicznej czasu liturgicznego i duchowości pojednania w kontekście męczenników XX w.

Sympozjum połączone zostało z dorocznym spotkaniem diecezjalnych referentów ds. ekumenizmu oraz zebraniem Stowarzyszenia Teologów Ekumenistów. Było także okazją do uczczenia 10 lat działalności, Instytutu Ekumenizmu i Badań nad Integracją działającego w ramach Wydziału Teologicznego UO. Powstał on w 2000 r. z inicjatywy ówczesnego Wielkiego Kanclerza Wydziału Teologicznego UO abp. Alfonsa Nossola, który już wcześniej założył podobną jednostkę na KUL.

Jak mówi obecny dyrektor Instytutu, ks. prof. Piotr Jaskóła – do głównych celów pracy instytutu należy rozwijanie wszelkich inicjatyw ekumenicznych w Polsce, a także prowadzenie badań z zakresu teologii ekumenicznej. Ks. Jaskóła zaznacza, że dużym sukcesem jest wydawane przez Instytut czasopismo „Studia Oecumenica”, które jako jedno z czterech polskich czasopism znajduje się na europejskiej liście ERICH (European Reference Index for the Humanities).