Duży spadek praktyk religijnych w jednym z europejskich państw

W 2022 roku odnotowano duży spadek praktyk religijnych we Włoszech. 19 proc. mieszkańców tego kraju uczestniczyło w obrzędach religijnych raz w tygodniu – w przypadku katolików była to niedzielna Msza św. 31 proc. w ogóle nie odwiedzało miejsc kultu, nie licząc uczestnictwa w takich uroczystościach jak: chrzty, śluby i pogrzeby. Pozostałe 50 proc. Włochów bywało w miejscach kultu w sposób nieregularny – raz w miesiącu lub kilka razy w roku, zazwyczaj z okazji ważniejszych świąt.

Dane te, ogłoszone przez włoski główny urząd statystyczny ISTAT, dotyczą nie tylko katolików, którzy stanowią – według własnych deklaracji – około 70 proc. mieszkańców kraju, ale wszystkich obywateli Włoch. Świadczą one o tym, że cotygodniowe uczestnictwo w praktykach religijnych jest tam obecnie najniższe w historii.

W ciągu minionych 20 lat (od 2001 do 2022 roku) liczba „praktykujących regularnie” spadła niemal o połowę (z 36 do 19 proc.), podczas gdy liczba osób nigdy nie praktykujących prawie o połowę wzrosła (z 16 do 31 proc.). Tendencja spadkowa miała w większości charakter progresywny, rok do roku, z wyjątkiem największego spadku, który odnotowano w czasie pandemii COVID-19. O ile bowiem w ciągu 18 lat (od 2001 do 2019 roku) liczba praktykujących zmniejszyła się prawie o jedną trzecią, to w ciągu zaledwie trzech kolejnych lat (2019-2022) spadła o 25 proc.

W obydwu okresach (2001-2019 i 2019-2022) spadek praktyk religijnych dotyczył wszystkich grup wiekowych, choć najbardziej widoczny był wśród starszej młodzieży (18-24 lata) i nastolatków (14-17 lat) i wyniósł 2/3, wobec 50 proc. wśród dorosłych i 40 proc. wśród osób starszych.

W grupie 18-19 latków w 2001 roku było 37 proc. regularnie praktykujących, w 2019 roku – 20 proc., a w 2022 roku – 12 proc. Z kolei wśród 18-19 latków było to: 23 proc. w 2001 roku, 11 proc. w 2019 roku i 8 proc. w 2022 roku. Brak zainteresowania praktykami religijnymi wśród młodzieży jest więc zjawiskiem, które trwa już od pewnego czasu, jest częścią trendu, który utrzymuje się lub przyspiesza w latach pocovidowych.

Zwracają uwagę różnice między regionami Włoch i osobami różnych płci. Przy średniej krajowej 19 proc, na południu kraju było 23 proc. praktykujących regularnie, zaś w części środkowej i północnej – 17 proc. Regularnie praktykuje 15 proc. mężczyzn i 22 proc. kobiet.

Choć cotygodniowe praktyki religijne przyciągają coraz mniejszą liczbę Włochów, to uczestnictwo w nich jest nadal wyższe, niż w wielu innych państwach Europy (z wyjątkiem takich krajów jak Portugalia czy Polska), zarówno katolickich, jak protestanckich, gdzie regularnie praktykuje od 3 do 7-8 proc. mieszkańców.