Dwie diecezje – jeden biskup

Papież Franciszek połączył personalnie dwie diecezje w sąsiedztwie Rzymu. Jak poinformowano w Watykanie 19 lutego, biskup Tivoli, 57-letni Mauro Parmeggiani, będzie jednocześnie biskupem Palestriny.

Ta ostatnia należy do diecezji tzw. suburbikalnych podległych prowincji kościelnej Rzymu. Ten szczególny rodzaj diecezji Kościoła katolickiego występuje tylko na terenie Włoch, w okolicach Rzymu. Bp Parmeggiani był już administratorem apostolskim diecezji Palestriny od chwili odejścia tamtejszego biskupa w 2017 roku.

Tivoli i Palestrina są położone na wschód od Rzymu; w diecezji Tivoli żyje ok. 178 tys. katolików, w Palestrinie ok. 100 tys. Obie diecezje zostały utworzone już w II i IV wieku.

Biskupi wszystkich siedmiu diecezji suburbikalnych tradycyjnie podlegają papieżowi jako biskupowi Rzymu. Obok Palestriny taki charakter mają diecezje Ostia, Albano, Frascati oraz Porto-Santa Rufina, Sabina-Poggio Mirteto i Velletri-Segni. Jest to związane z pozycją kardynałów-biskupów w Kolegium Kardynalskim; każdy z nich jest ordynariuszem jednej z diecezji położonych w pobliżu Rzymu – diecezji suburbikalnej.

Kardynałowie-biskupi często nie byli w stanie poświęcać wystarczająco dużo czasu swoim diecezjom, bowiem pochłaniała ich praca w Watykanie. Dlatego ustanawiano dla nich biskupów pomocniczych, którzy de facto sprawowali w diecezjach samodzielne rządy. Od pontyfikatu Jana XXIII diecezje te mają biskupów ordynariuszy powoływanych na normalnych zasadach. Równocześnie zachowane zostało prawo kardynałów-biskupów do tytułowania się biskupami tych diecezji.

Tym samym diecezje suburbikalne są dziś jedynymi w Kościele katolickim, które równocześnie są zwykłymi diecezjami terytorialnymi i zarazem stolicami tytularnymi, przy czym ordynariuszem i biskupem tytularnym są zawsze dwie różne osoby. Nie dotyczy to diecezji Ostii, która w 1966 r. przeszła pod jurysdykcją wikariatu diecezji rzymskiej (administratorem apostolskim jest wikariusz papieża dla diecezji rzymskiej). Od tego czasu, choć formalnie nadal jest wymieniana jako jedna z diecezji suburbikarnych, faktycznie stanowi tylko stolicę tytularną, zajmowaną przez dziekana Kolegium Kardynalskiego, obok jego pierwotnie nadanej diecezji suburbikalnej.