Dywany kwietne ze Spycimierza – światowy fenomen

Spycimierz, niewielka miejscowość niedaleko Łodzi (w diec. włocławskiej) zasłynęła na cały świat dzięki tradycji układania kwietnych dywanów, po których corocznie przechodzi procesja Bożego Ciała. W 2021 roku tradycję spycimierskich dywanów kwietnych wpisano na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości UNESCO. Ponadto w najbliższym czasie zostanie otwarte Centrum „Spycimierskie Boże Ciało”, którego celem jest całoroczna promocja, edukacja i dokumentacja wyjątkowo barwnej i pięknej tradycji sypania kwiatowych dywanów.

Starania o wpisanie tradycji kwietnych dywanów na listę UNESCO rozpoczęły się w 2019 roku z inicjatywy parafialnego stowarzyszenia „Spycimierskie Boże Ciało”. 30 marca 2020 r. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego przesłał w imieniu parafian ze Spycimierza (i czterech wsi w województwie opolskim, gdzie również układane są kwietne dywany) stosowny wniosek do Sekretariatu Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury.

Lista Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości UNESCO aktualnie obejmuje blisko 400 pozycji, w tym z Polski: szopkarstwo krakowskie, kulturę bartniczą oraz sokolnictwo. Od 16 grudnia na tej liście oficjalne znajduje się spycimierska tradycja kwietnych dywanów układanych na Boże Ciało.

Ponadto niebawem otwarte zostanie historyczno-kulturowe Centrum „Spycimierskie Boże Ciało”. Celem placówki jest całoroczna promocja, edukacja i dokumentacja wyjątkowo barwnej i pięknej tradycji sypania kwiatowych dywanów, które odbywa się raz w roku na procesję Bożego Ciała. Poprzez stałe i czasowe wystawy oraz bogaty program edukacyjny pracownicy i współpracownicy Centrum będą pomagać lokalnej społeczności w propagowaniu tej dwustuletniej tradycji.

W placówce planowane są stałe wystawy poświęcone innym tradycjom znajdującym się na światowej oraz Krajowej liście niematerialnego dziedzictwa, a także  historii i reliktom dawnej osady oraz grodu kasztelańskiego w Spycimierzu. Centrum będzie prowadzić szeroką działalność edukacyjną. Program wypełnią warsztaty, prelekcje i wystawy dla wszystkich grup wiekowych. Ponadto zaprosimy naszych gości na ścieżki edukacyjne i historyczne, które swoim zasięgiem obejmą wieś i sąsiedni Uniejów.

Oprócz roli turystycznej i dydaktycznej spycimierskie Centrum stanie się miejscem spotkań dla mieszkańców osady. Będzie również ważnym punktem rozwoju i pracy nad zachowaniem tożsamości miejscowej społeczności.

Centrum stanowić będzie również miejsce styku wszelkich tradycji kwiatowych, nie tylko w Polsce czy Europie, ale i na świecie. Każdego roku bowiem w różnych kulturach i religiach odbywa się ponad 1300 wydarzeń związanych z układaniem kwietnych dywanów. Na pierwszym miejscu plasują się Włochy (ok. 600), na drugim Brazylia (200), a na trzecim Hiszpania (181).

Układanie wspomnianych kompozycji ma wymiar przede wszystkim religijny (95%), a tylko niewielki odsetek stanowią dywany stricte artystyczne. Wydarzenia związane z układaniem kwietnych dywanów aż w 98% dotyczą świąt katolickich, zaś głównym świętem związanym z układaniem dywanów jest święto Bożego Ciała (ponad tysiąc wydarzeń). Dywany układane są także przy okazji świąt maryjnych, dla uczczenia patronów i świętych.
Akt erekcyjny

W lipcu 2021 r., podczas uroczystości uroczystego wmurowania aktu erekcyjnego pod budowę Centrum „Spycimierskie Boże Ciało”, biskup włocławski Krzysztof Wętkowski dokonał aktu poświęcenia aktu erekcyjnego oraz kamieni, które w przyszłości zostaną wmurowane w fasadę budynku. Kamienie te, stanowiąc ponadmaterialną opokę dla powstającego dzieła, nie były przypadkowe. Znajdziemy wśród nich kamienie z: Kasztelanii Spycimierskiej, z dawnego kościoła w Spycimierzu, z nieistniejącego już kościoła Bożego Ciała w Uniejowie, tzw. opokę rożniatowską oraz dwa fragmenty skał z włoskich sanktuariów: Greccio (Rieti), kolebki św. Franciszka, oraz z Opactwa św. Sebastiana w Alatri.