Dziennik moskiewski o najgłośniejszych pożarach zabytków XXI w.

Pożar, który poważnie zniszczył kilka dni temu paryską katedrę Notre-Dame, stał się okazją dla jednego z dzienników moskiewskich do ułożenia wykazu największych zabytków architektonicznych, które padły ofiarą ognia w XXI wieku. Spis obejmuje 13 obiektów, spalonych całkowicie lub w dużej części w latach 2004-18 głównie w Rosji, ale także m.in. w Korei Południowej, we Francji, w Norwegii, Indiach, Wielkiej Brytanii i Brazylii. Były to budynki zarówno sakralne, jak i świeckie.

Listę otwiera pożar w moskiewskim Maneżu 14 marca 2004 r.. Ogień, który objął powierzchnię ponad 2 tys. metrów kwadratowych, zniszczył większość znajdujących się tam dzieł sztuki, a przy gaszeniu go zginęło dwóch strażaków. Nowy, odbudowany gmach otwarto w kwietniu 2005.

Prawie półtora roku później – 25 sierpnia 2006 r. zapaliły się drewniane rusztowania przy soborze Trójcy Świętej w sanktpetersburskim Izmajłowie, a płomienie strawiły niemal doszczętnie drewnianą kopułę cerkwi. Wartość prac odnowicielskich przy kopule wyceniono na półtora miliarda rubli, a odbudowę zakończono w styczniu 2017 r.

11 lutego 2008 r. spłonął główny narodowy symbol Korei Południowej – drewniana ceremonialna brama Namdemun (Wielka Brama Południowa), zbudowana pod koniec XIV w. Zabytek ten otwierał listę krajowego dziedzictwa narodowego. A udostępniono go publiczności niespełna rok wcześniej po niemal stuletnim remoncie.

19 stycznia 2014 r. wielki pożar, który wybuchł w wiosce Lærdalsøyri na południu Norwegii, zniszczył 23 historyczne drewniane domki – zabytki skandynawskiej drewnianej sztuki budowlanej, wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, przy czym w 16 z nich nadal mieszkali ludzie, z których część doznała poparzeń różnego stopnia.

Z kolei 15 marca 2015 r. ogień, powstały wskutek zwarcia prądu elektrycznego, objął prawie 300 m kw. XVII-wiecznej dzwonnicy Klasztoru Nowodiewiczego w Moskwie. Obecnie trwa odbudowa zabytku.

15 czerwca tegoż roku pożar ogarnął wzniesioną w XIX w. bazylikę św. Donacjana w Nantes w zach. Francji. Ogień zniszczył dach świątyni i poważnie uszkodził jej wnętrze; trwa odbudowa obiektu.

Pięć dużych pożarów wydarzyło się w 2016 r. Najpierw 10 kwietnia w świątyni hinduistycznej Puttingal w Paravurze w południowoindyjskim stanie Kerala od fajerwerków zapalił się dach przylegającego do niej budynku; pochodzący z XVI wieku obiekt sakralny został zniszczony, a w wyniku pożaru oraz wybuchów rac i innych materiałów łatwopalnych, przechowywanych w budynku, zginęło 113 osób, a ponad 350 odniosło rany.

Następnie 1 maja w cerkwi prawosławnej św. Sawy z połowy XIX w., należącej do Serbskiego Kościoła Prawosławnego, wybuchł pożar, który całkowicie zniszczył dach i niemal doszczętnie zdewastował wnętrze świątyni. Stwierdzono, że pożogę spowodowała niezgaszona świeczka.

W 5 dni później zapalił się Maneż Gwardii Konnej z końca XIX w. w Sankt-Petersburgu koło soboru św. Izaaka (Isaakijewskiego). W czasie tłumienia ognia na powierzchni ok. 400 m kw. zbito częściowo stiukowy karnisz frontonu oraz ucierpiało metalowe pokrycie dachu i konstrukcje drewniane. Odbudowa kosztowała ponad 100 mln rubli.

I wreszcie 28 października doszło do pożaru w budynku Royal Clarence w angielskim Exeterze, uważnym za pierwszy hotel w Wielkiej Brytanii. Ogień pojawił się najpierw w sąsiedniej galerii sztuki, po czym dotarł do XVIII-wiecznej tawerny Well House Taverne i na dach pochodzącego z tego samego stulecia hotelu. Obecnie trwają prace przy odbudowie wszystkich 3 obiektów.

15 czerwca 2018 r. w Glasgow w Szkocji całkowicie spłonęła Szkoła Sztuki, wzniesiona na przełomie XIX i XX w. według projektu miejscowego architekta i malarza Charlesa R. McKintosha. Wartość prac odnowicielskich ocenia się na 25 mnl funtów.

10 sierpnia 2018 r. ogień strawił całkowicie cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny w karelskiej wiosce Kondopoga na północy Europejskiej Części Rosji. Był to zabytek rosyjskiego budownictwa drewnianego z XVIII w., jedna z najwyższych budowli tego rodzaju w Rosji, mierząca 42 m wysokości. Pożar ten wywołał wielkie poruszenie w całym kraju, wartość strat wyceniono na 100 mln rubli; władze szybko przystąpiły do odbudowy, która ciągle jeszcze trwa. Zatrzymano podpalacza – 15-letniego chłopca, którego skazano na przymusowe leczenie.

2 września 2018 r. spłonęło założone w 1818 r. Narodowe Muzeum Brazylii w Rio de Janeiro z ponad 20 mln eksponatów, z których większość pochłonął ogień. Za przyczynę pożaru policja uznała krótkie spięcie w systemie klimatyzacyjnym.