Dziesięć powieści mojego życia

Zadałem gronu przyjaciół pytanie: czy to prawda, że ludzie oglądają więcej filmów niż czytają książek? Bez wątpienia wszyscy uważali, że to prawda: więcej się ogląda niż czyta. W moim życiu nie potwierdza się ten fakt, o wiele więcej czytam czy przeczytałem niż obejrzałem, licząc także oglądanie filmików edukacyjnych i językowych na YouTube.

Tak, bez wątpienia o wiele więcej czytam, przede wszystkim teologię, filozofię i książki o duchowości. Natomiast czytanie powieści fabularnych nie jest częstym zjawiskiem u mnie. Kiedyś zrobiłem listę dziesięciu ulubionych filmów z chrześcijańskimi wartościami. Teraz podaję listę dziesięciu powieści, które zrobiły na mnie duże wrażenie.

Są to książki z literatury pięknej raczej nie religijne, ponieważ wiele więcej przeczytałem książek o duchowości i niektóre z nich uważam za literaturę piękną jak na przykład: „Wyznania” św. Augustyna, „Księga życia” – św. Teresy z Avila, „Dzieje duszy” – św. Teresy z Lisieux, „Cień Ojca” – Jana Dobraczyńskiego. Z listy dziesięciu powieści mojego życia wybrałem pięć, które przeczytałem w Hiszpanii po hiszpańsku i pięć, które przeczytałem w Polsce – po polsku. Również czytałem po włosku, po francusku i po angielsku, ale raczej mało i ze słownikiem w ręce.

1.”La familia de Pascual Duarte” Camilo Jose Cela. Lektura obowiązująca w szkole. Przeczytałem tą powieść mając piętnaście lat i odkryłem, że literatura jest piękna. Wcześniej pożerałem prawie wszystko od Blyton, Verne, Salgari i wszystkie komiksy 'Tintina”.

2.”Don Quijote” – Miguel de Cervantes. Przeczytałem trzy razy: kiedy miałem około piętnastu lat – to była męczarnia. Mając około trzydziestu lat: było to przyjemne. Już w Polsce, mając ponad pięćdziesiąt lat: nigdy w życiu tak się nie cieszyłem z lektury powieści tak ludzkiej, i chrześcijańskiej. Ratzinger powiedział, że na bezludną wyspę wziąłby ze sobie dwie książki: Pismo Święte i Wyznania Augustyna, a ja: Pismo Święto i Don Quijote po hiszpańsku, ponieważ czytać go w innym języku nie ma sensu, jak „Pan Tadeusz” – czyta się po polsku lub się nie czyta w ogóle.

3.”Los cipreses creen en Dios” – Gironella. Również jako nastolatkowi przypadła mi do gustu ta historia. „Cyprysy wierzą w Boga”: cyprys to drzewo, które w Hiszpanii kojarzy się z cmentarzami, ze śmiercią i z Bogiem – powieść o historii katalońskiej rodziny podczas wojny domowej w Hiszpanii. Można uczyć się historii nowoczesnej przez powieści. Jedno zdanie do dziś zostało we mnie: religia kończy się nie przez zabijanie ludzi, ale przez obojętność.

4.”Los hermanos Karamazow” – Dostojewskiego. Bracia Karamazow to pozycja obowiązkowa do czytania dla każdego czytelnika. Byłem już księdzem i dużo mi to dało do myślenia, do modlitwy, do lepszego zrozumienia świata.

5.”Niebla” – Miguel de Unamunu. Mgła to zjawisko kiedy człowiek nie widzi dobrze, nie potrafi odróżniać rzeczywistości od snu: czy całe życie jest urojeniem, zjawą czy marzeniem? Unamunu, człowiek bardzo wierzący w młodości, o codziennej Mszy świętej, stracił wiarę na uniwersytecie i już nie potrafił uwierzyć: szukał wiary, ale wolą – chciał uwierzyć, ponieważ rozum nie pozwalał mu odkryć racjonalność chrześcijańskiej wiary. Dramatyczna postać człowieka, który umiał na pamięć cały Nowy Testament po grecku.

6.”Quo vadis” – Sienkiewicza. Kraków 1996 r., według mnie to najlepsza powieść w literaturze polskiej, nie mogłem przerwać czytania. Pierwsze słowa ciągle brzmią w mojej głowie: Petroniusz obudził się zaledwie koło popołudnia i, jak zwykle, zmęczony bardzo.

7.”Anna Karenina” – Tołstoja. Również lektura krakowska. Ciekawe jak łączymy czytanie z miejscem i okolicznościami naszego życia. Uważam literaturę rosyjską w ogóle i tę powieść  konkretnie za najlepszy wyraz literatury piękniej. Szkoda, że nie mogę czytać po rosyjsku, ale Karenina po polsku brzmi również ładnie.

8.”Buddenbrookowie” – Thomasa Manna. Moc i upadek niemieckiej pruskiej rodziny: krajobraz, osoby, klasa społeczna, kolory i jedzenie to najlepszy sposób, by poznać co to jest właściwy niemiecki duch. To wszystko czytane po polsku – również szkoda, że nie mogę po niemiecku – podkreśla jeszcze bardziej fakt, że ordnung muss sein.

9.”Madame” – Antoni Libera.  W czasach PRL fascynacja literaturą potrafiła otwierać nowe perspektywy życia. Niezależnie od organizacji społecznej i politycznej człowiek zawsze może otwierać się na miłość i transcendencje, a literatura piękna pomaga w tym.

10.”Klucze Królestwa” – Cronina. Po hiszpańsku przeczytałem tego autora „Citadela”, i po polsku tę powieść, którą gorąco polecam, szczególnie dla księży. Nawet pisałem ostatnio o niej na tym blogu.

Każdy czytelnik ma własną listę dziesięciu powieści życia, niektóre pozycje mogą się powtarzać, ale na pewno są różnice, ponieważ każde życie jest inne, inna kultura, inne języki i okoliczności życiowe. Warto czytać więcej, ponieważ kultura ekranu, komputerów, telewizji i tabletów zachęca bardziej do oglądania niż do czytania. Mimo wysokiej jakość tabletów, kindle itp, papier zawsze zostanie niepokonany.

Ks. Ignacy Soler

Ks. dr Ignacy Soler, urodzony w Alcañiz, w Hiszpanii (1955). Na Uniwersytecie Complutense w Madrycie ukończył studia matematyczne (1977). Stopień naukowy doktora nauk teologicznych uzyskał w 1983 na Uniwersytecie Navarry w Pamplonie. W 1981 został wyświęcony na kapłana prałatury personalnej Opus Dei. Od 1994 mieszka w Polsce.