Dziś Dzień Islamu w Kościele katolickim w Polsce

Musimy wciąż myśleć o tym jak sobie wzajemnie pomagać, niezależnie przynależności narodowej czy religijnej – powiedziała KAI prof. UW Agata Skowron-Nalborczyk, iranistka i arabistka zaangażowana w dialog z islamem. Pod hasłem „Chrześcijanie i muzułmanie: dzieląc radości i smutki” dziś, 26 stycznia, obchodzony jest XXII Dzień Islamu w Kościele katolickim w Polsce.

Podczas centralnych obchodów, które odbędą się w Warszawie, przedstawiciele obydwu religii czytać będą Biblię i Koran, modlić się i dyskutować. Inicjatywa polskiego Episkopatu o ustanowieniu Dnia Islamu jest pionierską w skali światowej.

Obok polskich muzułmanów, w wydarzeniu, które rozpocznie się o godz. 18.00 w jezuickim Collegium Bobolanum, wezmą udział także ambasadorowie państw muzułmańskich akredytowani w Polsce. Gospodarzem spotkania będzie bp Henryk Ciereszko, przewodniczący Komitetu KEP ds. Dialogu z Religiami Niechrześcijańskimi i Delegat KEP ds. Dialogu Katolików i Muzułmanów.

Bp Ciereszko wskazuje, że podłoże dialogu katolicko-muzułmańskiego, to tak jak w przypadku judaizmu, deklaracja „Nostra aetate” z 1965 r., która mówi o uszanowaniu przez Kościół tego, co we wszystkich religiach święte i dobre oraz co służy zbliżeniu ludzi.

Zaznaczył, że „w dialogu wyrażamy siebie jako chrześcijanie” oraz że „pogłębienie, większa tożsamość, bardziej autentyczne przeżywanie swojej wiary nie jest przeciwne dialogowi, ale otwiera na innych”.

Nawiązując do hasła tegorocznego Dnia Islamu w Kościele katolickim w Polsce, bp Ciereszko podkreślił wymiar dzielenia się dobrem w kontekście trudnych doświadczeń ostatnich lat, spowodowanych głównie czasem pandemii. To dzielenie się dobrem rodzi się w nas, bo jesteśmy przez Boga obdarowani. Jest to wymiar charytatywny, ale też wymiar duchowy towarzyszenia sobie nawzajem – dodał.

Z kolei imam Rafał Berger wyraził opinię, że hasło tegorocznych obchodów Dnia islamu – „Chrześcijanie i muzułmanie: dzieląc radości i smutki” ma ogromny wydźwięk ponadreligijny i wspólnotowy. Jego zdaniem bardzo dobrze wyraża to przesłanie Papieskiej Rady ds. Dialogu Międzyreligijnego na miesiąc Ramadan, wychodzące poza ramy religijne i uwypuklające potrzebę dzielenia się z innymi.

Podobnego zdania jest dr hab. Agata Skowron-Nalborczyk, która wskazuje, że zwłaszcza w trudnych sytuacjach, takich jak wojna w Ukrainie, ludzie powinni sobie pomagać bez względu na narodowość i wyznanie. Zwróciła uwagę, że jedna z muzułmańskich organizacji charytatywnej zebrała dary dla potrzebujących, które na miejsce dostarczyli członkowie Klubu Inteligencji Katolickiej. Ponadto KIK prowadził w Warszawie rodzaj hostelu dla uciekinierów z Ukrainy, którzy nie mieli ukraińskiego obywatelstwa. Byli to bowiem przybysze z dalszych części Azji, z Afryki czy Bliskiego Wschodu, często wyznania muzułmańskiego.

Tradycyjnie już, centralne obchody Dnia Islamu, które będą miały miejsce w Warszawie, rozpoczną się przy dźwiękach muzyki Orientu. Po odczytaniu fragmentów Ksiąg Świętych – Biblii i Koranu nastąpi dwugłos chrześcijańsko-muzułmański nawiązujący do hasła tegorocznych obchodów. Następnie muzułmanie wzniosą modlitwę spontaniczną – „Dua”, natomiast chrześcijańską modlitwę wiernych zakończy odmówienie „Ojcze nasz”, po czym uczestnicy spotkania przekażą sobie nawzajem znak pokoju. Całość zwieńczy agapa – wspólny posiłek chrześcijan i muzułmanów.

Dzień Islamu, obchodzony tradycyjnie po zakończeniu Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan, nawiązuje do tematu orędzia Papieskiej Rady ds. Dialogu Międzyreligijnego, kierowanego do wyznawców islamu na zakończenie muzułmańskiego miesiąca postu, Ramadanu. Tematyka tegorocznego koncentrowała się wokół słów „Chrześcijanie i muzułmanie: dzieląc radości i smutki”.

„Do wspólnie przeżywanych radości należą narodziny dziecka, wyzdrowienie z choroby, sukcesy na studiach w pracy czy w przedsięwzięciach finansowych, bezpieczny powrót z podróży i z pewnością wiele innych – czytamy w watykańskim orędziu. – Dla osób wierzących jest jeszcze jedna szczególna okazja do radości: świętowanie ważnych świąt religijnych. Kiedy odwiedzamy wówczas naszych przyjaciół i sąsiadów innej religii lub składamy im życzenia, dzielimy ich radość bez konieczności przyjmowania religijnego wymiaru świętowanej tej okazji za własny”.

Idea dialogu chrześcijan i muzułmanów w Polsce, obecna wyraźniej pod koniec XX w., nawiązuje do ponad trzechsetletniej tradycji obecności muzułmanów i tolerancyjnej postawy ludności chrześcijańskiej wobec nich.

Pod koniec ubiegłego stulecia odbywało się wiele spotkań międzyreligijnych z udziałem wyznawców islamu.

Dzień Islamu w Kościele katolickim w Polsce obchodzony jest od 2001 r. z inicjatywy Rady Wspólnej Katolików i Muzułmanów zaaprobowanej przez Konferencję Episkopatu Polski. Organizację tego wydarzenia Episkopat powierzył Komitetowi ds. Dialogu z Religiami Niechrześcijańskimi Konferencji Episkopatu Polski. Obecnie funkcję przewodniczącego pełni bp Henryk Ciereszko.

Na czele Rady Wspólnej Katolików i Muzułmanów stoją obecnie: prof. Agata Skowron-Nalborczyk, współprzewodnicząca ze strony katolickiej, i Rafał Berger, współprzewodniczący ze strony muzułmańskiej.

Regularne obchody Dnia Islamu odbywają się także w Lublinie i Krakowie (od 2004 r.), a okazyjne w Olsztynie (2001), Opolu (2002) i Poznaniu (2008). Od początku XVI do lat 80. XX wieku polskimi muzułmanami byli niemal wyłącznie Tatarzy – zwraca uwagę Muzułmański Związek Religijny. W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX w. do mieszkających od wieków w Polsce Tatarów zaczęli dołączać nowi przybysze z krajów muzułmańskich, zwiększając liczebność wyznawców islamu w Polsce. Byli to głównie Arabowie podejmujący studia na polskich uczelniach, w mniejszym stopniu imigranci.

Większość z nich po zakończeniu studiów wracała do rodzinnych stron, niektórzy jednak zostawali w Polsce na stałe.

W Polsce funkcjonują dwa religijne związki muzułmańskie wpisane do rejestru Kościołów i Związków Religijnych. Muzułmański Związek Religijny w RP, uznany oficjalnie w 1925 r., liczy obecnie ok. 6 tys. członków, zrzesza przede wszystkim Tatarów Muzułmanów Polskich. Największe ich skupiska mieszkają w województwie podlaskim (w Białymstoku, Sokółce, Suchowoli i Dąbrowie Białostockiej). Zabytkowe meczety znajdują się w Bohonikach i Kruszynianach, gdzie mieszkają już tylko pojedyncze rodziny tatarskie.

Drugim związkiem wyznawców islamu jest zarejestrowana w 2004 r. Liga Muzułmańska w RP. Zrzesza ona muzułmanów przybywających do Polski na studia oraz do pracy, a także osoby przyjmujące islam za swoją religię.

Liczbę muzułmanów mieszkających obecnie w Polsce szacuje się na około 45 tysięcy.