Watykan otwiera archiwa z czasu pontyfikatu Piusa XII

Dziś, 2 marca Watykan otwiera archiwa z czasów pontyfikatu papieża Piusa XII (1939-1958). Zdaniem ekspertów, może to wpłynąć na częściową zmianę ogólnej oceny pontyfikatu tego papieża. Oczywiście główna uwaga skupi się na razie na jego działaniach w okresie II wojny światowej i postawie wobec Holokaustu.

„Kościół nie boi się prawdy”, powiedział w tych dniach kard. José Tolentino Calaça de Mendonça . Archiwista i bibliotekarz Świętego Kościoła Rzymskiego, podkreślił, że otwarcie będzie momentem historycznym nie tylko ze względu na papieża, ale dlatego, że chodzi o międzynarodową historię dwóch ważnych dziesięcioleci XX wieku.

Otwarte zostanie nie tylko Watykańskie Archiwum Apostolskie. Swoje zbiory udostępnią naukowcom także archiwa Kongregacji Nauki Wiary oraz innych organów Kurii.

Spośród ponad dwóch milionów pakietów akt tylko w archiwum Sekretariatu Stanu z czasów pontyfikatu Piusa XII zdygitalizowanych zostało dotychczas 1,3 mln. i częściowo zindeksowanych, w tym także korespondencja między Watykanem i nuncjaturą w Berlinie z czasów II wojny światowej oraz z ambasadorem Niemiec przy Stolicy Apostolskiej.

Jednak w archiwach watykańskich znajdują się też informacje dotyczące wielu, mniej zbadanych tematów. Historycy mają nadzieję m.in. na dokumenty, które rzucą nowe światło na temat postawy, a nawet wpływu Kościoła katolickiego odnośnie tworzenia bloku politycznego NATO i Paktu Warszawskiego, jednoczenia się naszego kontynentu, czy też dekolonizacji w Azji i Afryce.

Ciekawe mogą być również raporty delegata watykańskiego na temat sytuacji w Niemczech, m.in. w sprawie winy za spowodowanie wojny. Może też będzie można szukać odpowiedzi na takie pytania, jak np. dlaczego już na pierwszym konsystorzu po wojnie, w 1946 roku, papież mianował kardynałami aż trzech Niemców: Klemensa Augusta von Galena, Josepha Fringsa i Konrada von Preysinga? I dlaczego Stolica Apostolska uznała Państwo Izrael dopiero w 1994 roku, a nie w chwili jego założenia w 1948?

Od podjętej przez Benedykta XVI (2005-2013) decyzji o otwarciu archiwów z pontyfikatu Piusa XII pracownicy archiwów watykańskich przez dziewięć lat przygotowywali materiały w taki sposób, by mogli nad nimi pracować historycy. W ub. roku papież Franciszek zdecydował, że archiwa zostaną otwarte 2 marca 2020, w 81. rocznicę wyboru Eugenio Pacelliego na papieża.

Pierwszych poważnych opracowań materiałów dotyczących pontyfikatu Piusa XII, które archiwa watykańskie udostępnią 2 marca, można się spodziewać najwcześniej za trzy do pięciu lat.